رمزگشايي از مواضع تيلرسون

 رويکرد فعلي دولت ايالات متحده آمريکا در قبال برجام از زواياي مختلفي قابل تحليل و ارزيابي است. اين رويکرد سلبي نشان مي دهد که مقامات دولت ترامپ براي نقض علني برجام خيز برداشته اند.در اين ميان، مقامات دولت ترامپ مواضع ضد و نقيضي را در خصوص توافق هسته اي با ايران ابراز مي کنند. 

وزير امور خارجه ايالات متحده آمريکا در تازه ترين اظهار نظر خود، برجام را توافقي شکست خورده دانسته است.به صورت همزمان، دونالد ترامپ رئيس جمهور ايالات متحده آمريکا تاکيد کرده است که ايران به روح برجام پايبند نيست! مارک روبيو سناتور جمهوري‌خواه آمريکايي نيز در تازه ترين موضع خود عليه برجام، اعلام کرده است که توافق هسته اي توافقي الزام آور نيست زيرا توسط کنگره به تصويب نرسيده است.

حملات همه جانبه مقامات آمريکايي عليه برجام از زواياي مختلفي قابل تفسير است:
نخستين مسئله، مربوط به تمديد 90 روزه تعليق تحريمهاي ايران توسط دولت ترامپ است. بسياري از سناتورهاي آمريکايي و اعضاي لابي آيپک، مخالف تمديد 90 روزه تعليق تحريمهاي ايران عليه ترامپ بودند. با اين حال رئيس جمهور ايالات متحده آمريکا ترجيح داده است به جاي لغو علني برجام، به لغو عملي آن از طريق وضع تحريمهاي جديد و فضا سازي عليه عادي سازي روابط تجاري با ايران دست بزند.

به عبارت بهتر، دولت ترامپ همان فرمول رفتار دولت اوباما را در قبال برجام در پيش گرفته است.هم اکنون وزارت خزانه داري ايالات متحده آمريکا همچنان مانع از عادي سازي روابط بانکهاي مطرح آمريکايي و حتي اروپايي با ايران مي شود. اين مسئله، نقض بند  29 برجام است. در بند  29 برجام آمده است:
«اتحاديه اروپايي و دولت‌هاي عضو و ايالات متحده، منطبق با قوانين خود، از هرگونه سياست با هدف خاص تأثير گذاري منفي و مستقيم بر عادي‌سازي تجارت و روابط اقتصادي با ايران، در تعارض با تعهداتشان مبني بر عدم اخلال در اجراي موفقيت‌آميز اين برجام خودداري خواهند کرد.»

نخست اينکه ترامپ پس از تمديد 90 روزه تعليق تحريمهاي ايران در صدد است اعتراضهاي پشت پرده و اکثرا غير علني در خصوص تمديد تعليق تحريمهاي ايران را تا حدودي مديريت نمايد. اين در حالي‌است که برجام عملا هم توسط دولت اوباما و هم توسط دولت ترامپ نقض شده است.

نکته دوم اينکه اظهارات ترامپ در خصوص اينکه "ايران به روح برجام پايبند نيست!" ، نوعي فرار رو به جلو از سوي دولت ايالات متحده آمريکا در قبال توافق هسته اي محسوب مي شود. آنچه مسلم است اينکه ايالات متحده نه تنها به روح برجام، بلکه به متن برجام نيز پايبند نبوده و نيست و عملا توافق هسته اي را به صورت يکجانبه نقض کرده است.

فضاسازي تيلرسون وزير امور خارجه دولت ترامپ در قبال برجام نيز در همين راستا قابل توجيه است. تيلرسون در جلسه استماع سناي آمريکا و قبل از اينکه به سمت وزير امور خارجه منصوب شود، صراحتا اعلام کرد که دولت ترامپ خواستار بازبيني توافق هسته اي با ايران است.

همچنين وي قبلا از احتمال مذاکره دوباره بر سر برخي بندهاي برجام سخن به ميان آورده است. ميان رفتار اخير تيلرسون و مواضع قبلي وي در خصوص برجام، ارتباطي مستقيم و معنادار وجود دارد. اين اظهارات مي تواند به معناي خيز وزير امور خارجه و دولت آمريکا براي بازبيني در توافق هسته اي باشد.

نکته سوم به مواضع دولت و دستگاه سياست خارجي  و مجلس ما در برابر گستاخي آمريکا باز مي گردد. دکتر محمد جواد ظريف وزير امور خارجه کشورمان در پاسخ به مواضع ترامپ و تيلرسون، از عدم پايبندي آمريکا به متن برجام سخن به ميان آورده است.

آنچه مسلم است اينکه لازم است دولت و مجلس شوراي اسلامي واکنشها نسبت به کارشکني علني ايالات متحده در قبال برجام را به حد فعلي محدود نساخته و در مقابل آن واکنشي به مراتب جدي تر و قاطعانه تر اتخاذ کنند.واقعيت امر اين است که  گستاخي هاي آمريکا در دوران پسابرجام افزايش يافته است. در دوران رياست جمهوري ترامپ اين موضوع به نقطه اوج خود رسيده است. هرگونه انفعال در مقابل کارشکني هاي ايالات متحده آمريکا در اين معادله پيچيده، منجر به گستاخي بيشتر واشنگتن خواهد شد. قاعده اي که طي دو سال اخير مکررا به اثبات رسيده است.

از اين رو دولت و دستگاه سياست خارجي کشورمان بايد در اين خصوص مواضع قاطعانه اي را اتخاذ کند. نبايد فراموش کرد که طي ماههاي آتي، شاهد کارشکني هاي بيشتري در قبال توافق هسته اي از سوي ايالات متحده آمريکا خواهيم بود. در اين بازي، انگليس نيز با واشنگتن همراهي مستمري دارد. حتي در اين معادله  روي دو کشور ديگر اروپايي يعني فرانسه و آلمان نيز نبايد حساب ويژه اي باز کرد. /۹۱۶/۱۰۲/ع

حنيف غفاري