پانزدهمین جلد دایرةالمعارف تشیع رونمایی شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، بهاءالدین خرمشاهی محقق و نویسنده در مراسم «شب دایرة المعارف تشیع» به مناسبت رونمایی از جلد 15 دایرة المعارف تشیع که بعدازظهر یکشنبه 26 مردادماه در بنیاد محمود افشار برگزار شد، گفت: این دایرة المعارف با حداقل امکانات مادی تهیه شد و کار فرهنگی بزرگی به سرانجام رسید.

وی با بیان اینکه فرانسوی ها قبل از انقلاب فرانسه دایره المعارف نوشتند، عنوان کرد: ما ایرانی ها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شروع به نگارش دایرةالمعارف کردیم.

این محقق با اشاره به نگارش فرهنگ نامه تشیع برای کودکان، گفت: بعد از پایان نگارش این دایرةالمعارف از زمانی که دیگر مقاله ای به دستم نرسیده است احساس دلتنگی می کنم.

خرمشاهی با اشاره به دایرةالمعارف هایی که پیش از این به نگارش در آمده است، گفت: کتاب  دایرةالمعارف ادب فارسی در دهه 70 تا 9 جلد نگارش یافت.

وی با بیان اینکه کار نگارش این دایرةالمعارف با دست خالی صورت گرفته است، بیان کرد: از مرحوم محبی یه خاطر خدمات مخلصانه ای که انجام دادند کمال تشکر و قدرانی را دارم.

پژوهشگر علوم دینی با اشاره به خدمات استاد محقق برای نگارش دایرةالمعارف تشیع گفت: در این مسیر با فراز و نشیب هایی همراه بودیم و با حمایت بنیاد خیریه فرهنگی این مشکلات مرتفع شد.

کامران فانی نویسنده در ادامه این نشست با اشاره به این که این مراسم یکی از رویداهای مهم فرهنگی در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است، گفت: جامعه ما جامعه ای پرسشگر است و به دنبال رسیدن به پاسخ ها است.

وی اظهار داشت: میزان رونق انتشار کتاب در جامعه ما دماسج فرهنگی کشور است و دنیای مدرن نهضت دایرةالمعارف نویسی را از کشور انگلیس تاثیرگرفته است و ما دو قرن از این جریان عقب هستیم.

نویسنده کتاب دایره المعارف تشیع گفت: در جهان اسلام، کشورهای عربی پیشگام تولید دایرةالمعارف بوده اند و قبل از سال 60 شمسی قدم های کوچکی در این زمینه برداشته شده بود و دایرةالمعارف تخصصی داشتیم که این کار ناتمام باقی ماند.

فانی مهم ترین قدم دایرةالمعارف فارسی را به همت مرحوم غلام حسن مصائب در حد جهانی دانست و گفت: دایرةالمعارف هایی که پیش از این تهیه شده بود با انتشار این دایرةالمعارف شکوفا شد و تا پایان امسال آخرین جلد این دایرةالمعارف به پایان خواهد رسید.

وی با بیان اینکه ایران بزرگترین کشور تشیع در جهان اسلام است، گفت: ایران بزرگ ترین خدمت ها را در این زمینه انجام داده است و از این نظر این وظیفه به عهده ایران بوده است.

پژوهشگر علوم دینی خاطرنشان کرد: کار تالیف دایرةالمعارف کار گروهی است و دایرةالمعارف های که به صورت فردی تهیه شده است، با شکست مواجه شده اند.

فانی افزود: یکی از دایرةالمعارف هایی که در این زمینه تهیه شده است مربوط به 50 سال گذشته است که در لبنان توسط سید حسن امین فرزند علامه امین آملی با تدوین عجیبی تهیه و تنظیم شد.

وی با اشاره به شروع نگارش دایرةالمعارف تشیع در سال 61 به سرپرستی مهدی محقق گفت: بعد از تهیه دفتری برای دایرةالمعارف 9 ماه کار طرح این دایرةالمعارف به طول انجامید و بعد از آن بیش از 20 هزار مدخل و مقاله تهیه شد و کار طاقت فرسایی انجام گرفت.

پژوهشگر دینی با اشاره به مقدمه این دانشنامه که توسط استاد مهدی نوشته شده است، گفت: در این دایرةالمعارف حدود 20 هزار مقاله و 15 الی 16 هزار صفحه و 10 میلیون کلمه است و مدت تالیف آن سی سال به طول انجامید و اگر امکانات بیشتری بود زودتر آماده می شد.

فانی با بیان اینکه نزدیک به 200 نفر در این سی سال در نگارش این دایرةالمعارف همکاری کرده اند، بیان کرد: در نگارش این دایرةالمعارف به گونه ای سعی شد که به سرنوشت دایرةالمعارف های ناقص مبتلا نشود.

وی با بیان اینکه در نگارش ابتدای این دانش نامه برخی افراد ایثار کردند و بابت نگارش آن دستمزدی دریافت نکردند، گفت: استاد خرمشاهی در نگارش این دایرةالمعارف رسالت مهمی را به عهده داشت و امور مربوط به غلط گیری و ویرایش آن را به نحو احسن انجام داد.

نویسنده کتاب های دینی با اشاره به پیوستن خانم محبی برای همکاری در زمینه تولید این دانشنامه خاطرنشان کرد: وی با فروش منزل شخصی خود هزینه تولید این دانشنامه را به عهده گرفت.

فانی با بیان اینکه هر چند وقتی امکان تعطیلی پروژه دایرةالمعارف به دلیل مشکلات مالی وجود داشت، گفت: از این که در نهایت کار این دایرةالمعارف به سرانجام رسیده، خوشحال هستم.

وی با ابراز خوشحالی از اینکه یک ناشر از روند تولید این دایرةالمعارف را به عهده گرفت، گفت: سابقا ما ناشر نداشتیم و از این بابت خوشحال هستم.

محقق علوم دینی با بیان اینکه این دایرةالمعارف پاسخ گوی عموم مردم است، بیان کرد: مقالات این دایرةالمعارف سخت خوان نیست و از نظر فرهنگی و هنری نیز دارای جاذبه هایی است و قابل استفاده برای عموم مردم است.

فانی بیان کرد: مفصل ترین مقاله این دایرةالمعارف 150 صفحه دارد و مباحث اعتقاد مذهبی، تاریخ نویسی و عرفانی و 16 بخش قرآن پژوهی دارد.

وی عنوان کرد: بخش اصلاحات و زندگی نامه همه افرادی که مرتبط با شیعه هستند در این دایرةالمعارف لحاظ شده است.

حسن انوشه نویسنده در ادامه این مراسم با اشاره به خاطره ای گفت: سال ها من مقالاتی را که در رابطه با این دایرة المعارف تهیه کرده بودم از دست دادم و مجبور به نگارش مجدد مقالات شدم.

وی همکاری خود را در زمینه نگارش کتاب دایرةالمعارف تشیع را فرصتی بی نظیر در زندگی خود دانست و گفت: من با دوستانی زندگی کردم که در این کار به من کمک کردند، من کتاب زیاد می خواندم اما کار علمی انجام نداده بودم و بیشتر در زمینه ترجمه فعالیت می کردم و با دستمزدی که به دست می آوردم کتاب می خریدم و کتابخانه خوبی را فراهم کردم.

انوشه ضمن تشکر و قدرانی از افرادی که او را در این زمینه یاری کردند، بیان کرد: استاد مهدی محقق و اساتیدی همچون سید جوادی در این زمینه مشوق راه من بودند.

غفاری مدیر انتشارت حکمت در ادامه این مراسم با توضیح مختصر از روند کار کتاب دایره المعارف تشیع و تشکر و قدرانی از اساتیدی که در نگارش این دایرةالمعارف همکاری کردند، گفت: من به جرات عرض می کنم که بهترین اهالی فرهنگ برای این دایرةالمعارف کار کردند.

وی تصریح کرد: این دایرةالمعارف الگویی بی نظیر برای فعالیت های فرهنگی است، بسیاری از افراد از جمله سید جوادی و مرحوم محبی تمام زندگی خود را برای تهیه این دایرةالمعارف وقف کردند.

مدیر انتشارات حکمت از تهیه و تدوین دایرةالمعارف قرآنی خبر داد و گفت: در این پروژه هفت الی هشت ساله اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است و تا دو سال دیگر این دایرةالمعارف منتشر خواهد شد.

 گفتنی است، «دایرةالمعارف تشیع» دانشنامه‌ای فارسی است که در چندین جلد، به موضوع‌های مختلف دینی اعم از کلامی، اعتقادی، فقهی، اصولی، تاریخی، جغرافیایی، علمی و فرهنگی جهان تشیع می‌پردازد.

 توصیف و تحلیل کلمات اساسی قرآن، نهج‌البلاغه و آثار امامان شیعه علیهم السلام، شرح احوال چهارده معصوم علیهم السلام، شیعیان، صحابه و رجال حدیث؛ مسائل فقه و اصطلاحات اصول، تفسیر و کلام، زندگانی علما، حکما، عرفا، شعرا، خوشنویسان و معماران زبردست شیعه، تاریخ و جغرافیای تشیع، دانشمندانی که توجه خود را به علوم محض و یا به تهذیب نفس معطوف داشته‌اند، توصیف و معرفی کتاب‌های مهم شیعه، توضیح و تحلیل اصطلاحات در کلیه معارف تشیع، معرفی آثار و ابنیه مهم و معرفی خاندان‌های مهم شیعه از جمله اهداف تدوین این دایرةالمعارف است. /818/پ201/ق