سناریوهای محتمل روسیه علیه حامیان تروریسم
به گزارش خبرگزاری رسا، عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه اینترنتی رای الیوم در سرمقاله این روزنامه نوشت: چه‌بسا تهدید خشن و مستقیمی که دولت روسیه از طریق گزارش روزنامه دولتی و پرتیراژ «پراودا» علیه مثلث ترکیه- عربستان سعودی و قطر مطرح کرد و در آن تلویحا درباره حمله‌های موشکی در انتقام از این دولت‌ها به دلیل حمایت از تروریسم هشدار داد، بسیار خطرناک‌تر از حمله‌های اخیر پاریس باشد؛ برای اینکه این تهدید ممکن است جرقه جنگ منطقه‌ای یا حتی جهانی را شعله‌ور کند.
ممکن نیست روزنامه «پراودا» چنین تهدیدهایی را بدون توصیه شخص ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه مطرح کند؛ زیرا این روزنامه از زمانی‌که پوتین رییس دستگاه اطلاعات «مخوف» روسیه (KGB) بود، به‌عنوان سخنگو و قدرتمندترین بازوی رسانه‌ای او به‌شمار می‌رود. از این‌رو، پراودا مشتاق بود اظهارات پوتین در سال 1991 را که در آن «به قتل تروریست‌ها حتی اگر در سرویس‌های بهداشتی باشند» تهدید کرده بود، یادآوری کند.
به نوشته این روزنامه، پوتین قول خود خطاب به جنگ‌سالاران چچنی که تهدید کرده بود گروزنی پایتخت چچن را از طریق بمباران‌های گسترده تخریب می‌کند، اجرا و سلیم خان یاندرباییف ریس‌جمهور اسبق چچن را تا دوحه پایتخت قطر تعقیب کرد و عناصر اطلاعاتی حاضر در کنسولگری روسیه در پایتخت قطر او را در فوریه 2004 پس از نماز جمعه ترور کردند. دولت قطر این 3 مجری عملیات را بازداشت کرد ولی سپس آنها را به دلیل ترس از تهدیدهای انتقام‌جویانه روسیه، آزاد کرد.
موضوع جالب توجه این است که «پراودا» به هر دو کشور قطر و عربستان سعودی متمرکز شده است و اظهار داشت که مورد نخست یعنی قطر یکی از سازمان‌دهندگان عملیات تروریستی در صحرای سینای مصر است و از اینکه عربستان سعودی به‌عنوان یکی از عاملین حملات 11 سپتامبر بدون مجازات مانده، ابراز تعجب کرده است.
روابط بین دولت قطر و دولت روسیه اصلا خوب نیست بلکه حتی به دلایل سیاسی و همچنین اقتصادی بسیار تنش‌زا است. قطر به‌هیچ‌وجه حمایت خود از گروه‌های تندرو و به‌ویژه جنبش اخوان‌المسلمین را کتمان نکرده است. مسئله‌ای که به واسطه آن حساسیت‌های مسکو را برانگیخته است؛ چرا که روسیه با فعالیت‌های گسترده گروه‌هایی از این دست در جمهوری‌های قفقاز روبه‌رو شده است و این گروه‌ها با گرایش‌های جدایی‌طلبانه خود نگرانی‌های امنیتی را برای دولت روسیه ایجاد کرده‌اند.
نظریه‌‌ای که دولت روسیه ترویج می‌دهد این است که حمایت نامحدود قطر از معارضان مسلح سوریه، اصرار آن بر سرنگون کردن نظام سوریه و نیز پمپاژ میلیاردها دلار در این راستا به این دلیل است که «بشار اسد» رئیس‌جمهوری سوریه با انتقال لوله گاز قطر از طریق خاک کشورش به ترکیه به جهت رقابت با گاز روسیه، مخالفت کرده است.
درگیری‌های لفظی زیادی بین سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه و همتای سابق قطری‌اش شیخ حمد بن جاسم بن جبر آل‌ثانی رخ داده است تا حدی که لاوروف در یکی از این (درگیری‌ها) اندازه دولت قطر را به تمسخر گرفت و آن را به محو کامل از نقشه تهدید کرد و ملاحظه شد که شیخ تمیم بن حمد امیر کنونی قطر سفر خود به مسکو را که گفته می‌شد قرار بود ماه گذشته انجام شود، لغو کرد. تاکنون دولت روسیه درباره لغو این سفر که در روزنامه‌های قطری درز کرده است، هیچ واکنشی نشان نداده و با بی‌توجهی کامل از آن رد شده است.
عربستان سعودی نیز تلاش کرد با اغوای دولت مسکو به قراردادهای تسلیحاتی، رآکتورهای هسته‌ای و سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی به ارزش ده‌ها میلیارد دلار به سمت خود متمایل کند. تنها خواسته آن نیز دست کشیدن (مسکو) از حمایت از بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه بود. در همین راستا، شاهزاده محمد بن سلمان جانشین ولیعهد طی سال جاری حداقل 2 بار به مسکو سفر کرد ولی روشن است که هیچ‌یک از این انگیزه‌های مالی موضع حمایتی روسیه از نظام سوریه را تغییر نداده است.
پوتین نمی‌تواند نقش عربستان سعودی و دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس در شکست خفت‌بار اتحاد جماهیر شوروی و نیروهای آن در افغانستان را فراموش کند. این کشورها بیش از 20 میلیارد دلار در حمایت از مجاهدین افغان در دهه هشتاد قرن گذشته تزریق کردند. این عقیده وجود ندارد که او اجازه تکرار آن شکست را در سوریه بدهد.
در دوران جنگ افغانستان، اتحاد جماهیر شوروی در حال سقوط و تجزیه آمریکا در حال قدرت‌گیری بود. ولی الان وضعیت فرق کرده؛ روسیه دارای رهبری جوان و قوی است و به دنبال احیای بخش اعظمی از قوای نظامی و اقتصادی خود در حالت صعود قرار گرفته است در حالی‌که نیروی آمریکا به دلیل اینکه در جنگ‌های خاورمیانه دچار فرسایش شده‌اند، در موضع ضعیف و عقب‌نشینی قرار دارد.
اگر برای پوتین دشوار باشد که قطر و ترکیه را به دلیل نقش‌شان در تلاش برای تخریب سلاح استراتژی کشورش (گاز) از طریق خط لوله گاز سوریه ببخشاید ولی ممکن نیست با نقش عربستان سعودی در سرازیر کردن نفت به بازارهای جهانی با هدف ضربه وارد کردن به اقتصاد روسیه و متحد آن یعنی ایران به دلیل حمایت‌شان از نظام سوریه، مسامحه کند. این جسارت عادل الجبیر وزیر خارجه آن به حدی رسیده است که با لحنی آمیخته با غرور در یک کنفرانس خبری با همتای روسی خود در مسکو بر رفتن بشار اسد چه به صورت مسالمت‌آمیز و چه با زور، تاکید می‌کند. این مسئله باعث شد تا لاوروف پشت میکروفون روشن میهمان سعودی خود را احمق توصیف کند و بدون توجه به وی، گوشی همراه خود را برداشته و پیامک‌های خود را مطالعه کند./982/ب