کتاب آشنایی با اقتصاد اسلامی منتشر شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، دانش اقتصاد دارای هفت بخش مبانی اقتصاد، مکتب اقتصادی، حقوق اقتصادی، اخلاق اقتصادی، نظام اقتصادی، توسعه اقتصادی و علم اقتصاد به معنای خاص است که حجت‌الاسلام جواد ایروانی، استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی در کتاب «آشنایی با اقتصاد اسلامی» بخش‌های ذکر شده را از نگاه اسلامی بررسی کرده است.

این کتاب که با هدف آشنا ساختن مخاطب با اقتصاد اسلامی سامان یافته، دارای هفت بخش است که بخش اول آن با عنوان کلیات، دارای 4 فصل با عناوین مفهوم اقتصاد، ابعاد دانش اقتصاد و چیستی اقتصاد اسلامی، ادبیات موضوع ارتباط دین و اقتصاد و نیز جایگاه دانش اقتصاد است.

بخش دوم این کتاب با عنوان مبانی جهان‌بینی و انسان شناختی مکاتب اقتصادی، دارای چهار فصل است که دیدگاه مکتب سرمایه داری، دیدگاه سوسیالیستی و دیدگاه اسلام از عناوین آن است، همچنین در بخش تعاریف مختلف انسان، به نحوه شکل گیری مکاتب اقتصادی و مبانی آنها پرداخته شده و سپس نظام سرمایه‌داری معرفی می‌شود.

مؤلف در این بخش، مبانی نظام سرمایه داری را دئیسم، ناتورالیسم، اومانیسم، فردگرایی، فایده گرایی، لیبرالیسم و سکولاریزم معرفی نموده و بیان می‌کند: «اصول و مبانی نظام سوسیالیستی بر اساس ماتریالیسم و جبر تاریخ استوار است»، همچنین در ادامه به بیان نظام اسلامی و دیدگاه آن می‌پردازد و مقایسه‌ای با نظام‌های دیگر دارد.

بخش سوم این کتاب با عنوان انسان اقتصادی، دارای دو فصل است، فصل اول به بیان تعاریف و ویژگی‌های انسان اقتصادی در مکتب سرمایه‌داری پرداخته و در فصل دوم، انسان اقتصادی مطلوب از دیدگاه آموزه‌های اسلامی بیان می‌شود، همچنین مؤلف، مقصود از انسان اقتصادی را ابعادی از رفتار‌ها و روحیات انسان معرفی می‌کند که در حیطه مطالعات اقتصاددانان قرار دارد.

وی بیان می‌دارد: «الگوی انسان اقتصادی غرب دارای نواقص و نارسایی است و خود آنها نیز آن را درک کرده‌اند، الگوی غرب از دیدگاه آموزه‌های اسلامی پسندیده و اسلامی نیست»، وی همچنین تعریف مناسب انسان اقتصادی را این‌گونه بیان می‌کند: «حداکثر کننده بهره‌مندی‌های مادی و معنوی، دنیوی و اخروی در گستره تولید، توزیع و مصرف با بهترین ترکیب و با اولویت بخشی به منافع اخروی به هنگام تقابل است».

همچنین بخش چهارم این کتاب که مکتب اقتصادی اسلام نام دارد، در چهار فصل تنظیم شده که عبارت اند از: تعریف مکتب، رابطه مکتب و قانون، روش تدوین مکتب؛ اکتشاف یا تکوین و نیز اصول و مبانی مکتب اقتصادی اسلام.

مؤلف در این بخش مبانی مکتبی اقتصاد اسلامی را مالکیت‌‌های سه‌گانه یعنی مالکیت دولتی و عمومی و خصوصی، توزیع عادلانه ثروت و درآمد، آزادی در کادر محدود، رقابت سالم، نفی استعمار و استثمار و استثمار شدگی، حفظ استقلال و نفی وابستگی، حاکمیت مصالح فرد و جامعه و نیز تحریم بهره (ربا) معرفی کرده و به بیان هر یک می‌پردازد.

بخش پنجم نیز با عنوان اخلاق اقتصادی از دیدگاه اسلام تألیف شده و در پنج فصل تنطیم شده است که مفهوم و گستره اخلاق اقتصادی، رابطه دین و اخلاق و اقتصاد، رابطه دین و اخلاق و رابطه اخلاق و اقتصاد از عناوین آن است و در فصل آخر نیز به بیان نگاهی به اخلاق اقتصادی در عرصه‌های کار و تولید، توزیع و تجارت و مصرف پرداخته شده است.

حجت‌الاسلام ایروانی در این بخش آورده است: «از ویژگی‌های اقتصاد اسلامی، پیوند ارزش‌های اخلاقی با اقتصاد است؛ چه آرمان آموزه‌های اسلامی آن است که سعادت و خوشبختی دنیوی و اخروی انسان را فراهم سازد.»

بخش ششم این کتاب به اقتصاد اسلامی اختصاص یافته و دارای دو فصل است، فصل اول تعاریف علم اقتصاد نام دارد و فصل دوم با این سؤال نام گزاری شده است که آیا علم اقتصاد اسلامی وجود دارد؟ همچنین علاوه بر تعاریف علم اقتصاد و بحث در مورد وجود علم اقتصاد اسلامی، به معضلات علم اقتصاد و لزوم طراحی پارادایمی جدید پرداخته شده است.

در آخرین بخش این کتاب نیز رشد و توسعه اقتصادی و عوامل آن از دیدگاه اسلام مورد توجه قرار گرفته که دارای 6 فصل است: بیان مفهوم رشد و توسعه، خصوصیات توسعه، نگاهی اسلامی به مفهوم توسعه، رابطه رشد و عدالت، تأثیر آموزه‌های دینی بر رشد و پیشرفت اقتصادی در دو مبحث علل رشد سریع و سپس افول اقتصادی مسلمانان و نقش آموزه‌های اسلامی و ارزش‌های معنوی در رشد اقتصادی و نیز وسائل رشد تولید در دو مبحث ابزار قانونی و ابزار فکری و فرهنگی.

گفتنی است، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، این کتاب را در 432 صفحه، هزار نسخه و قیمت 14هزار تومان به عنوان کتاب درسی تهیه کرده است./932/ن601/ق