اخبار کتابخانه، موزه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

به گزارش خبرگزاری رسا در مشهد، 300 نسخه خطی ازآثار سعدی در گنجینه مخطوطات آستان قدس رضوی درگنجینه کتب خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، حدود 300 نسخه خطی ارزشمند از آثار سعدی شیرازی نگهداری می‌شود که قدیمی ترین آن ها، نسخه ای است که تنها 70 سال پس از مرگ شاعر نگاشته شده است.

رییس اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان‌ قدس‌ رضوی اعلام کرد: گنجینه نسخه‌های خطی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی به عنوان یکی از غنی‌ترین و بزرگترین کتابخانه‌های جهان اسلام، دارای حدود 300 جلد نسخۀ خطی ارزشمند مربوط به آثار سعدی شیرازی شاعر قرن هفتم هجری قمری است که شامل کلیات سعدی، گلستان، بوستان، قصاید، غزلیات، ملحقات، رباعیات و مجالس به نثر و نظم است و در میان آن‌ها چندین نسخه کلیات سعدی بسیار نفیس وجود دارد.

سید محمدرضا فاضل‌هاشمی اضافه کرد: اشعار شعرای بزرگی همچون حافظ، سلمان ساوجی، سیف فرغانی، خواجوی کرمانی، اوحدی و عبید زاکانی نیز که از اشعار سعدی استقبال کرده‌اند، در این مجموعه نسخ خطی موجود است.

وی به معرفی مهم‌ترین و نفیس‌ترین نسخه‌های خطی سعدی اشاره کرد و افزود: کلیات سعدی به خط «محمدبن عبداللطیف عقاقیری» (از شاگردان با واسطه سعدی)  در سال 766 هجری در شیراز کتابت شده و از قدیمی‌ترین نسخه‌های موجود است که با سال فوت شاعر حدود 70 سال فاصله دارد.

فاضل هاشمی ویژگی‌های این نسخۀ ارزشمند را که از نظر تذهیب فوق‌العاده نفیس است، برشمرد و گفت: این نسخه، دارای دو سرلوح کتیبه‌مانند مزیّن و مرصّع با نقش ترنج و سرترنج بازوبندی در زمینه لاجورد، جدول‌کشی به زر و کمندکشی و جلد تیماج قهوه‌ای زیباست که به خط نستعلیق 25 سطری، در  کاغذ نخودی، در 383 ورق و در ابعاد 14 در21 سانتیمتر در قطع وزیری کتابت شده است.

وی نسخه‌هایی را که از نظر هنری و تذهیب، به خط خوشنویسان و هنرمندان مشهور است، دارای اهمیت ویژه‌ای دانست و خاطرنشان کرد: از جملۀ این نسخ ارزشمند، نسخه‌ای دیگر از کلیات سعدی است که در سال 1052 توسط «محمد مؤمن شیرازی» به خط نستعلیق کتابت شده و با چهار سرلوح مزدوج مذهّب و مرصّع پرکار تزیین شده است.

فاضل هاشمی به دو نسخۀ ارزشمند دیگر از کلیات سعدی اشاره کرد و افزود: کلیات سعدی با 10 سرلوح و 5 کتیبۀ مذهّب و مرصّع و کلیات به خط «عبدالحسین انجوی شیرازی» با سرلوح‌های مرصّع و مذهّب، دو نسخۀ ارزشمند دیگر در گنجینۀ کتب خطی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی است.

فاضل هاشمی همچنین سخن از نسخ نفیسی از بوستان سعدی به میان آورد و گفت: بوستان سعدی دارای سرلوح مزدوج شرفه‌دار پرکار در صفحۀ نخست و تشعیرسازی با گلبرگ طلایی به خط نستعلیق که توسط «عبدالرشید دیلمی» از خوشنویسان مشهور دوره صفوی در سال 920 کتابت شده است، یکی از این نسخ نفیس است.

 وی ادامه داد: نسخه‌ای از بوستان سعدی به خط «عبدالغفار تفرشی» از خوشنویسان دورۀ قاجار و نسخه‌ای به تاریخ کتابت سال 1049 قمری و  به خط «محمد علی زرّین‌قلم»، دو نسخۀ نفیس دیگر از بوستان سعدی است که نسخۀ اخیر توسط مقام معظم رهبری در سال  1376 اهدا شده است.

نمایشگاه کتب خطی و چاپ سنگی با موضوع امام علی علیه السلام

رییس روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی عنوان کرد: نمایشگاه کتب خطی، چاپ سنگی و چاپی با موضوع امام علی علیه السلام در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی به مناسبت میلاد خجسته امیرالمؤمنین علیه السلام برپا شد.

این گنجینه ارزشمند از 8 تا 14 اردیبهشت‌ماه به مدت یک هفته، صبح و بعدازظهر در محل تالار ورودی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی در قالب نمایشگاهی در معرض دید عموم شیفتگان این امام بزرگوار قرار دارد.

وی با اشاره به نمایش «قرآن منسوب به دست‌خط مبارک حضرت علی علیه السلام» در این نمایشگاه بیان کرد: این قرآن بی‌نظیر به خط کوفی 16 سطری نگاشته شده و تاریخ کتابت آن به قرن یک هجری قمری برمی‌گردد که در سال 1009 قمری وقف شده است.

رییس روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: کتاب‌های نفیس خطی دیگری مانند «صدکلمه علوی»، «شرح نهج‌البلاغه»، «دعای صباح» و «غررالحکم و دررالکلم» نیز در معرض نمایش عموم گذاشته شده است.

محمدجواد قوی افزود: کتاب‌هایی چون «مخزن الئالی در فضیلت امام علی علیه السلام»، «مناقب المرتضوی العلوی»، «المناقب الفضائل»، «مشارق الانوار» و «کنز المعجزات ناصری» از جمله کتاب‌های معروف چاپ سنگی نمایشگاه کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی با موضوع امام علی علیه السلام هستند.

وی یادآور شد: در این نمایشگاه که در آستانه میلاد مولا علی علیه السلام از هشتم اردیبهشت‌ماه به مدت یک هفته در محل تالار ورودی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی دایر شده است، منتخبی از کتاب‌های چاپی نویسندگان مختلف با موضوع تولد، زندگی و دیدگاه‌های حضرت علی علیه السلام نیز در معرض دید علاقه‌مندان به آثار فرهنگی و معنوی قرار گرفته است.

نمایشگاه منتخب از کتاب، اطلس و نقشه با موضوع خلیج‌فارس

مسؤول کتابخانه تخصصی جغرافیا سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: به مناسبت دهم اردیبهشت‌ماه؛ روز ملی خلیج‌فارس، مجموعه‌ای منتخب از کتاب، اطلس و نقشه جغرافیا با موضوع خلیج‌فارس در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی به نمایش گذاشته شد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی، فاطمه فخری عنوان کرد: این نمایشگاه از 9 اردیبهشت‌ماه به مدت یک هفته در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی پذیرای علاقه‌مندان است.

وی اظهار داشت: نقشه‌های این نمایشگاه روند تغییر نام خلیج‌فارس از قبل از میلاد مسیح تا قرن حاضر را نشان می‌دهند که نشانگر وابستگی این خلیج به ایران در طول تاریخ است.

مسؤول کتابخانه تخصصی جغرافیا گفت: نقشه تاریخی خط سیر لشکرکشی اسکندر مقدونی به مشرق زمین، نقشه تاریخی ایران در زمان حکومت سلجوقیان و نقشه ایران در زمان ساسانیان (قبل از ظهور اسلام) نمونه‌هایی از نقشه‌های این نمایشگاه هستند.

فاطمه فخری افزود: کتاب‌های منتخب به نمایش گذاشته شده نیز تاریخچه و جغرافیای سیاسی خلیج‌فارس را نشان می‌دهند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: کتاب‌هایی چون جغرافیای جزایر ایرانی خلیج‌فارس، خلیج‌فارس در نگاه ایرانیان، خلیج‌فارس در آستانه قرن بیستم، ژئوپلیتیک منطقه خلیج‌فارس و وقایع‌نگاری خلیج‌فارس به مناسبت این روز ملی به همراه تعدادی اطلس به نمایش گذاشته شده است.

190هزار نفر عضو کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی

رییس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی گفت: در سال گذشته با عضویت 11 هزار و 531 نفر در بخش‌های مختلف کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، شمار اعضای این کتابخانه به 189 هزار و 363 نفر رسید.

جعفر درباغ عنبران، رییس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اظهار کرد: از مجموع افراد تازه عضو شده اداره کتابخانه عمومی آستان قدس رضوی در سال گذشته چهار هزار و 822 نفر مرد و شش هزار و 709 نفر زن بودند.

وی بیان کرد: بخش های تابعه کتابخانه عمومی شامل مخزن چاپی، تالارهای مطالعه قفسه باز آقایان وبانوان، گردش کتاب آقایان و بانوان، سمعی و بصری، تالار محققان، کتابخانه تخصصی علوم قرآن و حدیث، کتابخانه تخصصی اقتصاد اسلامی، کتابخانه جامع گوهرشاد (تخصصی اهل بیت) است.

درباغ عنبران کتابخانه جامع الکترونیکی، تالار کتاب های خارجی، کتابخانه تخصصی ادبیات، تالار تخصصی جغرافیا، تالارهای مطالعه و گردش کتاب جوانان و نوجوانان و واحد عضویت را از دیگر بخش های تابعه اداره کتابخانه عمومی برشمرد.

عنبران با اشاره به رشد تعداد مراجعه کنندگان به کتابخانه عمومی آستان قدس رضوی برای مطالعه و تحقیق طی سال 93 گفت: در سال گذشته تعداد مراجعه کنندگان به بخش های تابعه این مجموعه یک میلیون و 748 هزار و 733 نفر بود که در مقایسه با سال 92 ، 18 هزار و 274 نفر افزایش داشت.

رییس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی گفت: سال گذشته از سوی اعضای بخش های مختلف اداره کتابخانه عمومی 754 هزار و 906 نسخه کتاب به امانت گرفته شد که شمار کتب امانتی در مقایسه با سال گذشته 30 هزار و 881 نسخه کاهش یافته است.

رییس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی دلیل اصلی کاهش امانت کتب را تمایل مراجعه کنندگان به مطالعه منابع در محل کتابخانه و استفاده از فضای مطالعاتی ذکر کرد./1308/ن603/ق