خاستگاه ایجاد فتنه در فقه ادعای عدالت‌گرا نبودن آن است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی طائب، استاد درس خارج حوزه علمیه قم در درس خارج فقه خبر و خبرگزاری که چهارشنبه در سالن اجتماعات خبرگزاری رسا برگزار شد به بیان مصادیق بدعت پرداخت و با اشاره به ادعای برخی مبنی بر عدالت‌گرا نبودن فقه، این مدعا را منشأ ورود فتنه به فقه دانست.
وی صوم یوم الشک را از موارد تمسک به بدعت نام برد و اظهار کرد: حکم روزه گرفتن در روزی که معلوم نیست آخر ماه شعبان است یا اول رمضان، آیا یوم الشک را می‌توان به نیت رمضان روزه گرفت، اگر رمضان بود آیا می‌توان گفت صوم رمضان و اگر نبود، یک کار لغو یا عندالله مستحبی انجام شده و نیت رمضان چه باید باشد از سؤالات مطرح شده در صوم یوم الشک است.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم ادامه داد: مرحوم محقق در شرایع گفته‌اند که اگر در روزی که معلوم نیست آخر ماه شعبان است یا اول ماه رمضان، به نیت رمضان روزه گرفته شود، این روزه باطل است، بعدا باید این روز را قضا کند و دوباره روزه بگیرد، یعنی اگر نیت کرد وجوب روزه گرفتن را، این روزه نه از رمضان حکایت می‌کند و نه از شعبان.
وی با بیان اینکه اگر استصحاب بگوید امروز روز آخر شعبان است و آن را حجت بدانیم که هیچ، اما اگر آن را حجت ندانیم، حرام است و اگر حرام شد فعل حرام نمی‌تواند عبادت باشد و می‌شود نماز بدون وضو، به طرح سؤالی در این‌باره پرداخت و گفت: اگر کسی در یوم الشک بگوید خدایا ما امروز به حدس اینکه رمضان است نیت رمضان می‌کنیم، آیا «ادخال ما لیس به الدین» است.
حجت‌الاسلام والمسلمین طائب افزود: اگر کسی فتوا داد و گفت آن روزی که یوم الشک است، یوم الشک به رمضان است، بدعت می‌شود اما اگر کسی گفت که یوم الشک من رمضان، این راع است به دلیل اینکه استصحاب زمانی را حجت نمی‌داند و از آن طرف به فعل رمضان یقین دارد که خدای متعال گفته ماه رمضان روزه بگیرید و امروز هم یقین ندارد که شعبان است.
وی گفت: اگر احتمال دهیم که امروز رمضان باشد، یک وجوبی را از دست داده‌ایم، امروز را احتیاطا نیت رمضان می‌کنیم و اگر رمضان نبود نمی‌گوییم شارع گفته امروزی که مشکوک به آخر شعبان است حتما روزه بگیرید که اگر بدعت را «ما لیس من الدین و فی الدین» دانستیم یکی از ملزماتش آن است که فرد بگوید «هذا من الدین».
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اختلاف‌هایی که در صوم یوم الشک وجود دارد، در پاسخ به این سؤال که آیا آخر ماه شعبان را می‌شود روزه گرفت، گفت: برخی اهل سنت روزه آخر ماه شعبان را حرام دانسته‌اند، بعضی گفته‌اند مکروه است، برخی مباح و برخی تفصیل داده‌اند که به نیت استصحاب شعبان، اشکالی ندارد اما اگر به نیت رمضان باشد، باطل است.
وی با یادآوری این مطلب که برای حرمت و بطلان روزه در یوم الشک گفته شد که اگر بدعت را براساس آن تعریفی که شده است در نظر بگیریم، در مصداق‌شناسی دچار تردید می‌شویم، ابراز کرد: یکی از فوائد مباحث فقهی وارد شدن به مباحث جنبی است که به نوعی با هم ارتباط دارد؛ جامعیت بررسی فقهی در ذهن باید شکل گیرد تا حالت‌های استنباط قوی شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین طائب با اشاره به سؤال برخی که می‌پرسند اگر امام زمان(عج) ظهور کنند، آیا باز هم یوم الشک معنا دارد یا خیر، پاسخ داد: برخی تصور می‌کنند که اگر آقا ظهور کنند دیگر یوم الشک معنا ندارد، براساس روایات قطعا از زمان امام حسن علیه السلام به بعد یوم الشک وجود داشته و دلیلش آن بوده که حاکمیت دست ائمه اطهار علیهم السلام نبوده و کسی که اعلان رویت و یا عدم رویت می‌کرده، خلیفه منتخب مردم بوده است.
وی با بیان اینکه خلیفه منتخب مردم هم براساس قواعد علمای اهل سنت اول ماه را اعلام می‌کرده است و این علما هم چندان مقید به رویت نبودند بلکه براساس قواعد فتوا می‌دادند، تصریح کرد: این موضوع در زمان حکومت امام علی علیه السلام یا زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله جای سؤال است، اگر روایات چنین گفت پس دوران امام عصر هم چنین خواهد بود.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم ادامه داد: اهل سنت موضوع یوم الشک را تفصیل کرده‌اند که اگر روزه به نیت شعبان گرفته شود مندوب و اگر به نیت رمضان باشد، باطل است؛ اگر این روایت که «سر الله را روزه بگیرید، پرسیدند سر خدا چیست، گفت یوم الشک روزی که شک دارید ماه رمضان است یا ماه شعبان»، درست بود یوم الشک را نمی‌توان به هم زد.
وی در ادامه تزئین مساجد به طلا و نقره، طلا و نقره‌کوبی جلد و صفحات قرآن و تزئین آیات آن، وجوب نماز جمعه، قسم خوردن به غیر خدا و حمل دو جنازه با یک تابوت را از دیگر مواردی که علما حکم به بدعت آن داده‌اند نام برد و گفت: همه علمای اهل سنت به تزئین مساجد متعرض شده‌اند و با طلا نوشتن آیات قرآن را حرام دانسته‌اند با این ادعا که چون تزئین در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نبوده، پس بدعت است.
حجت‌الاسلام والمسلمین طائب در تشریح این موضوع که آیا نماز جمعه در زمان غیبت وجوب دارد یا خیر، وجوب آن تعیینی است یا تأخیری، می‌شود احتیاط به جمع کرد، اگر احتیاط به جمع کردیم نیت چیست، اگر وجوب تأخیری گفتیم و قائل احتیاط به جمع شدیم نیت چیست، اگر قائل شدیم که در روز جمعه نماز جمعه واجب عینی است اما احتیاط جاری است نیز مطالبی بیان کرد.
وی با اشاره به اینکه برخی گفته‌اند که اگر به وجوب نماز جمعه قائل شدید، نماز ظهر را با هر نیتی که بخوانید حرام و بدعت است، به بیان چرایی دلیل صریح روائی بر حرمت بدعت پرداخت و اظهار کرد: البته برخی با این تعریف که بدعت را هر شیء جدیدی نمی‌گویند،اعلام کرده‌اند که هرچیز حرامی، بدعت نیست.
این استاد حوزه ادامه داد: مرحوم کلینی روایت صحیحی از امیر مؤمنان علیه السلام در کتاب کافی جلد 1 صفحه 54 نقل می‌کند که دید را نسبت به بدعت گسترش می‌دهد و آن این است که «آغاز فتنه از اینجا شروع می‌شود که هوای نفس رهبر قرار می‌گیرد و احکامی بدعت‌گذاری می‌شود، عده‌ای به دنبال عده‌ای می‌افتند و با احکام بدعتی با کتاب خدا مخالف می‌شوند.«
وی با بیان اینکه معیار بدعت مقابله با کتاب خدا است، ادعای برخی مبنی بر عدالت‌گرا نبودن فقه قدیم و ضرورت رفتن به سراغ فقه عدالت‌گرا را بطن ورود فتنه دانست و گفت: فقه عدالت‌گرا آن است که فقها فتوا داده‌اند؛ اینکه مطرح می‌شود تقسیم نامساوی ارث بین دختر و پسر خلاف عدالت است و باید به دنبال فقه عدالت‌گرا برویم، عدالت‌گرایی نیست.
حجت‌الاسلام والمسلمین طائب تصریح کرد: وقتی امیر مؤمنان امام علی علیه السلام فرمودند که آغاز فتنه‌ها از احکامی است که بدعت‌گذاری می‌شود، نتیجه می‌گیریم اینکه گفته‌اند فقه عدالت‌گرا نبوده و باید به سراغ فقه دیگری برویم، بطن ورود فتنه است. //920پ201/ن