انتشار نود و ششمین شماره فصلنامه رسانه
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نود و ششمین شماره از فصلنامه رسانه، شامل مقالاتی با موضوعات زیر است:
«دو فضایی شدن جهان بازی‌ها و اولویت‌های ارزشی کاربران»
«تحلیل نشانه شناختی فیلم محمد رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وآله»
«بررسی تطبیقی جایگاه محصولات فرهنگی در بین برندهای برتر تبلیغاتی با تأکید بر سند چشم‌انداز 1404»
«بررسی کارکرد روزنامه‌ها در اطلاع‌رسانی پیرامون ابعاد توسعه کارآفرینانه»
«رسانه‌های دگراندیش، از رویکرد انتقادی تا مشارکت اجتماعی»
«دیپلماسی رسانه‌ای و نقش آن در روابط بین‌الملل»
«تحلیل خبر رسانی نوشتاری و تصویری خبرگزاری ایرنا و بی‌بی‌سی (BBC) از مسابقات المپیک 2012 لندن»
«گزارش نشست تخصصی خبر رسانی در شبکه‌های اجتماعی»
«گزارش نشست تخصصی نقد و بررسی پیش‌نویس لایحه سازمان نظام رسانه‌ای».
دو فضایی شدن جهان بازی‌ها و اولویت‌های ارزشی کاربران
سعید رضا عاملی
منیژه اخوان
چکیده: دوفضایی‌شدن زیست جهان معاصر بر ضرورت بازمهندسی تغییرات نوظهوری که در ترکیب و سرشت حیات اجتماعی ایجاد شده است، اذعان دارد، تغییراتی که برآیند منطقی، دوظرفیتی‌شدن جهان دوفضایی شده است. در این میان، در پرتوی چنین توسعه واقعی ـ مجازی است که می‌توان از بازیهای رایانه‌ای، در کنار بازیهای سنتی نام برد و از توسعه قلمروی مطالعات صنعت بازی‌ها در دو فضای واقعی و مجازی سخن به میان آورد. باید توجه داشت که گسترش قلمروی مطالعات بازی‌ها بر اساس دوظرفیتی شدن صنعت بازی‌ها، تنها محدود به ظهور بازیهای رایانه‌ای جدید و یا تغییر و بازآرایی و گسترش بازیهای سنتی در فضایی جدید نیست و باید دیگر ظرفیت‌های فضای مجازی را که می‌توانند زمینه مطالعاتی در نظر گرفته شوند، مورد توجه قرار داد و از ظرفیت‌های آنها در حوزه‌های تحقیقاتی استفاده کرد. در این مقاله با توجه به مسئله مورد بررسی که اولویت‌سنجی ارزشی کاربران وب‌گاه‌های اجتماعی و کاربرمحور در ارتباط با بازیهای رایانه‌ای است از میان سازه‌های فضای مجازی، فضای وب‌گاه‌ها مورد توجه قرار دارد. بر این اساس، در این مقاله استخراج، دسته‌بندی و تحلیل اطلاعات از داده‌های مرتبط با نیازهای کاربران از وب‌گاه‌های اجتماعی و کاربرمحور بر اساس وب‌گاه‌های اجتماعی در ارتباط با بازیهای رایانه‌ای در دو مرحله صورت می‌گیرد: الف. شناسایی وب‌گاه‌های اجتماعی و کاربرمحور در ارتباط با بازیهای رایانه‌ای، ب. فراتحلیل کیفی وب‌گاه‌های بازیهای رایانه‌ای. روش‌شناسی مورد استفاده برای مطالعه موضوع مورد مطالعه، روش فراتحلیل کیفی است که در آن نظر کاربران انجمن‌های اینترنتی مقوله‌بندی شده و سپس تحلیل می‌شود. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که اولویت‌ها و انتظارات بازیکنان از بازیهای رایانه‌ای در سطح ارزشی، ظرفیتی و محتوایی قابل تقسیم است و بر اساس پیشرفت فناوری وب، روند بازیهای رایانه‌ای در آینده به سمت یک‌پارچگی دنیای بازی‌ها با زندگی واقعی و همه جا حاضربودن و همه‌جا ممکن‌بودن بازی‌ها در حرکت است.
تحلیل نشانه شناختی فیلم محمد رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وآله
سیده راضیه یاسینی
چکیده: بازنمایی چهره اشخاص مقدس در آثار سینمایی از آغاز تاکنون، به انحای گوناگونی صورت گرفته است. با تأمل بر سیر تطور این موضوع می‌توان دریافت که هم راستا با تغییر نگرش‌ها و رویکردهای معنوی و عقلی تولیدکنندگان این آثار، جایگاه مقدسین نیز در منظر ایشان تغییر کرده و به تبع آن، بازنمایی چهره‌های مقدس در آثار سینمایی نیز دستخوش تغییر شده است. اکنون، با توجه به اقبال ملل مسلمان به تولید آثار سینمایی با مضامین دینی، نحوه بازنمایی پیامبران ادیان توحیدی در آثار سینمایی اهمیت خاصی یافته است؛ زیرا بر مبنای برخی ممنوعیت‌های مذهبی، باید از هر نوع چهره پردازی در خصوص پیامبر اسلام و معصومین علیهم‌السلام پرهیز شود. از همین رو است که پرداختن به موضوع بازنمایی شخصیت‌های مقدس اسلامی در سینما که تصویرپردازی مؤلفه اصلی آن است، با چالش‌های مهم و پیچیده‌ای روبهرو شده است. تأملی بر آثار سینمایی تولید شده در این‌باره و بررسی میزان تحقق تصویرپردازی متناسب با شأن معنوی بزرگان دینی، در عین پرهیز از نمایش مستقیم و کامل ایشان، می‌تواند از موانع موجود در این عرصه کاسته و مسیر را برای تولید آثار سینمایی مبتنی بر بازنمایی متناسب با شأن ملکوتی ایشان، هموار سازد. این مقاله با مروری بر پیشینه موضوع تصویرپردازی از سیمای پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله در سینما به تحلیل نشانه‌شناختی فیلم محمدرسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وآله، به عنوان مهم‌ترین فیلم متمرکز بر زندگی ایشان پرداخته است. تحلیل نشانه‌شناختی صحنه‌های منتخب این فیلم، بر اساس ادبیات نشانه‌شناختی، متن هر صحنه را در دو محور همنشینی و جانشینی بررسی می‌کند تا از آن صحنه، رمزگشایی شود. بر این اساس، نشان داده می‌شود که چگونه کارگردان این فیلم، با استفاده از نمادها و رمزگان گوناگون، تمهیداتی را در نگارش فیلمنامه، نحوه تصویربرداری، استفاده نمادین از موسیقی و ... اندیشیده است تا در عین بازنمایی وجود مقدس پیامبر اسلام با رویکردی تنزیه‌گرایانه، از ارائه جسمانی از پیامبر اسلام صلی‌الله‌غلیه وآله پرهیز کند.
بررسی تطبیقی جایگاه محصولات فرهنگی در بین برندهای برتر تبلیغاتی با تأکید بر سند چشم‌انداز 1404
محمد صحفی
ایرج قره‌داغی
چکیده: هدف این پژوهش، بررسی تطبیقی جایگاه کالاها و محصولات فرهنگی در بین شرکت‌ها و برندهای برتر از نظر بودجه تبلیغاتی با تکیه بر جداول هزینه‌های تبلیغاتی و جداول شرکت‌های برتر است که بر اساس رتبه‌بندی سازمان مدیریت صنعتی با توجه به سیاست‌های کلی قانون برنامه پنجم توسعه در حوزه فرهنگ صورت گرفته است. چارچوب نظری این تحقیق، تلفیقی از نظریات منتقدان مطالعات فرهنگی در خصوص اقتصاد فرهنگ و صنعت فرهنگ با تمرکز بر تبلیغات تجاری و نیز اهمیت برندینگ در فرهنگ و هویت جامعه از منظر دیوید آکر از صاحب‌نظران برند در عرصه بین‌المللی است. در این پژوهش، تلفیقی از روش‌های تحقیق پیمایشی، اسنادی و تحلیل محتوای جداول هزینه‌های تبلیغات به کار گرفته شده است. نتایج حاصل در این زمینه شامل جداول 10 شرکت برتر از نظر بودجه تبلیغاتی و شرکت‌های برتر ایرانی از نظر میزان فروش (رتبه‌بندی سازمان مدیریت صنعتی) نشان می‌دهد: شرکت‌های برتر ایرانی و شرکت‌های برتر از نظر بودجه تبلیغاتی، در طول سال‌های 1390 تا 1392، جایگاه بسیار نازلی برای کالاها و محصولات فرهنگی قائل بوده‌اند. بیشترین تبلیغات به مؤسسات مالی و بانک‌ها، شرکت‌های خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات و لوازم خانگی و مواد غذایی از نظر بودجه و نیز تعداد و تکرار اختصاص دارد.
بررسی کارکرد روزنامه‌ها در اطلاع‌رسانی پیرامون ابعاد توسعه کارآفرینانه
محمدحسن مبارکی
مهراد امیر رضایی
چکیده: در سه دهه گذشته تصویر رسانهها از کارآفرینان به طور چشمگیری تغییر کرده است اما رسانهها چه اثری بر خط مشی کارآفرینی، آرمان‌ها و فعالیت‌ها دارد؟ وسایل ارتباط جمعی به ویژه مطبوعات با قدرت اطلاع‌رسانی قوی خود نقش بسیار مهمی در ابعاد آگاهی، دانش و ارزش‌های اجتماعی، اقتصادی و کارآفرینانه دارند و با اثرگذاری بر اندیشه‌ها می‌توانند بر حفظ ارزش‌های اجتماعی و توسعه انگیزه کارآفرینانه تأکید بورزند. ارزیابی عملکرد رسانه‌های مکتوب در اطلاع‌رسانی پیرامون ابعاد توسعه کارآفرینی می‌تواند به افکار عمومی جهت بخشیده و سرعت انتشار اطلاعات و اخبار در حوزه کارآفرینی را مورد تحقیق و سنجش قرار دهد. با توجه به پیچیدگی و رقابت تنگاتنگ موجود در بازار که البته با تحولات سریع محیط کسب و کار و نیز گذر از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی همراه است، کارآفرینی می‌تواند همچون محرک توسعه اقتصادی نقش مهمی در این مورد بازی کرده و موجب افزایش بهره‌گیری، اشتغال‌زایی و رفاه اجتماعی شود. مطبوعات می‌توانند بر ارزش‌ها، رفتار و افکار فرد تأثیر بگذارند؛ لذا تحقیق حاضر تلاشی است برای پاسخ به این سؤال که چگونه مطبوعات می‌توانند با اطلاع‌رسانی دقیق، ابعاد کارآفرینی را توسعه دهند. در این تحقیق برای دستیابی به ادبیات و مبانی نظری از روش کتابخانه‌ای و در بخش عملی تحلیل محتوایی از گزارش‌های علمی در مطبوعات، مصاحبه‌های کارآفرینان در مطبوعات و اخبار تحلیلی و تفسیری در زمینه کارآفرینی در مطبوعات استفاده شد. برای انجام این تحقیق تقریبا 2100 شماره از روزنامه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و غیره در عرض یک‌سال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که نقش مطبوعات در توسعه ابعاد کارآفرینی و نقش اطلاع‌رسانی آنها در ایجاد انگیزه کارآفرینانه بسیار اندک است و بیشتر به اطلاع‌رسانی صرف و انعکاس فعالیت‌های انجام شده در این حوزه می‌پردازند.
رسانه‌های دگراندیش، از رویکرد انتقادی تا مشارکت اجتماعی
احسان پوری
مهدی شهبازی
چکیده: مبنای نظری رسانه‌های دگراندیش مفهوم ضدهژمونیک گرامشی و مفهوم صنعت فرهنگ مکتب فرانکفورت است. آنها با این مفاهیم به نقد کارکرد رسانه‌های جمعی جریان اصلی در توزیع و تقویت افکار سرمایه‌داری و هژمونی سرمایه‌داری در جامعه می‌پردازند. رسانه‌های جریان اصلی، رسانه‌های ایدئولوژیک، هژمونیک و غیرانتقادی هستند که در راستای حفظ نظام سرمایه‌داری، تقویت پروژه جهانی‌شدن و امپریالیسم فرهنگی فعالیت می‌کنند. رسانه‌های دگراندیش در قالب رسانه‌های جریان اصلی تعریف می‌شود، هدف رسانه‌های دگراندیش به چالش‌کشیدن اشکال سرمایه‌داری مسلط در حوزه محصول رسانه‌ای، ساختار رسانه‌ای، محتوا، توزیع و دریافت رسانه‌ای است. رسانه‌های دگراندیش به موضوعاتی نظیر جنبش‌های اجتماعی، رویکردهای پسامارکسیستی و مطالبات سیاسی جدید می‌پردازد. رسانه‌های دگراندیش در ادبیات نظری ارتباطات و فضای رسانه‌ای کشور شناخته‌شده نیست و نهادهای سیاسی و رسانه‌ای کشور سیاست مشخصی برای کاربست آن در دیپلماسی رسانه‌ای ندارند. پژوهش حاضر ضمن بررسی ابعاد نظری رسانه‌ای دگراندیش رهیافت‌هایی برای استفاده از رسانه‌های دگراندیش در دیپلماسی رسانه‌ای ارائه می‌دهد. رسانه‌های دگراندیش به مثابه فرصتی برای نظام رسانه‌ای کشور به شمار می‌رود که می‌تواند از این پتانسیل به منظور بازنمایی خود و مدیریت افکار عمومی جوامع دیگر استفاده کند.
دیپلماسی رسانه‌ای و نقش آن در روابط بین‌الملل
سید نصرالله ساداتی
چکیده: نظام بین‌المللی از آغاز دهه 70 پس از سقوط دیوار برلین و تغییر حکومت‌های کمونیستی شرق اروپا و در پی آن با فروپاشی شوروی دچار تحول اساسی شده است. این تحول به ویژه پس از حادثه 11 سپتامبر با دگرگونی قابل توجهی در سیاست‌ها و روش‌ها روبهرو شد و در این شرایط جدید، رسانهها به عنوان جلوداران اصلی این حرکت قلمداد می‌شوند. امروزه دیگر رسانه مانند گذشته فقط منعکس‌کننده رفتار سیاستمداران و کشورها نیستند، بلکه به عنوان بازیگران فعال در میدان سیاست در تصمیم‌سازی و حتی تصمیم‌گیری‌ها نقش مؤثری ایفا می‌کنند. در جوامعی مثل ایران که رسانهها می‌توانند افراد را در حوزه‌های فرهنگی ترغیب کنند، این دیپلماسی نقش بسزایی دارد. در فضای موجود برای مقابله با تهاجم وسیع رسانه‌ای دشمنان نظام، یکی از راه‌های معقول و منطقی ایجاد جریان خبرسازی به عبارتی دیپلماسی رسانه‌ای فعال با همکاری نهادهای درگیر دیپلماسی همچون وزارت خارجه و ... است. در این راستا شناخت دیپلماسی رسانه‌ای مهم و از اهمیت بسزایی برخوردار است. این مقاله در نظر دارد تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، با تعاریف دیپلماسی و دیپلماسی عمومی، دیپلماسی رسانه‌ای را توصیف و نقش و کارکرد دیپلماسی رسانه‌ای، ابزارهای دیپلماسی رسانه‌ای و مفروضات کارکرد رسانهها در عرصه دیپلماسی را بیان و در پایان مدل‌های دیپلماسی رسانه‌ای را تشریح کند.
تحلیل خبررسانی نوشتاری و تصویری خبرگزاری ایرنا و بی‌بی‌سی (BBC) از مسابقات المپیک 2012 لندن
علی‌محمد مزیدی
محمدرضا جهانگیری
چکیده: این پژوهش درصدد بررسی عملکرد و مقایسه دو خبرگزاری داخلی و خارجی، ایرنا و بی‌بی‌سی(BBC)، است و هدف اصلی آن شامل تحلیل خبررسانی نوشتاری و تصویری خبرگزاری ایرنا و بی‌بی‌سی(BBC) از مسابقات المپیک 2012 لندن است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش کیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری تحقیق پیش‌رو نیز کلیه خبرهای ورزشی خبرگزاری‌های ایرنا و بی‌بی‌سی (BBC)است که در مدت یک ماه المپیک 2012 بر روی سایت منتشر شده است. بر روی سایت خبری بی‌بی‌سی(BBC) در مجموع 123 خبر موجود بود که 120 اخبار مورد بررسی قرار گرفت و از بین 1000 خبر موجود ورزشی بر روی سایت خبری ایرنا، 120 خبر به روش نمو‌نه‌گیری تصادفی سیستماتیک به عنوان نمونه انتخاب شد و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های تحقیق حاکی از آن بود که بین دو خبرگزاری در حوزه‌های نوع مطلب، عکس، سبک خبری، عناصر خبری و پوشش خبری بر اساس جنسیت تفاوت معنادار به لحاظ آماری وجود دارد؛ به این معنا که نوع مطلب رویدادگرا و عکس‌های آرشیوی و همچنین سبک خبری هرم وارونه و عناصر خبری "چه" و "که" ایرنا بیش از بی‌بی‌سی(BBC) و توجه خبر ورزشی بانوان بی‌بی‌سی (BBC) بیش از ایرنا بود و در نهایت در زمینه موضوع ورزشی و ارزش‌های خبری بین دو خبرگزاری تفاوتی معنادار به لحاظ آماری مشاهده نشد.
علاقه‌‌مندان به تهیه این شماره از فصلنامه رسانه می‌توانند با شماره تلفن 88733772 ـ 021 تماس بگیرند.
قابل ذکر است، نود و ششمین شماره فصلنامه علمی ـ ترویجی رسانه، سال پنجم، ویژه پاییز 1393 به صاحب‌امتیازی معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی و مدیرمسؤولی محمد سلطانی‌فر در 196 صفحه منتشر شده است./992/ن602/ق