شرح سیره تربیتی، اخلاقی و حکومتی امیرمؤمنان در یک اثر

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشر عطش، کتاب «سیره علوی؛ تربیتی، اخلاقی و حکومتی» بر گرفته از سخنان حجت الاسلام سید حسین حسینی قمی در برنامه سمت خدا را با تدوین و ویرایستاری اکبر اسدی منتشر کرده است.

حجت الاسلام سید حسین حسین قمی در پیشگفتار این کتاب چنین آورده است:

موضوع سیره امیرمؤمنان علی(ع) از مهمترین موضوعات در بررسی زندگانی اهل بیت(ع) است. مدتی توفیق داشتم در برنامه سمت خدا در شبکه سوم، مباحثی پیرامون این موضوع تقدیم بینندگان عزیز کنم.

آنچه در این کتاب آمده، مجموعه ای از این مباحث است که با عنوان «سیره تربیتی، اقتصادی و حکومتی» تقدیم می گردد. امیدوارم برای خوانندگان گرامی مفید باشد.

این کتاب در چهار بخش و بیست و سه گفتار تنظیم شده است که عنوان های بخش­های آن عبارتند از: نگاهی به سیما و شخصیت امیرمؤمنان علی(ع)، سیره تربیتی، سیره اقتصادی و سیره حکومتی.

حجت الاسلام حسینی قمی در بخش اول این کتاب به بررسی گفتارهای: امیرمؤمنان علی شخصیت جامع الاضداد و برخی ویژگی­های امیرمؤمنان علی و زهدورزی علی پرداخته و در بخش دوم نیز گفتارهای: اهمیت تربیت در سیره امیرمؤمنان، ویژگی های انسان کامل، سکوت، دنیا و آزمایش های آن، کار و تلاش و آرزو، اشتغال بانوان در سیره علی و فاطمه، نکته هایی درباره اشتغال بانوان، اشتغال بانوان و جابه جایی معروف و منکر، جهاد و شهادت، آخرت طلبی واقعی، توبه و شکر و هشت نکته مهم تربیتی به حارث همدانی را واکاوی کرده است.

در ادامه نگارنده در بخش سوم نیز گفتارهای: ضرورت آموزش آداب و احکام تجارت، اخلاق و آداب تجارت(۱)، اخلاق و آداب تجارت(۲)، اخلاق و آداب تجارت(۳)، اخلاق و آداب تجارت(۴)، اخلاق و آداب تجارت(۵) را تببین و همچنین در بخش پایانی به بررسی گفتارهای: عدالت و تقوا، سر لوحه حکومت امیرمومنان، اهمیت بیت المال و نظارت بر رفتار کارگزاران پرداخته است.

اهمیت تربیت در سیره امیرمؤمنان

اهتمام به اخلاق و تربیت در سیره بسیار مهم است و یک سوم نهج البلاغه آموزهای اخلاق و و تربیتی است، بنابراین حجت الاسلام حسینی قمی در گفتار چهارم به بررسی اهمیت تربیت در سیره امیرمؤمنان پرداخته و در این زمینه چنین نگاشته است:

در دوران پنچ ساله حکومت، کار تربیتی برای ایشان در درجه اول اهمیت بود و به آن، اهتمام شدیدی داشت، امام باقر در این باره می­‌فرماید:

امیرمؤمنان نماز صبح را در مسجد کوفه می­‌خواندند در محراب عبادت می­‌نشستند و تا طلوع آفتاب مشغول عبادت و تعقیبات نماز بودند. وقتی آفتاب طلوع می­‌کرد اولین برنامه کاری ایشان این بود که مردم گرد او حلقه می­‌زدند و ایشان فقه و قرآن را به آنان تعلیم می­‌دادند.

 این کار پیام دارد یعنی اولین کار ایشان، قضاوت، سرکشی به امور اجرایی و کارهای دیگر نبود، بلکه تعلیم و تربیت بوده است و این سیره برای ما باید درس­‌آموز باشد که تعلیم و تربیت را جدی بگیریم و از همین نقطه، به اصلاح امور فرد و اجتماع بپردازیم.

اهمیت بیت المال در کلام امیرمؤمنان

بیت المال، جایی است که اموال متعلق به همه مردم است در آن نگهداری میشود تا طبق ضابطه در مصارف مشخص شده هزینه شود؛ از این رو حجت الاسلام حسینی قمی در گفتار بیست و دوم این کتاب به موضوع اهمیت بیت المال در کلام امیرمؤمنان پرداخته و در این باره چنین آورده است:

از قدیم الایام تاکنون این گونه بوده که استانداران و فرمانداران و مسؤولان دیگر، هر کدام به تناسب حوزه مسؤولیت خود، مقداری از اموال بیت المال در اختیار آنها هست، برخی کمتر و برخی بیشتر.

این اموال، هر مسؤولی را وسوسه می­‌کند تا آنها را در جهت منافع شخصی خود به کار گیرد و بدون زحمت و تلاش، از چرپ و شیرین دنیا از این اموال امانتی بهره‌مند شوند.

 امیرمؤمنان به صورت بسیار دقیق و در نقش یک مربی و روان­شناس بصیر و آگاه، بازیگری های شیطان و نفس اماره را در جهت وسوسه گری می دانستند، لذا دائما به کارگزاران خود توصیه می­‌کردند که فریب نخورند و طلا و نقره دنیا آنان را گمراه نسازد.

یکی از نکات برجسته در سیره امیرمؤمنان مقید بودن ایشان به حفظ اموال مسلمین و پرهیز از اسراف است و روح بلند امیرمؤمنان اجازه نمی­‌داد که کارگزاران ایشان هرگونه که بخواهند در اموال مسلمین دخل و تصرف نمایند.

 دقت و نکته‌­سنجی آن حضرت تا اندازه‌ای بود که حتی اسراف در کوچک­ترین و جزئی‌­ترین مسائل مربوط به بیت المال را تحمل نمی‌­کرد و کارگزاران خود را از این کار منع می­‌کردند.

گفتنی است، نشر عطش، کتاب «سیره علوی؛ تربیتی، اخلاقی و حکومتی» را با شمارگان ۱۰۰۰نسخه و در ۳۷۵ صفحه به قمیت ۱۰۰۰۰ تومان منتشر کرده است./۹۹۸/ن ۶۰۲/ش