نقبای مکه و مدینه معرفی شدند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب نقبای مکه و مدینه که در سه فصل نقبای مکه مکرمه، نقبای مدینه منوره و نقبای یمامه تنظیم شده است در دیباچه خود می‌آورد: نقابت سادات از آیین‌های محترم و مهم در جامعه اسلامی بوده؛ تا آنجا که موجب گردیده است نقابت الاشراف یا نقابت سادات از ارکان دستگاه خلافت عباسیان بشود.
در فرهنگ عرب، اهتمام جدی به شناخت نسب و تعصب در این‌باره وجود دارد. قبل از اسلام، نسب‌شناسی در میان عرب‌ها به ویژه قبایل مهم و معروف رایج بود. پس از ظهور اسلام هم از اهمیت آن کاسته نشد، بلکه انتساب به خاندان رسالت، بخش اعظم تفاخر را به خود اختصاص داد و اهمیت پیدا کرد و به سرعت، به عنوان یکی از عناصر تمدنی که به حکم ضرورت‌های اجتماعی و نگره‌های فرهنگی پدید آمد، مورد استقبال بزرگان قرار گرفت؛ از این‌رو دستگاه نقابت به وجود آمد.
در این اثر، پس از بیان مختصر درباره تاریخ نقابت سادات و وظایف نقیب، با فهرستی از نقبای مکه مکرمه و مدینه منوره روبه‌رو می‌شویم که مؤلف، آنها را از منابع نسبی گرد آورده و از آنجا که موضوع کتاب، نقبای حرمین شریفین است، مؤلف خدمات نقبای اشراف را در این دو حرم بیان کرده است.
تعریف نقابت در لغت و اصطلاح، پیشینه نقابت، بنیان‌گذار دیوان نقابت، وظایف نقیب و وظایف نقیب عام (عام الولایه) از مطالب مهم کلیات این کتاب است که ذیل عنوان نقابت در لغت و اصطلاح می‌خوانیم: در لغت عرب، نقابت و نقیب از ریشه «نقب» و به معنای شکافتن، سوراخ کردن، راه گشودن و همچنین کاویدن عمق چیزها و گردش و جست‌وجوست.
در اصطلاح نیز، نقیب به کسی گفته می‌شود که از احوال خویش، بستگان و اخبار روزگارش، چه پنهان و چه آشکار، آگاه باشد و در این راه، جست‌وجو و بحث و بررسی کند و در این کار، موشکاف و دقیق باشد.
فصل نخست کتاب به معرفی ابوجعفر محمد منقذی، ابوعلی یحیی بن ابی جعفر منقذی، ابوالحسین احمد بن ابی الحسن منقذی، ابوالقاسم میمون بن ابی الحسین منقذی، علی بن ابی القاسم میمون المنقذی، ابوالحسن احمد بن ابی القاسم میمون المنقذی، ابوالقاسم میمون بن ابی الحسین منقذی، ابوالقاسم جعفر بن ابی جعفر محمد الموسوی، ابوجعفر محمد الاکبر الحسنی، ابوالحسن جعفر بن ابی جعفر محمد الحسنی، ابوالحسن قاسم بن هاشم الحسنی، حسین بن علوی بن احمد الجعفری العلوی الحسینی، زین العابدین بن سید حسین الحسینی، عبدالقاهر بن عبدالسلام ابی‌الفضل عباسی، احمد بن محمد بن عبدالعزیز قلی و علوی بن احمد بن عبدالرحمن سقاف شافعی مکی از نقبای مکه مکرمه پرداخته است.
ابوالحسین عیسی العریضی، ابوالحسین عیسی بن ابراهیم العریضی، حسین بن یحیی العریضی، جعفر بن حسن بن محمد بن احمد بن هارون بن امام موسی کاظم علیه‌السلام، ابوالحسن علی الخواری بن حسن الثائر بن جعفر بن امام موسی کاظم علیه‌السلام، ابوالحسن بین علی بن ادریس الموسوی، ابوالحسین یحیی بن حسین الحسینی، ابوعلی عبیدالله بین طاهر الحسینی، محمد بن حبیب بین مسلم الحسینی، حسن بن سلطان الحسینی، فارس بن سلطان الحسینی، نجم الدین علی بین حسن بین سلطان الحسینی، محمد بن حبیب الله بن سلطان الحسینی، علی بن حسن بن علی الحسینی، بدیوی بین علی بن حسن الحسینی، عامر بن بدیوی بین علی الحسینی، حمزة بن محمد بن علی بن حسین الحسینی، احمد بن سعد بن علی بین شدقم الحسینی، محمد بن احمد بن سعد بن علی بین شدقم حسینی مدنی، بدرالدین حسن بین علی النقیب الحسینی، محمد بن بدر الدین حسن بن علی النقیب الحسینی و علی بن تقی بن علی بن بدرالدین الحسینی از نقبای مدینه منوره هستند که در این کتاب معرفی شده‌اند.
فصل سوم نیز با عنوان نقبای یمامه به معرفی ابوحنظله ابراهیم بین یحیی الحسنی و یحیی بن موسی الثانی الحسنی می‌پردازد که در معرفی ابوحنظله ابراهیم بین یحیی الحسنی می‌آورد: ابوحنظله ابراهیم، سیدی جلیل‌القدر، شریف و نقیب سادات یمامه بود. امام فخر رازی نخستین عالم انسابی است که از نقابت سید ابوحنظله ابراهیم حسنی سخن به میان آورده است.
فخر رازی می‌نویسد: یحیی سویقی بن عبدالله، از دو فرزند خود به نام محمد ابوداوود سویقی و ابراهیم حنظله، نسل دارد. ابراهیم، نقیب یمامه و مادر او و محمد، مریم دختر ابراهیم بین موسی الجون است. او می‌افزاید: نسل ابراهیم بن یحیی سویقی را حنظلیون می‌خواندند و بیشترشان در ینبع و نواحی آن سکونت داشتند که صالح بن موسی بن ابراهیم بن سلیمان بن ابراهیم ابی حنظله از ایشان است. او شیخی متدین، صاحب عقل و فهم و از بزرگان بنی حسن علیه‌السلام در بادیه بود.
کتاب نقبای مکه و مدینه تألیف محمدمهدی فقیه بحرالعلوم در قطع رقعی، 156 صفحه، شمارگان 1000 نسخه و به قیمت 5400 تومان با تدوین پژوهشکده حج و زیارت از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر وابسته به حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت منتشر و راهی بازار نشر شد./920/پ202/ق