الگوی سوم الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا مؤسسه انتشارات لشگر فرشتگان کتاب الگوی سوم نوشته دکتر فرج‌الله هدایت نیا را منتشر کرده است.

مؤلف کتاب را در پنج فصل با عنوان‌های: مفهوم شناسی و مبانی الگوپذیری، الگوشناسی زنان، مبانی الگوی سوم، شاخصه‌های الگوی سوم و بایسته‌های الگوی سوم  نگاشته و در مقدمه با اشاره به موضوع تحقیق و اهمیت آن چنین اورده است:

این پژوهش، الگوی رفتاری زن مسلمان را در خانواده و جامعه بررسی می‌کند. مسئله زن از مسائل اساسی و محوری برای هر ملت، آیین و مکتب است. به همین دلیل از گذشته تاکنون یکی از موضوعات مهم مورد گفت‌وگو در میان همه ملت‌ها، مسئله زنان بوده است. زنان مانند مردان نیمی از جامعه‌اند و با یکدیگر مسائل مشترک دارند، ولی هیچ گاه ضرورتی احساس نشده که در مورد زنان به طور خاص بحث و گفت‌وگو شود و یا مسائل آنان مورد بررسی‌های علمی قرار گیرد. زنان به دلیل ستم تاریخی که بر آنان رفته است، وضعیت متفاوتی با مردان دارند. آنان همواره در معرض تحقیر بوده، مورد سوءاستفاده  قرار گرفته‌اند. در برهه‌ای از تاریخ، هویت انسانی آنان انکار شده است؛ گاهی آنان را در شمار بردگان قرار داده‌اند و گاهی مانند کودکان و سفیهان اهلیت حقوقی آنان انکار شده است و در زمان ما زنان انسان‌هایی آزاد و دارای هویت انسانی و اهلیت حقوقی مستقل‌اند. با وجود این، بحث و گفت‌وگو درباره مسائل زنان همچنان ادامه دارد. از جمله مسائل مورد بحث و گفت‌وگو درباره زنان مسئله پژوهش کنونی یعنی نقش زنان در خانواده و جامعه و الگوهای متنوعی است که درباره آن وجود دارد.

دکتر هدایت نیا در فصل سوم به الگوی سوم پرداخته و عناوین این بخش را چنین برمی‌شمارد:

مبانی انسان شناختی الگوی سوم، هویت انسانی-بررسی آیات آفرینش، کرامت انسانی، تأملی بر توصیف‌های تحقیرآمیز از زن در منابع اسلامی، مبانی فقهی-حقوقی الگوی سوم اهلیت حقوقی، ادوار حقوقی زن، نقش اسلام در تثبیت اهلیت و استقلال حقوقی زن، عدالت حقوقی مفهوم عدالت در حقوق اسلامی و مبانی تفاوت در حقوق اسلامی

وی در توضیح مبانی الگوی سوم و در صفحه 97 درباره روایات آفرینش همسان مرد و زن از زبان امام صادق علیه‌السلام چنین گفته است:

روایات مذکور قابل اعتماد نیستند؛ زیرا با ظاهر آیات قرآن کریم که پیش از این ذکر گردید، ناسازگارند. همچنین روایات مزبور در تعارض با روایات دیگر است؛ مانند روایت زراره بن اعین از امام صادق علیه‌السلام که در ارتباط با چگونگی آفرینش حوّا از امام پرسید و به ایشان عرضه کرد: بعضی معتقدند، خداوند حوّا را از پایین‌ترین استخوان‌های دنده سمت چپ آدم خلق کرد. امام در پاسخ فرمودند: خداوند از این کار پاک و منزه است! آیا فردی که چنین اعتقادی دارد، می‌پندارد که خداوند توانایی این را نداشت تا همسری برای آدم بیافریند که از دنده‌های او نباشد، تا این ابهام برای یاوه‌گویان ایجاد نشود که آدم با قسمتی از بدن خودش ازدواج کرد؟! این چه باوری است که برخی بدان معتقدند؟! پروردگار خودش بین ما و ایشان قضاوت کند.

نگارنده در فصل چهارم به شاخصه‌های الگوی سوم پرداخته آن را در دو گفتار آورده است و عناوین این فصل را چنین برمی‌شمارد:

گفتار نخست خانواده گرایی زن مسلمان، که در این بخش به دو مسئله مبانی خانوادگی در اسلام و لوازم خانواده گرایی پرداخته که هر کدام از این بخش‌ها دارای اقسامی همچون: آفرینش منزلی انسان و طبیعی بودن نهاد خانواده، اصل پاک‌زیستی و نفی روابط فرا زناشویی، تسریع و تسهیل تشکیل خانواده، تسریع در ازدواج، تسهیل در ازدواج، تحکیم در خانواده، آموزش مهارت افزایی، حمایت از خانواده و داوری و میانجیگری است و در ادامه این فصل و در گفتار دوم، به حضور اجتماعی زن مسلمان در عرصه‌های مختلف اجتماع و موانع حضور اجتماعی زن پرداخته است.

وی در بخشی از این فصل در خصوص حضور اجتماعی زن مسلمان چنین می‌نویسد:

دومین شاخص الگوی سوم زن، حضور اجتماعی و جامعه سازی است. در مباحث پیشین نظریه خانه‌نشینی زن نقد و نفی گردید و ادله مشروعیت حضور زن در جامعه نیز تشریح شد. بعضی اندیشمندان و متفکران بزرگ اسلامی از حضور اجتماعی زن دفاع کرده‌اند و در جهت تقویت این نظریه کوشیده‌اند؛ از جمله آنان استاد شهید مطهری است. ایشان از زنی که با رعایت معیارهای شرعی و هنجارهای اجتماعی، در جامعه حضور سازنده‌ای دارد، به «شخص گرانبهای دارای نقش» تعبیر می‌کند و درباره آن می‌نویسد: شکل سومی هم وجود دارد و آن این است که زن به صورت یک شخص گرا‌بها دربیاید، هم شخص باشد و هم گرانبها؛ یعنی از یک طرف شخصیت روحی و معنوی داشته باشد، کمالات روحی انسانی نظیر آگاهی داشته باشد و از طرف دیگر، در اجتماع مبتذل نباشد؛ یعنی آن محدودی نباشد آن اختلاط هم نباشد.

در پشت جلد کتاب نیز درباره الگوی سوم و نقش آن در حضور زنان در اجتماع چنین آمده است:

الگوهای اجتماعی یا گروه‌های مرجع نوعاً در جهت خاصی الگو هستند؛ دانشمند موفق، پزشک یا پرستار نمونه، ورزشکار موفق، کارآفرین موفق و مانند آن. آنان مانند کسی هستند که عضوی از آنان رشد یافته و به کمال رسیده ولی اعضای دیگرش ناقص مانده است. الگوهای یکم و دوم می‌توانند به‌طور نسبی الگو باشند. ممکن است فردی خانواده‌گریز باشد ولی بتواند در ابعاد شخصی رشد یابد. مثل اینکه به مراتب بالای علم و دانش دست یابد. همچنین ممکن است زنی خانه‌نشین باشد و در عین حال بتواند در زهد و تقوی سرآمد دیگران گردد. به نظر ما الگوی سوم نسبت به الگوی دیگر جامعیت دارد؛ زیرا مطابق آن زن می‌تواند به لحاظ فردی و در ساحت خانواده و جامعه رشد کند؛ هم همسر و مادر نمونه باشد و هم از طریق حضور در مجامع علمی دانشمندی بزرگ، مدیری موفق یا معلمی ممتاز باشد.

مؤسسه انتشارات لشکر فرشتگان کتاب الگوی سوم را در 312 صفحه و با شمارگان500 نسخه به قیمت20000تومان روانه بازار نشر کرده است.//۹۹۸/ن ۶۰۲/ش