بررسی دلایل دخالت نظامی ترکیه در سوریه
به گزارش خبرگزاری رسا، رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه روز گذشته آغاز عملیات ورود به ادلب برای پیاده‌سازی یکی از بندهای توافق آستانه درباره مناطق کاهش تنش را صادر کرد.
در اجلاس آستانه 6 که نقطه عطفی در نشست‌های بررسی روند سیاسی ــ نظامی در سوریه و کمک به حل بحران این کشور بود توافقات مهمی حاصل شد که عبارت بود از امضای توافقنامه مناطق کاهش تنش 4گانه که شامل مناطق زیر است:
1) مناطقی از استان ادلب
2) بخش‌هایی از استان‌های لاذقیه، حلب و حماه
3) مناطقی از درعا و قنیطره
4) بخش‌هایی از استان‌های حمص، دمشق و غوطه شرقی
بر این اساس، تأمین امنیت و نظارت بر روند آتش‌بس و ایجاد و تداوم مناطق کاهش تنش در مناطق چهارگانه فوق به کشورهای ضامن آتش‌بس یعنی روسیه، ترکیه و ایران واگذار شد.
استان ادلب به‌دلیل حضور گروه‌های مسلحی که در آن حضور دارند و مورد حمایت آنکارا هستند به‌نوعی به این کشور سپرده شده تا بر روند آتش‌بس در این منطقه بین ارتش سوریه و گروه‌های مسلح نظارت داشته باشد.
ماه گذشته بود که اردوغان طی سخنانی از موافقت ایران و روسیه با ترکیه درباره ادلب و آفرین سخن گفته و یادآور شده بود که آنکارا با تهران و مسکو هیچ اختلافی درباره سرنوشت این شهرها ندارد و توافق درباره این مناطق مطابق قبل بدون هیچ مشکلی ادامه دارد.
اردوغان روز گذشته نیز در نشست حزب حاکم «عدالت و توسعه» همزمان با آغاز عملیات ارتش در ادلب گفت: طرح جدیدی را برای تحقق امنیت در ادلب در چارچوب توسعه «سپر فرات» اتخاذ می‌کنیم و تحرکات جدی امروز در ادلب وجود دارد که طی مراحل آینده ادامه خواهد یافت. ارتش ترکیه در ادلب دخالتی نکرده، بلکه این ارتش آزاد سوریه است که می‌خواهد این عملیات را مدیریت کند. عملیات ارتش آزاد سوریه در ادلب از حمایت هوایی روسیه و حمایت زمینی ارتش ترکیه در داخل مرزهای ترکیه برخوردار است.
طبق اظهارات اردوغان، این عملیات با پشتیبانی هوایی روسیه و پشتیبانی زمینی ارتش ترکیه و با محوریت ارتش آزاد صورت می‌گیرد. امنیت داخل مرزهای استان ادلب با ترکیه و خارج از آن نیز با روسیه خواهد بود.
اما ادلب از چه‌نظر برای ترکیه اهمیت دارد؟
استان ادلب یکی از بزرگترین استان‌های سوریه با جمعیتی بین یک و نیم تا 2 میلیون نفر است که از سال 2015 تا کنون تحت کنترل گروه‌های مسلح است. گروه‌های مسلحی نظیر «نورالدین زنکی، احرار الشام، ارتش آزاد، فیلق الشام و تحریر الشام (جبهه النصره)» که به‌جز تحریر الشام همه این گروه‌ها به‌طور آشکار تحت حمایت ترکیه قرار دارند در این استان حضور دارند.
طی سال‌های گذشته ادلب تبدیل به منطقه‌ای شده که از بخش‌های مختلف سوریه گروه‌های مسلح وارد آن شده و در آنجا تمرکز داشته‌اند که آخرین این گروه‌ها با تسلط ارتش سوریه بر حلب طی ماه‌های گذشته به ادلب رفته‌اند به‌طوری که به‌گفته «سونر پلات» دریادار بازنشسته ارتش ترکیه در حال حاضر 67 درصد تروریست‌های سوریه به‌جز داعش در این منطقه حضور دارند.
پلات در این خصوص با یادآوری اینکه عملیات جدید ارتش ترکیه در ادلب سوریه که با حمایت افکار عمومی ترکیه همراه است، در جهت جلوگیری از مداخله آمریکا در ادلب به‌بهانه مقابله با النصره و القاعده است.
وی درباره اهمیت ادلب برای ترکیه یادآور شده است که علاوه بر لزوم ایجاد و حفظ آتش‌بس در ادلب به‌عنوان یکی از مهمترین مناطق درگیری در سوریه، همسایگی این منطقه با عفرین نیز برای ترکیه بسیار اهمیت دارد. با حضور ترکیه در ادلب، منطقه عفرین از گسترش حضور و قدرت کردهای «پ.ی.د.» و «ی.پ.گ.» که مورد حمایت پ.ک.ک. هستند جلوگیری خواهد شد.
عفرین در حال حاضر از غرب و شمال در مرز ترکیه و محاصره ارتش این کشور است در جنوب و شرق (الباب) نیز با کمک ارتش آزاد مورد حمایت ترکیه در محاصره قرار خواهد گرفت. این موضوع برای ترکیه بسیار حائز اهمیت است چرا که اجازه نخواهد داد کانتون مشترک کردی در جنوب این کشور شکل بگیرد.
مراد گورگن خبرنگار نشریه خبر ترک نیز در این خصوص با اشاره به اهمیت ادلب برای ترکیه یادآور شده است که در چارچوب این عملیات 500 نیروی ارتش ترکیه و روسیه به‌عنوان ناظر بر مناطق آتش‌بس در ادلب مستقر خواهند شد و خطوط حائل بین ارتش سوریه و گروه‌های تروریستی ایجاد می‌کنند تا درگیری در این منطقه شکل نگیرد.
بر اساس این گزارش نیروهای ارتش ترکیه از منطقه قیصریه و نیز نیروهای حاضر در الباب تحت عنوان عملیات سپر فرات هستند و به‌زودی نیز از ملطیه واقع در جنوب شرق ترکیه نیروهای دیگری به ادلب اعزام خواهند شد.
در حال حاضر بیشتر گروه‌های مسلح در ادلب در قالب هیأت تحریر الشام است که 25 هزار عنصر مسلح را در خود جای داده است.
گورگن پیش‌بینی کرده است که ارتش ترکیه بیش از 5 کیلومتر در عمق ادلب نفوذ نکند و امنیت منطقه با گروه‌های همراستا با ترکیه تأمین خواهد شد.
در این راستا می‌توان گفت که بخشی از گروه‌های مسلح با کنار گذاشتن سلاح و مقابله با ارتش سوریه، نقش پلیس تأمین‌کننده امنیت شهری را ایفا خواهند کرد.
نتیجه
ارتش ترکیه با کمک هوایی روسیه و موافقت ایران که در اجلاس آستانه به تصویب رسید، وظیفه ایجاد منطقه کاهش تنش در ادلب را به‌عهده گرفته که با همراهی ارتش آزاد انجام می‌گیرد.
این عملیات با 2 هدف انجام می‌گیرد؛ اول: جلوگیری از مداخله نظامی آمریکا به‌بهانه مقابله با النصره است که به‌سود هیچ‌یک از طرف‌های منطقه‌ای نیست و دوم: جلوگیری از تشکیل کانتون واحد در شمال سوریه از سوی کردهای این کشور که با محاصره عفرین رقم خواهد خورد.
ترکیه همچنین جلوگیری از درگیری‌ها در این منطقه را که باعث روانه شدن سیل آوارگان از ادلب به این کشور می‌شود نیز به‌عنوان یک هدف انساندوستانه اعلام کرده است.
مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه، روز گذشته در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «ان‌تی‌وی»، گفت: «هدف ما از استقرار نیروهای‌مان (در ادلب) توقف کامل هرگونه درگیری‌های مسلحانه است. ما همچنین خواستار مشارکت در روند سیاسی (در سوریه) هستیم. کارشناسان سازمان اطلاعات و نظامی‌ها به ارزیابی اوضاع در این منطقه اقدام خواهند کرد».
با توجه به توافق آستانه و عدم واکنش حاکمیت سوریه به این اقدام ترکیه، به نظر می‌رسد که این عملیات در هماهنگی کامل با روسیه، ایران و حتی سوریه انجام گرفته و دنبال می‌شود که می‌تواند مانع حضور آمریکا در این منطقه به‌بهانه حضور النصره باشد که بعد از عملیات رقه احتمال کلید خوردن آن وجود داشت./۸۴۷/ب۱۰۲/ف
منبع: تسنیم