سناریوهای احتمالی بعد از شکست مذاکرات صلح یمن
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از تسنیم، «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب و سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای «رای الیوم» در مقاله‌ای در این روزنامه به بررسی پیامدهای شکست مذاکرات صلح یمن در کویت پرداخت و نوشت: سناریوهای مورد انتظار پس از فروپاشی مذاکرات یمن در کویت چیست؟ آیا عملیات «طوفان قاطعیت» و سرتیپ «عسیری» بار دیگر به خط رویارویی بازمی‌گردد؟ آیا «صنعا» هدف جدید است؟ چگونه ورود روسیه به پرونده بحران تمامی معادلات را دگرگون کرد؟ آیا سناریوی سوریه در یمن پیاده می‌شود؟
فروپاشی مذاکرات صلح یمن بعد از 99 روز از برگزاری‌اش در کویت با نظارت آقای «اسماعیل ولد الشیخ» فرستاده ویژه سازمان ملل متحد غافلگیر کننده نبود؛ چون طرفین مذاکره کننده به خاطر دستیابی به راه‌حلی مسالمت‌آمیز، توافقی و پایدار که به جنگ پایان دهد، در آن مشارکت نکردند بلکه این مشارکت به منظور به دست آوردن زمان و تلاش از طریق مذاکرات برای تحقق آنچه که در دستیابی به آن از طریق نظامی شکست خوردند، بود به نحوی که این مذاکرات فرآیند «به یکدیگر عیان دروغ گفتن» بود و نیات واقعی مذاکره کنندگان را نشان نداد.
مذاکرات بین دو گروه بود: گروه نخست، که بر بخشی اعظمی از سرزمین به‌ویژه در شمال، صنعا (پایتخت) سیطره دارد و گروه دیگر بر هوا سیطره دارد و از پول، سلاح، حمایت‌های عربستان سعودی و کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس و نیز تبانی غیر جدی غربی‌ها و عرب‌ها برخوردار است که در واقع، تعارفی بیش نیست، تعارف با عربستان به عنوان رهبر ائتلاف عربی همراه با چشم طمع دوختن به پول‌هایش.
آقای ولد الشیخ، که عصر شنبه رسما فروپاشی مذاکرات را با کلمات دیپلماتیک و آراسته اعلام کرد- کلماتی که با دقت انتخاب شده بود تا اعتراف عملی به شکست پنهان شود- رنگ‌‌پریده بود و او طی کنفرانس مطبوعاتی مفصل – که چه‌بسا آخرین باشد- تمامی توان خود را برای ماندن در سمت خود و ادامه دادن به نقش خود به عنوان فرستاده سازمان ملل به‌کار گرفت و «تعلیق» مذاکرات و احتمال ازسرگیری آن بعد از یک ماه در «مکانی دیگر» را اعلام و تأکید کرد که درخواست برگزاری آن را در کویت نمی‌دهد. این اظهارات وی نشان می‌دهد که کویت دیگر از آن استقبال نمی‌کند و باید در مکانی دیگر برگزار شود.
تنها دستاوردی، که این مذاکرات حاصل کرد گرد آوردن طرف‌های دخیل در بحران یمن بر سر یک میز بود، ولی در هر صورت، این یک دستاورد نمی‌تواند باشد؛ برای اینکه این طرف‌ها پیش از آن نیز در ژنو دیدار کردند و نتایج این دیدار، مشابه و بدون دستیابی به هرگونه پیشرفتی بود.
مذاکرات کویت برگزار شد؛ چون «طوفان قاطعیت» بعد از 16 ماه از آغازش در تسلیم کردن ائتلاف «انصارالله- صالح»، بازگرداندن «عبدربه منصور هادی» (رییس‌جمهور مستعفی) به کاخ ریاست‌جمهوری در صنعا و همچنین واداشتن ائتلاف مذکور به تحویل سلاح‌های سنگین موجود و عقبنشینی از شهرها شکست خورده است. اگر هواپیماهای (F 16)، که یکی از مهمات نسل پیشرفته‌تر در زرادخانه نظامی آمریکا محسوب می‌شود، در تحقق این اهداف شکست خود پس آیا می‌توان تصور کرد که آنها در مذاکرت کویت محقق شوند؟
بحران یمن پس از فروپاشی مذاکرات کویت، در حال بازگشت به خانه اول است و احتمال توسل به تشدید درگیری‌ها به‌ویژه از جانب سعودی زیاد است و ما بایستی منتظر بازگشت روزانه «احمد عسیری» سخنگوی عملیات «طوفان قاطعیت»- که از مدت‌ها پیش غایب بود- به ایستگاه‌های تلویزیونی سعودی و کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس باشیم.
آقای «عبدالملک المخلافی» رییس هیات دولت (مستعفی) یمن در مذاکرات کویت- که معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه دولت مستعفی نیز است- در گفت‌وگویی با تلویزیون عربی «اسکای‌نیوز» عنوان داشت «این هیات تمامی چیزها را در راه صلح تقدیم کردند ولی راه‌حل نظامی یکی از گزینه‌های مطرح شده است و آن در حالی است که کودتاچی‌ها (انصارالله و نیروهای علی عبدالله صالح) صلح را رد می‌کنند بنابراین با قدرت مواجه خواهند شد تا مطیع شوند.»
ائتلاف «انصارالله- صالح» به شکل «عملی» برای فروپاشی مذاکرات کویت آماده شدند و آن هم با اعلام تشکیل شورای عالی سیاسی و نیز معرفی اعضای این شورا- که در حضور «علی عبدالله صالح» رییس‌جمهوری اسبق یمن و همچنین دبیرکل انصارالله در الحوثی انجام شد-، تشدید بمباران و نفوذ در مرزهای جنوبی عربستان (جیزان، نجران و عسیر) و ازسرگیری شلیک موشک‌های بالستیک بود.
عنصر جدید و مهمی، که در عرصه‌های سیاسی و نظامی بحران یمن شکل گرفت و آن، تحولی بزرگ در موضع روسیه و انتقال از مرحله «امتناع» از رای‌دهی در شورای امنیت درباره قطعنامه‌های مرتبط با یمن به مرحله مخالفت و روی آوردن به ایجاد اختلال است. به نحوی که روز چهارشنبه گذشته «ویتالی چورکین» نماینده روسیه علیه پیش‌نویس بیانیه‌ای که ائتلاف «انصارالله و صالح» را به همکاری با ولد الشیخ، فرستاده سازمان ملل و نیز پیش‌نویس توافقنامه سازمان ملل رای داد؛ توافقنامه‌ای که تصریح می‌کند ائتلاف «انصارالله- صالح» از صنعا، «تعز» و «الحدیده» عقبنشینی کند و سپس مذاکرات سیاسی برای تشکیل دولت توافقی، که مقابل منصور هادی سوگند یاد کند، آغاز شود.
ورود روسیه به خط بحران یمن تحولی ایجاد می‌کند که به سیطره کشورهای عربی خلیح‌فارس بر این پرونده پایان می‌دهد و همچنین اتهام وارده به ولد الشیخ، نماینده سازمان ملل را مبنی بر طرفداری وی از یک طرفی یعنی طرف سعودی و کشورهای عربی خلیج‌فارس در این درگیری و پیاده کردن دیدگاه‌های آنها ثابت می‌کند. همین امر نیز مخالفت هیات صنعا با این راه‌حل و سپس امضای هرگونه بیانیه پایانی مذاکرات کویت را توجیه می‌کند.
ائتلاف «انصارالله- صالح» از نبرد گاز گرفتن انگشتان در بحران یمن با حریف سعودی، «شکست نخورده» خارج شد و همچنین موفق شد این دشمن را به عنوان متجاوز، که کودکان را می‌کشد و زیرساخت‌ها را نابود می‌کند، نشان دهد و از سوی دیگر، جنگ را به مرزهای جنوبی عربستان منتقل و به شهرهای آن موشک‌های بالستیک یا «مورتر» شلیک کند و اهالی این مناطق را وارد به کوچ به شمال کند.
مسؤولان سعودی می‌خواستند که مذاکرات کویت یک چارچوب دیپلماتیک برای توافق صلحی باشد که به تن دادن ائتلاف «انصارالله- صالح» به شروط اساسی ریاض جنبه قانونی ببخشد تا در مرحله بعدی این توافق در «ریاض» و «مکه» امضا شده و در بین مردم عربستان به عنوان یک پیروزی بزرگ تبلیغ شود. ولی «هوش» یمنی‌ها قوی‌تر از آن است که چنین فریبکاری عیانی را قبول کنند.
به یقین، روزهای پیش‌روی یمن سخت خواهد بود نبرد شکستن استخوان در صنعا و شهرهای همجوار آن فعلا آغاز شده است و روزهای عربستان سعودی نیز سخت‌تر خواهد بود. دعوت 3 روز پیش «عبدالعزیز بن عبدالله آل شیخ» مفتی سعودی از شهرواندان سعودی برای حمایت از ارتش سعودی، که در جنوب می‌جنگند، این واقعیت را تأکید و آن را اثبات می‌کند؛ چرا که آن یک فراخوان بسیاری جدی است و پیام‌های زیادی دارد./847/ب102/د