بیش از 100 آیه قرآن به صلح اشاره دارد

به گزارش خبرگزاری رسا، ابوذر ابراهیمی‌ترکمان، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سوم بهمن‌ماه در کنفرانس «جهانی صلح بودایی» در میانمار طی سخنانی با تأکید بر اینکه بشر امروز بیش از هر زمان دیگر به صلح نیازمند است، گفت: رشد علمی بشر در سال‌های اخیر به‌صورت فزاینده و با سرعت پیش رفته است؛ اما در کنار این پیشرفت‌ها، اخلاق و توجه به همزیستی مسالمت‌آمیز و نیز صلح، نه تنها در حد مطلوب نیست بلکه در برخی مواقع به قهقرا کشیده شده است و بر این اساس پیش‌بینی‌ها از آینده بسیار نگران‌کننده است.

وی افزود: منظور من از «صلح» اعم از صلح منفی و صلح مثبت است. صلح منفی به معنی ترک جنگ و مخاصمه و صلح مثبت به معنی آن است که علاوه بر ترک مخاصمه و جنگ، باید موازین حقوق بشر، همزیستی مسالمت‌آمیز و کرامت انسانی نیز رعایت شود. به عبارت دیگر، صلح مثبت بر چارچوب مشترکی از ارزش‌های جهانی استوار است از جمله احترام به شأن و منزلت و حقوق انسانی، عدالت، عدم‌خشونت، مدارا، بردباری و فرایند مشارکت پویا و مثبتی که در آن گفت‌وگو تشویق می‌شود و تضادها و برخوردها در روح همکاری و درک متقابل حل می‌شوند.

رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ادامه داد: روشن است در هنگامی که صلح مثبت وجود داشته باشد، حتماً صلح منفی نیز وجود دارد؛ اما لزوما در مواقع صلح منفی، صلح مثبت وجود نخواهد داشت.

ابراهیمی‌ترکمان در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: همچنین منظور از «عقل» در سخنان امروزم، عقلی است که در فرهنگ اسلامی در برابر جهل قرار گرفته است و به همین دلیل ممکن است کسی عالم و دانشمند باشد؛ اما بر اساس این تعریف، به دلیل بی‌خردی، جاهل محسوب شود و از سوی دیگر ممکن است کسی فاقد دانش و علم باشد؛ اما در این تعریف عاقل به شمار آید.

وی ادامه داد: مسلم است که هیچ‌کس از وضعیت صلح در عصر کنونی رضایت ندارد. جهان در عصر حاضر شاهد پایمال شدن ابتدایی‌ترین حقوق انسان‌هاست. عصری که پیش‌تر گمان می‌رفت که باید آن را عصر حقوق بشر نامید. حال باید بررسی کرد که راه‌های بازگرداندن اندیشه صلح در میان جوامع چه هستند و خرد چه نقشی در این میان دارد. به نظر می‌رسد که مبارزه با جهالت مدرن و بازگشت به خرد و معنویت، دو راه اساسی برای نیل به چنین هدفی به شمار می‌آیند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی کشورمان در ادامه سخنان خود در توضیح مبارزه با جهالت مدرن، بیان کرد: مهم‌ترین ویژگی عقل، شناخت حقایق و تشخیص حق از باطل است و فقدان آن در روایات اسلامی به فقر تعبیر شده است.

وی همچنین تأکید کرد: یکی از مظاهر جهالت مدرن، خودمطلق‌انگاری و گاه خودخداپنداری است. انسان خودمطلق‌انگار خود را جای خدا می‌نشاند و قضاوت‌های قطعی خود را مقدس شمرده و انجام آنها را فریضه می‌پندارد. انگاره‌های خود‌مطلق‌انگاری، جایی برای نیاز و احترام به اندیشه دیگران باقی نمی‌گذارد و در چنین وضعیتی، صلح از دایره انگاره‌های فرد خودمطلق‌پندار بیرون می‌رود.

ابراهیمی‌ترکمان افزود: زیرا پیش‌فرض صلح، پذیرش احترام به اندیشه دیگران و خروج از مطلق‌انگاری است. به همین دلیل با آنکه رشد علمی وجود داشته است؛ اما به دلیل خودمطلق‌انگاری‌ها، رشد عقلی تحقق نیافته است و همین سبب پیدایش جهالت مدرن است که آثار آن دوری از معنویت و اخلاق است.

وی ادامه داد: در جهالت مدرن، اصالت لذت بر سایر شئون انسانی چیره می‌شود. متأسفانه جاهلیت مدرن به سلاح علم و دانش مجهز شده و سرعت آثار تخریبی‌اش بیش از دوران جاهلیت بدوی است. در دوران جهالت بدوی، آثار تخریبی جهالت از خود فرد و اطرافیان و نیز تا حدودی از منطقه‌اش فراتر نمی‌رفت؛ اما جهالت مدرن امروز فراگیر شده و جهان را در کام خود فرو برده است.

رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همچنین با بیان اینکه در فرهنگ اسلامی‌، رفتارهای انسان از باورهای او سرچشمه می‌گیرد، گفت: به همین دلیل دین اسلام ابتدا باور انسان‌ها را به خداوند و آخرت، با ارجاع به فطرت خداجویی تقویت می‌کند و سپس آنها را به سوی اعمال صالح هدایت می‌کند.

وی در ادامه و با پرداختن دوباره به مفهوم صلح، اظهار کرد: یکی از اعمال صالح، صلح است. صلح هم از طریق فعل و هم ترک فعل می‌تواند محقق شود. فرمان دین به صلح متأثر از فرمان عقل به صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز است. پیامبران برای اینکه خرد پنهان مانده انسان‌ها را برانگیزند، نازل شده‌اند. عقل آلوده‌ نشده به جهالت و شهوات، یعنی عقل پاک، هیچ‌گاه صلح را به مثابه شر تلقی نمییکند و آن را خیر می‌انگارد.

ابراهیمی‌ترکمان در ادامه سخنان خود با استناد به متون اسلامی در خصوص صلح، گفت: در قرآن کریم در بیش از یکصد آیه به طور مستقیم یا غیر‌مستقیم به صلح اشاره شده است. در یکی از آیات آمده است که «صلح خیر است». در کل در فرهنگ اسلامی، اصالت با صلح است. همچنین قرآن کریم مؤمنان را به صلح و آشتی دعوت کرده و می‌فرماید «اى کسانى که ایمان آورده‏‌اید! همگى در صلح و آشتى درآیید و از گام‌هاى شیطان پیروى نکنید که او دشمن آشکار شماست‏».

وی افزود: توجه وافر بشر کنونی به لذایذ دنیوی، غفلت او از خویشتن و توجه به احکام خرد را به دنبال آورده است. خرد، حکم به زیبایی و زشتی افعال می‌کند؛ ولی با نادیده گرفتن آن از سوی بشر، رسانا بودن خود را از دست می‌دهد و پس از مدتی صدای خرد به گوش نمی‌رسد.

ابراهیمی‌ترکمان در ادامه اظهار کرد: اکنون و در عصر ما، همه به نیکی صلح حکم می‌کنند و خرد نیز آن را زیبا می‌پندارد؛ اما توجه به مظاهر چشم‌نواز دنیوی، صدای خرد را نارسا کرده و در یک غفلت عمومی، این صدا به گوش نمی‌رسد. انسان به دنبال آرامش است و می‌داند که با روی‌آوری به معنویت به این آرامش دست پیدا می‌کند؛ اما به جای آنکه به آرامش‌های معنوی بیاندیشد، فریفته آرامش‌های ناپایدار دنیوی شده است.

بنا بر اعلام این گزارش، کنفرانس جهانی صلح بودایی با عنوان «صلح و خرد» با حضور نمایندگانی از مراجع عالی بودایی و رهبران و اندیشمندان ادیان، طی روزهای دوم تا چهارم بهمن‌ماه، به میزبانی آکادمی بین‌المللی بودایی سیتاگو در میانمار در حال برگزاری است.

در این کنفرانس اندیشمندانی از 60 کشور جهان از جمله سریلانکا، تایلند، بنگلادش، استرالیا، آفریقای جنوبی، نپال، هند، اندونزی، مالزی، تایوان، روآندا، ویتنام، سوئد، نروژ، ویتنام، انگلیس، آمریکا، مکزیک، کلمبیا، ونزوئلا، نیکاراگوئه، مصر، اتریش، کره و ... حضور دارند./982/ب103/د