دست دادن الجبیر با ظریف نشانه نرمش در رفتار عربستان است

به گزارش خبرگزاری رسا، «عبد الباری عطوان»، تحلیلگر و روزنامه‌نگار سرشناس جهان عرب یادداشت امروز چهارشنبه خود را به موضوع مصافحه وزرای خارجه ایران و عربستان اختصاص داد.

او در این یادداشت با عنوان «مصافحه تاریخی و غافلگیرکننده وزیران خارجه ایران و عربستان در استانبول چرا الان اتفاق افتاد؛ آیا اختلاف بر سر قطر دلیل آن است؟ آیا بزودی عبدالملک الحوثی چه بسا ولید المعلم را به زودی در ریاض می‌بینیم؟» نوشت: 

«هنگامی که دیروز در همین (روزنامه) رأی الیوم گفتیم که عربستان سیاست‌های گشایش و اقبال در روابط با ایران و محور آن در منطقه را آغاز کرده، فالی نگرفته بودیم بلکه یک پیش‌بینی بود.

دعوت محمد بن سلمان ولی‌عهد سعودی از سید مقتدی صدر برای سفر به عربستان و استقبال گرمی که از وی به محض رسیدن به فرودگاه شد، موید گرایش غیرمنتظره سعودی‌هاست.

مصافحه‌ای که دیروز سه‌شنبه بین محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران و عادل الجبیر، همتای سعودی پس از سال‌ها رنجش دو کشور از یکدیگر در حاشیه کنفرانس فوق العاده سازمان همکاری اسلامی در استانبول صورت گرفت، تاکید دیگری بر تغییر مواضع سعودی به سمت گفت‌وگو و دیپلماسی به جای رویارویی و تنش رسانه‌ای است.

چه بسا تغییر مواضع عربستان آن هم پس از چند روز از گذشت سفر تفریحی پادشاه این کشور به مغرب و واگذار شدن مسئولیت‌هایش به ولی‌عهد، معانی زیادی داشته باشد. ما به دنبال اغراق درباره نتایج چنین تحولی نیستیم، اما از زمانی که محمد صالح بن طاهر بنتن، وزیر حج و اوقاف عربستان از رئیس سازمان حج و زیارت ایران برای سفر به عربستان دعوت کرد و به بحث و رایزنی درباره علت غیبت حجاج ایرانی برای انجام دادن فریضه حج سال گذشته پرداخت معلوم بود که سران سعودی به شیوه‌ای درصدد گشایش در روابط با ایران هستند.

از همین رو همه موانع، مشکلات و سوء تفاهم‌هایی که باعث قطع اعزام حجاج ایرانی به عربستان شده بود، رفع شد و همه شروطی که برای سفر حجاج ایرانی وضع شده بود لغو شد و روند صدور روادید برای حجاج ایرانی از طریق سفارت سوئیس در تهران که حافط منافع عربستان در ایران است تسهیل شد.

حتی گفته می‌شود که مساله مراسم برائت از مشرکین حجاج ایرانی نیز به شیوه‌ای مورد رضایت دو کشور حل شده اما هنوز اعلام نکردند.

اخباری شبه تایید شده نیز حاکی است که مشکل اخیر مربوط به پرداخت غرامت به خانواده های 460 حجاج ایرانی کشته شده در حادثه ازدحام دو سال پیش منا نیز حل و فصل شد اما علنی اعلام نشده است، همه این دستاوردها در صورتی که نرمش و انعطافی از سوی دو طرف بخصوص عربستان وجود نداشت امکان‌پذیر نبود.

بالاخره دیروز تصاویر دست دادن وزیران خارجه ایران و عربستان که در حاشیه نشست فوق العاده وزیران خارجه سازمان همکاری اسلامی در استانبول صورت گرفت، بلافاصله در پایگاه‌های شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.

خبرگزاری رسمی ایران نیز اعلام کرد که ظریف و الجبیر پس از مصافحه با یکدیگر خوش و بش کردند که موجب شگفتی حضار شد.

اما محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران اقدام همتای سعودی خود در دست دادن و به آغوش کشیدن وی را عادی و حرکتی در عرف دیپلماتیک دانست و گفت: دلیل این کار احترام متقابل و دوستی دیرینه‌ بوده است.

وزیر خارجه ایران میگوید، دوستی دیرینه بوده است اما از سه سال پیش تاکنون حتی با هیچ مصافحه‌ای همراه نبوده است چون بعد از حمله به سفارت عربستان در تهران و آتش زدن آنجا روابط بین ایران و عربستان متشنج است تا حدی که به تهدیدهای مستقیم علیه یکدیگر و قطعی روابط رسید.

مطمئنا عادل الجبیر نمی‌توانسته با ظریف در مقابل دوربین‌ها دست بدهد بدون اینکه چراغ سبز آن را از طرف رهبران خود در ریاض گرفته باشد که این امر در راستای رویکرد جدید ریاض برای فرونشاندن تنش با دشمن ایرانی است و هرکسی غیر از این را باور دارد از عربستان و چگونگی تصمیم‌گیری‌های آن بی خبر است.

پرسشی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا سیاست گشایش در روابط با ایران و رهبران شیعه عراقی ناگهانی اتفاق افتاد و آیا بین این دو ارتباط وجود دارد؟ آیا این موضوع به بحران روابط عربستان با قطر مرتبط است؟

سوال دیگر که از سوال نخست نشأت می‌گیرد این است که آیا دست دادن وزیران خارجه ایران و عربستان زمینه دست دادن ولی‌عهد عربستان با «عبدالملک الحوثی»، رهبر جنبش انصارالله یمن را فراهم خواهد کرد تا به توافق صلحی منجر شود که به جنگ دو سال و نیمه در این کشور خاتمه دهد.

ما هیچ جواب فوری به این دو پرسش نداریم و  ترجیح می‌دهیم کمی صبر کنیم و ببینیم، اما آنچه روی داده تحولی مهم است که باعث می‌شود که بروز گشایش‌هایی در روابط بین ایران و عربستان در آینده نزدیک را بعید ندانیم.

چه بسا شاهد بازتاب این قضیه بر جنگ سوریه نیز باشیم چرا که دو طرف ایرانی و سعودی در یافتند که گفت‌وگو برای رسیدن به تفاهم در همه سطوح کم هزینه‌تر و کم ضررتر است.

سردبیر رای الیوم در پایان این یادداشت نوشت: از انتفاضه مسجد الاقصی متشکریم که زمینه وقوع این معجزه را فراهم کرد./۸۴۷/ب۱۰۱/ف

منبع: فارس