گزارشی از بازدید رهبر معظم انقلاب از غرفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، طی بازدید مقام معظم رهبری از بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، ایشان ضمن استقرار در غرفه سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از آثار عرضه شده در غرفه بازدیدکردند.

حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در معیت معظم له توضیحاتی را درباره آثار ارائه کرد.

نخستین اثر، دانشنامه فاطمی بود که مقام معظم رهبری آن را اثری ارزشمند خواند و آیت الله رشاد درباره آن گفت: دانشنامه فاطمی اثری است که قصد دارد سبک زندگی فاطمی را ارائه کند، به همین دلیل در ابتدا به نام دانشنامه فرهنگ فاطمی تألیف شد، چرا که در دانشنامه فاطمی که 6 جلد است، در 120 مدخل کلان و میانگین هر مدخل دانشنامه به 10 مدخل فرعی و مجموعاً به 1200 مدخل فرعی تقسیم می‌شود. مجموعه مستند است بر 2500 منبع در زمینه موضوع اثر. بخش اول درباره شخصیت، سیره و حکمت نظری و عملی فاطمی است، هم راجع به تاریخ حیات و سیره آن بزرگوار و هم تعلیمات آن بزرگوار در مباحث معارفی در حوزه‌های الهیات، جهان شناسی، مباحث حقوقی، مباحث اجتماعی، مباحث تربیتی، مباحث سیاسی و مباحث خانوادگی مطرح شده است.

وی در ادامه توضیحاتش، به بخش دوم مجموعه اشاره کرد و افزود: در بخش دوم دانشنامه راجع به مسائلی که به شأن زن و خانواده از منظر دین و کم و بیش تحت تأثیر تعالیم صدیقه کبری (س) قابل طرح بوده اشاره شده است. در واقع در بخش نخست دانشنامه شخصیت و تعلیمات آن بزرگوار به عنوان یک نمونه کاملی از زن مسلمان و بلکه انسان کامل مطرح شده است و در نیمه دوم به صورت نظری، نگاه دین به زن و نهاد خانواده تشریح شده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشنامه فاطمی را یک مجموعه جامع خواند که به صورت سامان مند و مکتب وار به سیره و سبک زندگی حضرت فاطمه سلام الله علیها پرداخته و برای بانوان و نهاد خانواده اسلامی الگو ارائه کرده است.

در ادامه، رهبر عظیم الشان انقلاب آثار جدیدالانتشار پژوهشگاه، مانند مجموعه اعتزال نو را نیز مشاهده کردند، که حجت الاسلام والمسلمین رشاد درباره این مجموعه 5 جلدی تاکید کرد: «اعتزال نو» مجموعه بسیار ارزشمندی است که به عنوان اولین و تنها اثر علمی درباره اعتزال نو در ایران منتشر شده که دانشمندان و اهل فضل، از دانشگاهیان و حوزویان در تدوین این مجموعه دست داشته‌اند و پیرو انتشار این اثر، همایشی به عنوان اعتزال نو سال گذشته در قم برگزار شد، معرفی این جریان مهم که به شکل یک طیف گسترده در جهان اسلام وجود دارد در ایران انجام نشده و قطعاً به این وسعت در جهان واقع نشده بود و این مجموعه از این جهت از جایگاه مناسبی در تولید ادبیات علمی راجع به جریان‌های فکری و الهیات معاصر و جریان‌های سیاسی اجتماعی در جهان اسلام، برخوردار است.

در ادامه، معظم له، از مجموعه جدید الانتشار «از نگاه نبوی» که در 23 جلد به مسائل مهم حیاتی از دیدگاه پیامبر و برای طیف دانشجویان و طلاب تدوین شده است، بازدید کردند. ایشان سپس دیگر آثار را یک به یک مشاهده کردند، مخصوصاً آثار گروه غرب شناسی را با تأمل بیشتری ملاحظه کردند.

در ادامه جت الاسلام والمسلمین رشاد، گزارشی از فعالیت‌های پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ارائه کرد، وی، فعالیت‌های پژوهشگاه را به دو سطح کلان و بنابر مخاطبان تقسیم کرد و یادآور شد؛ یک دسته فعالیت‌ها برای طبقات نخبه دانشگاهی و حوزوی و دسته‌ای دیگر برای طبقات جوانان دانشگاهی و حوزوی (دانشجویان و طلاب) انجام می­گیرد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، با اشاره به حوزه نخست فعالیت‌ها، گفت: در حوزه جوانان، آثار، عمدتاً معطوف به پاسخ شبهات است، به همین دلیل به صورت تک نگاری تألیف می‌شوند، هرچند که مجموعه‌هایی مانند از نگاه نبوی، چلچراغ، از منظر امام علی علیه السلام و مشق آزاد که از جمله فعالیت‌های مرکز پژوهش‌های جوان هستند، منتشر شده است، اما در آنجا اهتمام بر شکل تک نگاری محور است.

وی زمینه فعالیت پژوهشگاه برای نخبگان در علوم انسانی را به سه لایه تقسیم کرد و افزود: لایه نخست تولید مبانی علم‌های انسانی و امور مهم انسان- لایه دوم، تولید منطق و روش شناسی و مطالعه اموری است که مربوط به انسان می‌شود، در این حوزه مقصود از فعالیت‌ها تأسیس روش شناسی علوم انسانی اسلامی است- لایه سوم، تولید نظریات و گزاره‌های علمی در علوم انسانی است.

رییس شورای حوزه‌های علمیه تهران با اشاره به اینکه در پژوهشگاه درمورد بیش از 40 فلسفه مضاف، تحقیق و مطالعه صورت می‌گیرد، درباره فلسفه مضاف متذکر شد: فلسفه مضاف به شکل کلی از نظر موضوع به دو دسته تقسیم می‌شود؛ 1- مضاف به علوم 2- مضاف به امور، انواع فلسفه مضاف دارای دسته بندگی سه گانه‌ای است؛ دسته نخست مجموعه فلسفه‌های مضافی که در جهان پیشینه دارند، یعنی در دنیای غرب و دیگر اقالیم جهان، وجود دارد، مانند فلسفه هنر، فلسفه سیاست و فلسفه حقوق، دسته دوم فلسفه‌های مضافی است که از فلسفه‌های برآمده از حکمت اسلامی تأسیس شود. دسته سوم فلسفه‌هایی است که در جهان، ادبیاتشان فاقد پیشینه است و دیگران آن فلسفه را ندارند که در پژوهشگاه اقدام به تأسیس آنان می‌شود. این گونه فلسفه‌ها یا معطوف به علوم اسلامی است و یا معطوف به علوم انسانی است.

در ادامه توضیحاتی که درباره فعالیت‌های پژوهشگاه به مقام معظم رهبری از سوی جت الاسلام والمسلمین رشاد داده شد، آن بود که در پژوهشگاه راجع به معرفت دین و فلسفه دین کار انجام می‌شود که در پژوهشگاه بنیان نهاده شده است و این که دسته سوم از دسته بندی فلسف مضاف، با توجه به فلسفه اسلامی مورد بررسی قرار می‌گیرد و در دنیا بی نظیر است و فلسفه‌هایی مانند؛ فلسفه فقه، فلسفه اصول و ... از جمله آن هستند.

جت الاسلام والمسلمین رشاد با اشاره به رشته تحصیلی منطق فهم دین تأکید کرد: با تأسیس منطق فهم دین در پژوهشگاه یک دستگاه منطقی جدید تأسیس شده است که دارای شاخه‌های گوناگون است، اکنون دانش منطق فهم دین که در پژوهشگاه تأسیس شده به عنوان یک رشته جدید هم در دانشگاه‌ها و توسط وزارت علوم به رسمیت شناخته شده و رسماً چند دانشگاه این رشته را برگزار کرده‌اند و چند دوره دانشجو گرفته‌اند و در دفترچه آزمون وارد شده و هم در حوزه به عنوان رشته تخصصی جدید شناخته شده و اکنون ده‌ها نفر علاوه بر فضلایی که رساله‌های خود را با موضوع منطق فهم دین دفاع کردند، دانشجویان بسیاری در برخی دانشگاه‌ها در حال تحصیل این رشته هستند و عدد کسانی که فارغ التحصیل این رشته‌اند قابل توجه شده است.

وی با اشاره به فعالیت‌های پژوهشگاه در حوزه منطق فهم دین و مطالعات دینی، فعالیت‌های گسترده در روش‌های مطالعه دین که به تولید علم منتهی شود، خاطرنشان کرد: منطق فهم دین به عنوان یک گروه مستقل فعال است که در شاخه‌های مختلف در روش شناسی دینی و منطق فهم دین پرداخته می‌شود، مانند؛ منطق فهم عقائد، منطق فهم شریعت و احکام، منطق فهم اخلاق، منطق فهم علم طبیعی دینی، منطق فهم علم انسانی دینی، در حوزه روش شناسی همه شاخه‌های تخصصی، مانند روش شناسی مطالعه اقتصاد، سیاست، حقوق و سایر حوزه‌ها.

رهبر معظم انقلاب از بیشتر آثار پژوهشگاه که بر اساس نظریه‌ها و گزاره‌ها تولید شده بود بازدید و درباره تعداد آثار منتشر شده حاصل از مطالعات علمی پژوهشگاه، پرسش کردند که حجت الاسلام والمسلمین رشاد، یادآور شد که 1400 کتاب و مجله در دو دهه فعالیت، منتشر شده که برای ایشان اعجاب آور بود و موجب خرسندی ایشان شد.

همچنین رهبر معظم انقلاب درباره چگونگی مطالعه و بررسی نظریات و فرایندی که در پژوهشگاه برای تولید طی می‌شود، سؤال کردند، در پاسخ، رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، توضیح داد: برای این کار سامانه مدیریتی برای پژوهش در پژوهشگاه تأسیس شده است و مورد اجراست، تحت عنوان روش تمحض گزاری و تمحض گزینی.

وی ادامه داد: در تمحض گزینی هر عضو هیأت علمی از هنگام ورود به پژوهشگاه باید یک حوزه محدودی را بر اساس توان، سابقه و رشته تحصیلی خود و ادبیات علمی موجود در ایران و جهان و نیاز کشور انتخاب کند، با این معیارها حوزه تمحض خود را که خرد تر از دایره تخصص است، آغاز کند و همه عمر علمی خود را به این موضوع بپردازد تا اینکه بر اثر مداومت در تحقیق و محدود بودن دایره مطالعه بتواند به نظریه برسد و در آن حوزه صاحب نظر شود و همین شیوه جوابگوست و مرجع علمی در حوزه قرار گیرد که این افراد در پژوهشگاه فعالیت دارند.

در پایان این بازدید رهبر معظم انقلاب برای اعضای پژوهشگاه توفیق مسألت کردند./998/د102/ق