نشست «دین و مدرنیته» در انگلیس آغاز شد
به گزارش خبرگزاری رسا، نشست مشترک اندیشمندان مسلمان و مسیحی با عنوان «دین و مدرنیته» در چارچوب گفت‌وگوهای بین ادیان، با همت مرکز اسلامی انگلیس و کلیسای پروتستان این کشور از روز دوشنبه، 23 آذرماه در شهر آکسفورد آغاز و به مدت سه روز ادامه خواهد داشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی شمالی، رییس مرکز اسلامی انگلیس، در اولین روز این نشست که به‌منظور بررسی ارتباطات دین و مدرنیته در یکی از دانشکده‌های دانشگاه آکسفورد برگزار شد، طی سخنانی این گردهمایی را گامی مهم برای تقویت دوستی میان مسلمانان و مسیحیان دانست.
وی با بیان اینکه برخی سؤال می‌کنند چرا باید گفت‌وگو کنیم، اظهار کرد: ادیان الهی برای گفت‌وگو و تبادل نظر نیاز به بهانه ندارند. اگر هر کدام از ما افراد را به دین دعوت کنیم گفته می‌شود که اقدامی متعصبانه است، اما اگر با هم افراد را به دین و ارزش‌های الهی دعوت کنیم می‌توانیم بر این مسئله نیز فائق بیاییم.
رییس مرکز اسلامی انگلیس با ابراز نارضایتی از اقدامات افراط‌گرایانه‌ای که به ناحق با نام اسلام صورت می‌گیرد و تلاش می‌شود به اسلام نسبت داده شود، تصریح کرد: پرواضح است که این‌گونه اعمال مغایر با اصول و ارزش‌های اسلامی است و افراد مطلع می‌دانند که مسلمانان خود از قربانیان اصلی تروریسم هستند.
وی همچنین با اشاره به وجود ناآرامی‌ها در ایرلند شمالی در دهه‌های 80 و 90 میلادی یادآور شد که در جریان مذاکرات صلح میان طرفین درگیری، ادعایی مبنی بر افراطی بودن دین مسیحیت به میان نیامد.
تأثیر مدرنیته بر همه ابعاد زندگی مسلمانان
در ادامه این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی، رییس دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم طی سخنانی درباره تأثیر مدرنیته در دین به‌ویژه در جوامع اسلامی، اظهار کرد: در یک دهه گذشته، بزرگ‌ترین چالش بین مدرنیته و سنت بوده است. مدرنیته در زندگی مسلمانان فقط در بُعد دین اثر نگذاشته است بلکه در همه ابعاد تاثیر خود را داشته است.
وی افزود: تاکنون شماری از جریانات اسلامی «مدرنیته» را بررسی کرده و نتایج مختلفی به دست آورده‌اند؛ برخی مسلمانان بر این باورند که در مدرنیته شاخص‌های جدیدی وجود دارد و اسلام باید در این چارچوب بازتعریف شود.
رییس دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم با بیان اینکه دیدگاه دوم همان اندیشه‌های سلفی است، گفت: آنها بر خلاف گروه اول نسبت به مدرنیسم نظر منفی دارند و بر این باورند که برای تغییر دین متناسب با شرایط روز نیاز به مدرنیسم نیست و باید دین بر اساس تعابیر خودشان جاری شود. سلفی‌ها همچنین معتقدند که دین نیازی به تاریخ ندارد و باید اسلام خالص جاری شود.
وی ادامه داد: گروه سومی نیز وجود دارد که می‌توان آنان را تجددگرایان دینی دانست که جریانی میانی میان مدرنیسم و سلفی هستند. آنان بر این باورند که در دین موضوعاتی است که با مدرنیسم هم‌خوانی دارد اما باید براساس منابع دینی دوباره‌اندیشی شود.
واعظی دیگر تأثیرات مدرنیسم را در ابعاد سیاسی دانست و افزود: پیش‌تر در ادبیات اسلامی، عبارت‌هایی همچون جمهوری و نظایر آن در دوران قبل از مدرنیسم وجود نداشت و پس از ورود مدرنیسم به جوامع اسلامی این عبارت‌ها معنا پیدا کرد.
با هم‌گرایی و مخالفت نمی‌توان با مدرنیسم مخالفت کرد
پروفسور پاتون تایلر، استاد دانشگاه بلفاست نیز در این نشست، بیان کرد: در قرن شانزدهم که انقلاب رنسانس روی داد جنبش مردم براساس علت و چرایی شکل گرفت و در جریان آن مردم با پاره کردن زنجیرهای دین، آینده‌شان را به دست گرفتند، و به دنبال آن نیز اندیشه‌هایی نظیر کاپیتالیسم، دموکراسی و سایر تعاریف سیاسی و اجتماعی شکل گرفت.
وی گفت: در این جریان، مسیحیت برای اینکه عقب نماند عنوان کرد که بر اساس آموزه‌های دینی تلاش برای عدالت‌خواهی و مبارزه با فقر جزئی از اندیشه‌های دینی است.
تایلر با بیان اینکه جریانات دینی واکنش‌های مختلفی به مدرنیته داشته است، افزود: برخی آن را کاملاً رد کردند، برخی به ابعاد مثبت آن توجه و آن را در چارچوب دینی بازتعریف کردند و برخی دیگر نیز مقاومت و اعلام کردند زمان را نمی‌توان به گذشته بازگرداند اما باید با مدرنیسم دائماً چالش کرد.
وی در ادامه به جنبش پست مدرنیسم اشاره کرد و گفت: در جنبش پست مدرنیسم چارچوب‌های قانونی وجود ندارد، حقیقت تفسیر دیگری دارد و اخلاق نیز فاقد جایگاه است.
این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه چالش میان مدرنیسم و دین همچنان ادامه دارد، تصریح کرد که این پدیده قابل حذف نیست و ما می‌توانیم از چالش‌هایی که به موجب مدرنیسم در جامعه ایجاد شده بهره ببریم.
تایلر در پایان سخنانش در بیان راهکارهای برجسته‌سازی دین در جامعه امروز، اظهار کرد: با هم‌گرایی و مخالفت نمی‌توان با مدرنیسم مخالفت کرد؛ بلکه باید مقاومت کرد و کنترل‌مان را بر جامعه گسترش دهیم تا از ریشه دواندن بیشتر مدرنیسم جلوگیری کنیم./982/ب101/د