میانجیگری مسکو بین تهران و ریاض

به گزارش خبرگزاری رسا، عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه رأی‌الیوم با اشاره به اعلام آمادگی روسیه برای میانجیگری بین عربستان و ایران به منظور بازگشت روابط دو طرف به روال عادی نوشت: این وساطت دو هفته پس از سفر ملک سلمان پادشان سعودی به مسکو اعلام شده است در نتیجه باید پرسید آیا روسیه بدون چراغ سبز ملک سلمان دست به چنین ابتکاری عملی می زد؟

تغییرات ژئو سیاسی در انتظار خاورمیانه

خاورمیانه این روزها با روند تغییر ژئو سیاسی روبه رو است که چه بسا سرفصل تحولات دهه های آینده باشد و شاید تمام معادلات قبلی را از بین برده و نظام سیاسی و امنیتی جدیدی را شکل دهد.

در این میان روسیه توانست خلأ ناشی از خروج آمریکا از نقاط مختلف خاورمیانه را پر کند.

متحدان قدیمی آمریکا در منطقه از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ترکیه و اردن تمایل شتابانی برای تقویت روابط نظامی و اقتصادی با روسیه پیدا کرده اند که نمونه آن سفر بی سابقه ملک سلمان پادشاه عربستان به روسیه بود که  اولین سفر در تاریخ روابط دو طرف به شمار می آید.

این سفر در راستای همین تمایل جا دارد و گام اول و عملی برای ایجاد ائتلاف راهبری بین دو کشور بزرگ نفتی جهان به شمار می آید.

 اکنون مهم ترین مثلث منطقه خاورمیانه شامل ایران، روسیه و ترکیه نمایی از نقشه جدید منطقه را نشان داده و حاکی از آغاز پایان سلطه غرب به رهبری آمریکا بر منطقه  است.

نرمش آمریکا درکاهش شروط تسلیحات به عربستان

نکته قابل توجه اینکه یکی از فصل های مهم سفر پادشاه سعودی به مسکو امضای  قرارداد خرید موشک های اس 400 روسیه بود، اما واشنگتن چند روز پس از ین سفر در واکنش به آن به سرعت با فروش سامانه موشکی تاد به عربستان موافقت کرده  و بسیاری از شروط مربوط به فروش آن را حذف کرد.

به موازات این تحولات پوتین در صدد افزودن یک ضلع جدید به مثلث ایران، روسیه و ترکیه یا همان عربستان است به گونه ای که آن را به یک مربع تبدیل کند، اما این خواسته قابل تحقق نیست مگر اینکه روابط بین ایران و عربستان اصلاح شود و تنش بین این دو از بین برود.

در این میان اظهارات روز گذشته میخائیل بوگدانف معاون وزیر خارجه روسیه مبنی بر آمادگی کشورش برای میانجیگری بین ایران و عربستان به منظور بازگشت روابط دو طرف به شکل طبیعی خود غیرمنتظره نبود، به اضافه اینکه وی اظهارداشت چند بار تلاش کرد دو طرف را سرمیز مذاکره بیاورد اما این تلاش ها با موفقیت همراه نشد.

این ابتکار عمل روسیه در حالی است که اگر پوتین از مهمان خود یا همان ملک سلمان چراغ سبز دریافت نکرده بود و یا موافقت اولیه او را جلب نکرده بود، نسبت به انجام آن اقدام نمی کرد.

به هر حال  هر دو کشور در عادی سازی روابط سود می برند زیرا مانع اصلی یا همان بحران سوریه اگر عملا تمام نشده باشد، چیزی به پایان آن نمانده است.

نکه دیگر اینکه ایران در قلب جنگ سرد با دولت دونالد ترامپ قرار دارد زیرا وی به دنبال خروج  از توافق هسته ای است و چنانچه در صدد افزودن نام سپاه پاسداران ایران در فهرست گروههای تروریستی برآید، این احتمال وجود دارد که این جنگ سرد به یک جنگ داغ تبدیل شود.

گرفتاری عربستان در یمن و تنگای منطقه‌ای و بین المللی ریاض

عربستان نیز در مقابل دریمن گرفتار جنگی خونین است که هزینه مالی و انسانی بالایی را برایش رقم زده و موجب شده است از نظر بین المللی در تنگنا قرار گرفته و وجهه آن در سطح منطقه و جهان خراب شود.

علاوه بر این ریاض به هچ وجه نتوانسته است از نظر نظامی جنگ در یمن را نهایی کند و چاره ای جز چند گزینه ندارد از جمله سوق یافتن به سمت ایران که حامی اصلی انصار الله به شمار می آید.

در این خصوص بسیاری از  طرف ها از جمله اسماعیل ولد شیخ فرستاده سازمان ملل در امور یمن به ریاض توصیه کردند به سمت ایران گرایش یاید و خود نیز چند نوبت عازم تهران شد در نتیجه باید پرسید اگر ایران ارتباطی به این پرونده ندارد، پس چرا ولد شیخ به آنجا سفر کرد؟

رهبری عربستان اکنون در بسیاری از سیاست ها و مواضع خود در سه سال گذشته در  حال بازنگری است زیرا از متحد آمریکایی خود در جبهه های مختلف ناامید شده است که آخرین مورد آن بر سر پرونده اختلاف با قطر بود.

احتمال استقبال عربستان از میانجیگری روسیه با تهران

تجدید نظر ریاض در سیاست خارجه خود نمود علنی داشته است که نمونه آن سفر پادشاه سعودی به مسکو و امضای قرارداد خرید سلاح از روسیه است و علاوه بر این پیش بینی می شود عربستان نسبت به میانجیگری روسیه برای عادی سازی روابط با تهران گشایش نشان دهد.

البته نمی توان در این خصوص شتابزده حکم صادر کرد زیرا آمریکا به سرعت در صدد ناکام گذاشتن ابتکار عمل های مشابه برآمده است  که آخرین مورد آن مانع تراشی در مسیر توافق ایران و عربستان بر سر تبادل هیأت های دیپلماتیک بودکه در چارچوب گشایش مواضع عربستان در قبال تهران جا داشت.

به هر حال جنگ یمن بزرگترین تنگنای عربستان است و ریسمان نجات شاید در مسکو باشد که با ایران روابط مستحکمی دارد اما باید پرسید آیا عربستان این لحظه تاریخی را مغتنم می شمارد و عملگرایی سیاسی لازم را اعمال خواهد کرد؟

باید منتظر ماند و دید در روزها و هفته های آینده ایران و عربستان به این ابتکار عمل روسیه چه واکنشی نشان خواهند داد./۸۴۷/ب۱۰۱/ف

منبع: تسنیم