کتاب «مدیریت کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی» راهی بازار نشر شد
به گزارش خبرگزاری رسا ، کتاب «مدیریت کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی» به قلم عبدالحسین فرج پهلو و مژگان قاسمی از سوی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) منتشر شد.
این کتاب در راستای توسعه مدیریت علمی کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی، بر اساس سرفصل جدید درس «مدیریت کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی» دوره کارشناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی تدوین شده است.
در این کتاب مطالب اساسی و پایه علم مدیریت کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی در هفت فصل، به زبانی ساده و بر اساس یک نظم منطقی ارائه شده است. نویسندگان کوشیده‌اند موضوعات روز مدیریت کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی را نیز پوشش دهند.
در بخش از دیباچه این کتاب میخوانیم:
هدف اساسی در این کتاب این است که در راستای تقویت مدیریت علمی در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی گام برداشته شود و به‌عنوان یک کتاب درسی، براساس سرفصل جدید درس «مدیریت کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی» دوره کارشناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی، مصوب جلسه شماره 721 مورخ 31/3/88 شورای برنامه‌ریزی گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مطالب لازم در اختیار دانشجویان این رشته قرار گیرد.
اقتضای یک کتاب درسی این است که مطالب و نظریه‌های پایه را عرضه کند و زمینه را برای اندیشیدن و پژوهش درباره موضوعات مطرح شده فراهم نماید. ازاین‌رو، نویسندگان این کتاب سعی کرده‌اند مطالب اساسی و پایه علم مدیریت را در هفت فصل تقسیم کنند و براساس یک نظم منطقی، به‌گونه‌ای که با زمان و تعداد جلساتی که برای یک درس 2 واحدی در یک نیم‌سال تحصیلی در نظر گرفته می‌شود، انطباق داشته باشد و در این فصول، خوانندگان را به‌طور مفصل با این مباحث به‌ویژه در فضای کتابخانه آشنا نمایند؛ بنابراین، ویژگی خاص این کتاب که آن را از کتب مشابه قبلی متمایز می‌کند، به روز بودن مباحث و مطالب و توجه به تغییرات و تحوّلاتی است که در این حوزه در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی رخ داده است و تا حدودی در آینده رخ خواهد داد. نویسندگان این اثر امیدوارند که با تکیه بر سالها تجربه در مدیریت کتابخانه‌ها، به بخش عمده‌ای از سؤالاتی که ممکن است برای یک مدیر کتابخانه و مرکز اطلاع‌رسانی پیش بیاید، پاسخ دهند.
در فصل اول، هدف نویسندگان آشنا ساختن خوانندگان محترم و دانشجویان عزیز رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی با علم مدیریت و تاریخچه تحولات آن به‌طورکلی و نیز کاربرد این علم در رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی است. در این فصل، پس از ارائه تعاریفی از مدیریت، مباحثی در ارتباط با تاریخچه مدیریت در تمدنهای مختلف از جمله مصر، یونان و ایران مطرح شده است و پس از آن به مباحثی همچون وظایف مدیر و طبقه‌بندی مدیران و انواع مهارتهای مدیریتی پرداخته شده است.
در طول قرن بیستم، مکاتب مدیریتی مختلفی به‌وجود آمدند که هر مکتب، منعکس‌کننده راه‌حل برای مشکلاتی بود که جامعه در دوره اشتهار آن مکتب با آن مواجه بوده است.
در فصل دوم کتاب، وظایف و نقشهای مدیر به تفصیل معرفی و شرح داده شده‌اند. در این فصل، به لحاظ اهمیت و گستردگی مباحثی مانند سازمان‌دهی و بودجه‌بندی، این دو موضوع با تفصیل بیشتری ارائه شده‌اند؛ لذا، علاوه بر مطالب کلی مربوط به وظایف اصلی مدیر، مباحثی مانند ساختار سازمانی و انواع آن، ساختار سازمانی کتابخانه‌ها، ساختارهای آینده کتابخانه، انواع روشهای بودجه‌بندی و منابع درآمدزای کتابخانه بحث و بررسی شده‌اند.
در فصل سوم کتاب با عنوان مدیریت کتابخانه و تحوّلات آن، سیر تاریخی مدیریت کتابخانه‌ها از آغاز قرن بیستم تا امروز بررسی شده است. در پایان این فصل نیز مباحثی مانند نظریه‌پردازان مدیریت کتابخانه‌ها و برنامه‌های ایفلا در مدیریت کتابخانه‌ها مطرح شده و مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
ساختار سازمانى، چارچوب سازمان را نشان مىدهد. همان‌گونه که بدن انسان اسکلتى دارد که شکل و وضعیت هیکل او را مشخص مىکند، سازمانها، از جمله کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی نیز داراى ساختارى هستند که وضعیت و میزان گستردگی آنها را مشخص مىکند. ساختار سازمانى، چارچوبى است که مدیران آن را براى تقسیم و هماهنگى فعالیتهاى اعضاى سازمان ایجاد مىکنند. در فصل چهارم کتاب، سازمان و تشکیلات کتابخانه مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
تردیدی نیست که حیات هر کتابخانه‌ای به فعالیتهایش وابسته است، اما این فعالیتها به خواست و نیازهای جامعة مخاطب بستگی دارد؛ بنابراین، نوع فعالیتهای هر کتابخانه را نیازهای جامعة مخاطب آن تعیین می‌کند. درعین‌حال، بعضی از فعالیتهای پایه و اولیه وجود دارند که صرف‌نظر از نوع و تخصص کتابخانه، در هر کتابخانه‌ای انجام می‌شوند. در فصل پنجم کتاب، خدمات و فعالیتهای یک کتابخانه بحث و بررسی می‌شود.
با ظهور فناوریهای نوین، به‌ویژه رایانه‌ها و امکانات دیجیتال در کتابخانه‌ها، منابع و خدمات کتابخانه‌ها دستخوش تغییرات عمیق شدند. این تغییرات بر مدیریت و اداره کتابخانه‌ها نیز تأثیر گذاشتند. در فصل ششم کتاب، فناوریهای نوین و اداره کتابخانه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
اگر در کتابخانه‌ای بتوان در مقایسه با کتابخانه دیگر، با صرف مقدار کمتری از منابع به هدف مشخصی رسید، می‌گویند آن کتابخانه کارایی بیشتری دارد؛ همچنین، ایجاد بیشترین کارایی با صرف کمترین منابع و هزینه‌ها، بهره‌وری خوانده می‌شود. از سوی دیگر، می‌توان گفت آخرین حلقه در زنجیره عملیات مدیریتی، ارزیابی عملکرد است. این هر سه مفهوم مهم در فصل هفتم کتاب با عنوان ارزیابی عملکرد و بهره‌وری در کتابخانه تعریف و تشریح می‌شوند.
این کتاب در 263 صفحه به قیمت 9 هزار تومان از سوی از سوی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) منتشر شده است./998/د102/ق
منبع: انتشارات سمت