گزارشی از آخرین اخبار اختلافات میان کشورهای عربی و قطر

به گزارش خبرگزاری رسا، اختلافات میان عربستان سعودی و قطر هر چند محدود به روزها و یا حتی ماه های اخیر نمی شود، اما در پی انتشار صوتی از تمجید ایران و حزب الله از سوی امیر قطر، این اختلافات به اوج رسید به طوری که حتی ادعای هک شدن سایت دولتی منتشر کننده صوت مذکور، نتوانست از اقدامات انتقام جویانه عربستان و سایر کشورهای عربی جلوگیری کند.

به گزارش سایت شبکه روسیا الیوم، ولادیمیر پوتین ، رییس‌جمهوری روسیه و رجب طیب اردوغان، همتای ترکیه‌ای وی طی تماسی تلفنی بحران قطر را بررسی کرده و از تمامی طرف‌ها خواستند برای حفظ ثبات منطقه به مذاکره روی آورند.

براساس بیانیه منتشر شده از سوی نهاد ریاست‌جمهوری روسیه، در این تماس تلفنی دو طرف به بررسی بحران شدیدی که خاورمیانه دچار آن شده و مستلزم تلاش هماهنگ شده و همکاری جدی بین کشورهای جهان در جهت مبارزه با تهدید تروریستی است، پرداختند.

پروازهای قطری به آسمان ایران منتقل شد

یک مقام مسؤول در شرکت فرودگاه‌های کشور اعلام کرد: از امروز تمام پروازهای ایرلاین های قطری برای تردد به آفریقا و اروپا از آسمان ایران عبور خواهند کرد.

وی درباره وضعیت ایرلاین های قطری پس از چالش های اخیر این کشور با تعدادی از کشورهای عربی که منجر به تحریم عبور هواپیماهای این کشور از آسمان کشورهای عربستان سعودی، امارت متحده عربی، بحرین و مصر شده، اظهار کرد: این چهار کشور مهم حوزه خلیج فارس و شمال آفریقا اعلام کرده اند آسمان خود را بر روی هواپیماهای متعلق به شرکت های هواپیمایی قطر به خصوص قطرایرویز به عنوان شرکت حامل پرچم این کشور مسدود خواهند کرد که قرار است این تصمیم از امروز اجرایی شود.

این مقام مسؤول در شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران ادامه داد: با این وضع، تنها راه عبور پروازهای قطری، از آسمان ایران خواهد بود.

وی تصریح کرد: بیشترین پروازهای ایرلاین های قطری به سمت شمال آفریقا و جنوب اروپا صورت می گیرد که تا پیش از این اتفاق، هواپیماهای قطری ابتدا وارد حریم هوایی عربستان و سپس مصر می شدند که با اجرای تحریم هوایی قطر، مجبورند با عبور از حریم هوایی آسمان ایران و سپس عراق و اردن به سمت شمال آفریقا بروند.

این مقام مسؤول ادامه داد: پروازهای هواپیماهای قطری به مقاصد اروپای شمالی، مرکزی و حوزه آتلانتیک شمالی، در گذشته با عبور از آسمان بحرین به سمت کویت، عراق، ترکیه و سپس شمال اروپا حرکت می کردند که در صورت اجرای تحریم هوایی قطر، شرکت های هواپیمایی مجبورند با عبور از آسمان ایران، وارد فضای ترکیه شده و سپس به اروپا خواهند رفت.

این منبع آگاه در شرکت فرودگاه ها با بیان اینکه یکی از مهم ترین مشکلات قطری ها، سفر به شاخ آفریقا پس از تحریم ایرلاین های این کشور از سوی هواپیمایی مصر خواهد بود، تصریح کرد: در این صورت ایرلاین های قطری می بایست با عبور از آسمان عمان و جنوب ایران، از آسمان عراق به شاخ آفریقا تردد کنند. این موضوع مسیر آنها را طولانی تر خواهد کرد؛ چون قبلا با عبور از آسمان کویت و مصر، به راحتی وارد آفریقا می شدند.

وابستگی‌های تجاری قطر به عربستان، امارات و بحرین

رسانه های سعودی مدعی هستند تصمیم عربستان، امارات متحده عربی، بحرین و مصر برای قطع روابط دیپلماتیک با قطر، بحران های اقتصادی بزرگی را در بخش های حیاتی اقتصاد برای قطر به دنبال خواهد داشت.

پایگاه خبری العربیه در گزارشی نوشت: همه گذرگاه های هوایی و دریایی به قطر از سوی چهار کشور عربی و جلوگیری از ورود و خروج همه وسایل حمل و نقل به ویژه خطوط هواپیمایی قطر از نظر اقتصادی ضربه سنگینی به این کشور وارد می کند.

اما تجارت زمینی قطر، به طور کلی فلج خواهد شد؛ چرا که مرزهای زمینی این کشور تنها به عربستان منتهی می شود. عربستان و امارات از مهمترین شرکای تجاری قطر به شمار می آیند و اهمیت این دو کشور به شکل ویژه ای در بخش تجارت مواد غذایی قابل توجه است.

با توجه به داده های سال ۲۰۱۵، این دو کشور از نظر صادرات مواد غذایی به قطر به میزان ۳۱۰ میلیون دلار، در جایگاه اول و دوم قرار گرفتند. در زمینۀ صادرات دام، عربستان سعودی و امارات در مجموع با ۴۱۶ میلیون دلار صادرات به ترتیب در رتبه نخست و پنجم صادرکنندگان دام به قطر قرار گرفتند.

در حوزه صادرات سبزیجات به قطر نیز، امارات متحده عربی وعربستان سعودی در مجموع با ۱۷۸ میلیون دلار صادرات به این کشور در طول سال، رتبه های دوم و چهارم را از آن خود کردند. از نظر صادرات سوخت به قطر، بحرین در جایگاه نخست صادر کنندگان و امارات متحده عربی با مجموع حدود ۲۰۰ میلیون دلار در جایگاه دوم قرار گرفتند.

اما در زمینه صادرات فلزات، امارات متحده عربی با مجموع سالانه بیش از نیم میلیارد دلار، در جایگاه نخست کشورهای صادرکننده فلزات به قطر جای گرفت.

العربیه نوشت با توقف تجارت زمینی، رویای میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲ با مانعی بزرگ روبرو خواهد شد؛ زیرا قطر برای وارد کردن بیشتر مواد مورد نیاز برای ساخت و ساز این پروژه بزرگ به مرز زمینی عربستان وابسته است.

قطر به ترکیه و ایران نزدیک‌تر شود

وبسایت شبکه سی‌ان‌بی‌سی در مطلبی نوشت: منازعه شدید قطر و چند کشور قدرتمند عرب می‌تواند دوحه را به ترکیه و ایران نزدیک‌تر کند؛ اقدامی که ممکن است سیاست‌های خاورمیانه را تغییر دهد.

دوحه حالا با بحران اقتصادی عمیقی دست به گریبان است؛ چرا که به نوشته رویترز، برای 80 درصد از واردات غذایی خود به همسایگانش در خلیج فارس وابسته است.

به باور تحلیلگران، قطر برای جبران انزوای اقتصادی خود به دنبال دوستان جدیدی خواهد رفت. قطر می‌تواند روابط خود را با ترکیه و ایران بهبود بخشد؛ کشورهایی که اعلام کرده اند از کمک برای جبران این انزوا خشنود هستند.

مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه گفته است آنکارا برای کمک به حل این منازعه آماده است. مقامات ایرانی نیز آمادگی خود را برای ارسال غذا به قطر از طریق دریا اعلام کرده اند.

همچنین به باور تحلیلگران گروه اوراسیا، «دوحه باید به وضوح سیاست خارجی خود و عضویت خود در ائتلاف‌های مختلف را تغییر دهد؛ فشار ائتلاف عربی می‌تواند رهبران قطر را قانع کند به دنبال روابط نزدیک‌تری با ترکیه و ایران باشند.»

در ادامه تحلیل گروه اوراسیا از وضع موجود آمده است: «در نتیجه، قطر ممکن است به طور کامل از شورای همکاری خلیج فارس خارج شود.»

بیشتر کشورهای عرب، با ایران روابط گرمی ندارند. اما قطر در ماه‌های اخیر، علی‌رغم میل ریاض به تهران نزدیک‌تر شده است. تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر قطر هفته گذشته در یک مکالمه تلفنی با حسن روحانی – رییس‌جمهور ایران – اعلام کرد مایل است روابط فیمابین از همیشه قویتر باشد.

قطر و ایران همچنین مدیریت بزرگترین میدان گازی جهان، پارس جنوبی را در خلیج فارس بر عهده دارند.

اما اگر آل ثانی به رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه و حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران نزدیک شود – چنان که پیش‌بینی می‌شود، این وضع می‌تواند تنش‌های منطقه‌ای را شعله‌ورتر کند.

به گفته تحلیلگران اوراسیا، در این صورت تلاش‌های دیپلماتیک ترکیه برای ارتباط با ریاض با چالش‌هایی روبرو می‌شود؛ چرا که آنکارا و ریاض درباره گروه اخوان‌المسلمین اختلاف دارند. اما حزب عدالت و توسعه ترکیه (حزب اردوغان) و دوحه در این خصوص اتفاق نظر دارند.

در این میان، پیوندهای دوستانه‌تر آل ثانی و تهران می‌تواند بر اتحاد دوحه با واشینگتن تأثیرگذار باشد. به باور تحلیلگران، این وضع می‌تواند آمریکا را در موقعیتی بسیار دشوار قرار دهد. آمریکا در قطر پایگاه‌های نظامی مهمی دارد؛ اما همچنین می‌خواهد پیوندهای نزدیک خود را با عربستان سعودی حفظ کند. پایگاه هوایی العدید قطر از 11 هزار پرسنل آمریکایی میزبانی می‌کند و یکی از بزرگترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در خاورمیانه به شمار می‌رود.

تهران نیز میتواند برای بهره بردن استراتژیک از این اختلاف وارد عمل شود. تشکیل یک ناتوی عربی در پی تلاش‌های دونالد ترامپ برای متحد کردن کشورهای مسلمان، ممکن است نگرانی ایران را به همراه داشته باشد. اما اختلاف اخیر عربستان سعودی و قطر می‌تواند برای تهران خبر خوبی باشد.

به باور تحلیلگران، البته هنوز زود است بتوان درباره این اختلاف نتیجه‌گیری کرد؛ چرا که دوحه و ریاض پیش‌تر نیز اختلافات خود را با گفت‌وگو حل کرده اند.

قطع روابط با قطر نتیجه اقدامات مقامات دوحه است

به گزارش اسکای نیوز، هیات وزیران عربستان در نشستی که به ریاست «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه این کشور برگزار گردید، قطع روابط دیپلماتیک با قطر را در راستای حقوق حاکمیتی عربستان بر اساس قوانین بین المللی و حمایت از امنیت ملی خود در مقابل خطرات تروریسم و افراط گرایی برشمرد.

هیات وزیران عربستان در بیانیه ای که از سوی خبرگزاری رسمی این کشور منتشر شده، آورده است که قطع روابط با قطر نتیجه اقدامات علنی و غیرعلنی مقامات دوحه طی سال های گذشته است که با هدف انشقاق در داخل عربستان و خدشه به حاکمیت این کشور از طریق حمایت از گروه های تروریستی و افراط گرا که ایجاد بی ثباتی در منطقه را هدف گرفته اند، صورت می گیرد.

این بیانیه همچنین می افزاید که تصمیم تعدادی از کشورهای عربی برای قطع روابط دیپلماتیک با قطر نشانگر توجه به حفظ وحدت امت عربی و موضع گیری بر ضد اقدامات قطر در راستای خدشه به امنیت و ثبات منطقه و نقض مبانی قانون بین المللی و حسن همجواری است.

در این بیانیه آمده است که عربستان سعودی علیرغم اقدامات خصمانه مقامات دوحه، همچنان حامی مردم قطر و امنیت و ثبات آنها خواهد بود.

گفتنی است که کشورهای مصر، عربستان، امارات و بحرین صبح روز گذشته روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کردند.

این کشورها دوحه را به حمایت از تروریسم و دخالت در امور داخلی دیگر کشورها و برهم زدن ثبات در منطقه متهم کردند. دولت مستعفی یمن، لیبی و مجمع الجزایر مالدیو نیز در اقدامی مشابه روابط خود را با قطر قطع کردند.

شرط امارات برای حل بحران با قطر

"انور قرقاش" وزیر مشاور در امور خارجه امارات اعلام کرد که مقام‌های قطری باید  "نقشه راهی" را ترسیم و اجرای آن را برای حل بحران کنونی بین دوحه و کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس تضمین کنند.

قرقاش در یادداشتی توییتری نوشت:" "آیا امکان دارد که این برادر رفتار خود را تغییر دهد؟ تا براساس پایبندی به حق برادری و همسایگی و شریک غم و شادی، حافظ عهد و پیمان ها باشد ؟ به همین سادگی، اینها چارچوب همان نقشه راه است".

وی در توییتی دیگر افزود: "با توجه به تجربه‌های قبلی، لازم است چارچوبی برای آینده ترسیم شود  که امنیت و ثبات منطقه تقویت شود، بعد از پیمان‌شکنی‌ها باید اعتمادسازی شود، باید نقشه راهی تضمین شده تدوین شود".

کشورهای هم پیمان عربستان به همراه این کشور، تهدیدات خود علیه قطر را عملی کردند

یک منبع آگاه بازرگانی به روزنامه مصری الیوم السابع گفت: پس از قطع روابط دیپلماتیک قطر و شماری از کشورهای عربی، امارات و عربستان تصمیم گرفتند تا صادرات شکر سفید به قطر را متوقف کنند.

قطر سالانه حدود 100 هزار تن شکر سفید از این دو کشور وارد می کند که مصرف این ماده در ماه مبارک رمضان نیز افزایش می یابد.

«عبدالکریم» مشاور اطلاع رسانی وزارت هواپیمایی مصر عصر گذشته اعلام کرد، تعلیق پروازهای خطوط هوایی مصر به مقصد قطر و بالعکس از ساعت شش روز سه‌شنبه به وقت قاهره و تا اطلاع ثانوی اجرایی می شود.

شرکت هواپیمایی مصر نیز از فردا تمام پروازهای خود تا اطلاع ثانوی از مقصد قاهره به دوحه و بالعکس را لغو کرد.

سفارت واشنگتن در قطر در اطلاعیه ای از شهروندان آمریکایی مقیم قطر یا افرادی که قصد سفر به این کشور را دارند، خواست تا برای اطلاع از آخرین تحولات پیش آمده، با آژانس های مسافرتی به صورت مستقیم در ارتباط باشند.

سفارتخانه آمریکا در قطر همچنین اعلام کرد که اوضاع را از نزدیک زیر نظر دارد و با دولت قطر برای تامین امنیت شهروندان آمریکایی در آن کشور در ارتباط است.

بیانیه سازمان همکاری اسلامی علیه قطر

خبرگزاری رسمی عربستان (واس) به نقل از سازمان همکاری اسلامی که مقر آن در جده است، گزارش کرد: این سازمان در کنفرانس مطبوعاتی روز گذشته از قطر خواسته است تا به تعهدات پیشین خود و نیز همه قوانین شورای همکاری خلیج (فارس) به ویژه مسائل مربوط به توقف حمایت از گروه های تروریستی و فعالیت های آنان و نیز تحریک رسانه ای پایبند باشد.

این سازمان همگام با سیاست های عربستان علیه قطر، از دوحه خواست تا به مبانی سازمان همکاری اسلامی پایبند باشد، قوانینی که از همه کشورهای عضو می خواهد تا به سیاست حسن همجواری متعهد باشند، به حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی اعضای این سازمان احترام بگذارند و در امور داخلی آنها دخالت نکنند.

یک منبع آگاه به رویترز گفته است که بانک مرکزی امارات متحده عربی تاکنون هیچ‌گونه اطلاعیه ای درباره تعاملات بانک های این کشور با قطر را صادر نکرده است.

این منبع آگاه تاکید کرد: بانک مرکزی همچنان درحال ارزیابی پیامدهای اقتصادی ناشی از تنش به وجود آمده با دوحه است.

وزارت فرهنگ عربستان، در پی تنش بین این کشور با قطر، دفتر شبکه خبری الجزیره را در ریاض بست.

جریمه 10 هزار ریالی شهروندان عربستان برای سفر به قطر

براساس قانون عربستان که چند ماه گذشته اعلام شد، شهروندان این کشور در سفر به برخی از کشورها مانند عراق و سوریه با ممنوعیت روبرو هستند.

با قطع روابط دیپلماتیک عربستان و قطر از این پس، قانون مذکور شامل سفر سعودی ها به این کشور نیز می شود، براین اساس شهروندان عربستانی درصورت سفر به قطر، ضمن پرداخت جریمه 10 هزار ریالی (حدود 8 میلیون و 500 هزار تومانی)، به سه سال حبس محکوم خواهند شد.

سازمان بنادر عربستان سعودی در پی تنش این کشور با قطر اعلام کرد کشتی‌‌هایی را که با پرچم قطر تردد می کنند، به بنادر عربستان راه نخواهد داد.

در بیانیه این سازمان در حساب رسمی آن در توئیتر آمده است: در پیروی از بیانیه صادره از دولت درخصوص قطع روابط دیپلماتیک با قطر، سازمان کل کشتیرانی عربستان از همه کشتیرانان می خواهد که از پذیرش هرگونه کشتی حامل پرچم قطر خودداری کنند.

این در حالیست که عربستان روز گذشته به همراه امارات، بحرین، مصر، دولت شرق لیبی،جزایر مالدیو و رییس جمهور فراری و مستعفی یمن با ادعای حمایت قطر از تروریسم و افراط گرایی و دخالت در امور داخلی دیگر کشورها ، روابط سیاسی و دیپلماتیک خود را با دوحه قطع کردند.

در پی این اقدام، قطر با ابراز تاسف از تصمیم عربستان، امارات، مصر و بحرین در قطع روابط با این کشور، آن را غیرقابل توجیه دانست و گفت که ادعاهایی که موجب اتخاذ این تصمیم شده، نادرست است./۸۴۷/ب903/ف