نهج‌البلاغه و عهدنامه مالک اشتر آینه حکومت علوی است
به گزارش خبرگزاری رسا، نشست خبری اولین دوره جایزه جهانی دوسالانه کتاب برگزیده نهج‌البلاغه، عصر امروز سه‌شنبه (20 آذر) با سخنرانی عبدالهادی فقهی‌زاده؛ معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، آیت‌الله سید جمال‌الدین دین‌پرور؛ رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه و قاسم درزی، دبیر اجرایی این جایزه در محل سالن جلسات معاونت قرآن و عترت برگزار شد.
فقهی‌زاده در این نشست بیان کرد: نهج‌البلاغه جایگاه رفیعی در نظام‌نامه تفکر اسلامی دارد. رشحات روحی، معنوی، علمی و برآیند حضور عملی امام علی (ع) در عرصه‌های گوناگون اجتماعی، فرهنگی، حکومت‌داری و تربیتی است. کتابی است که ازنظر متخصصان استثنایی بوده و یک اثر حدیثی بسیار معتبر و ارزشمند است. اگرچه ظاهرا حدیث ندارد، اما در منابع حدیثی معتبری آمده است. ما بهعنوان یک اثر حدیثی بزرگ با درجه اعتبار بالا به آن نگاه می‌کنیم. علامه کاشف‌الغطاء نهج‌البلاغه را بی‌نیاز از ذکر سند می‌داند و آن‌را بهعنوان مجموعه‌ای از نامه‌ها و کلمات قصار حضرت امیرالمومنین (ع) برمی‌شمارد که به حد تواتر رسیده و نیازی به سند ندارد.
وی افزود: تنوع موضوعی در نهج‌البلاغه بسیار حائز اهمیت است. پس از قرآن کریم متخصصان از حیث اشتمال بر موضوعات کلی و ریزموضوعات فراوان در عرصه‌های مختلف آن را جامع‌ترین اثر می‌دانند. در فریقین کتابی را که از حیث اشتمال بر موضوعات مختلف به این حد رسیده باشد، نداریم. نهج‌البلاغه اصلی‌ترین، معتبرترین و بزرگترین کتاب حدیثی فریقین است. این کتاب منتسب به امام علی (ع) کسی است که در فریقین جایگاه ممتازی دارد و در جهان اهل سنت هم یکی از بزرگترین صحابه رسول خداست و صحابه پیامبر (ص) نیز همگی به وجود شریف ایشان مفتخرند.
معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در نزد اهل سنت، مقام بزرگ دیگری نیز برای امام درنظر می‌گیرند و آن مرجعیت علمی در بالاترین سطح جهان اسلام پس از پیامبر (ص) است. در شیعه، امیرالمومنین (ع) در کنار این مقامات جایگاه ممتازتری دارد؛ ایشان همراز بزرگ رسول‌الله است و از مصاحبت خاص آن حضرت برخوردار بود. همچنین حضرت علی (ع) مقام ولایت عظمی را برعهده دارند. ایشان تنها فردی است که بین مصادیق همه آیات ولایت، تطهیر، اکمال دین، تبلیغ و مباهله مشترک است.
فقهی‌زاده با اشاره به اهداف برگزاری جایزه دوسالانه کتاب برگزیده نهج‌البلاغه، ادامه داد: هدف ما از برگزاری این جایزه سه چیز بوده است؛ نخست معرفی جوانب علمی و عملی مغفول در اندیشه و سیره امام به‌ویژه اینکه نهج‌البلاغه عمدتا حاصل تجربیات عملی و علمی ارائه شده در زمانه محدود پنج ساله آخر عمر مبارک حضرت علی (ع) است، دوره‌ای که آن حضرت عهده‌دار مقام خلافت ظاهری هم بودند. دومین هدف، تقویت گفتمان علوی در عرصه عمومی جهان اسلامی است. نهج‌البلاغه کتابی اسلامی و حضرت امیر هم یک شخصیت جهانی و اسلامی است و هرگز در دایره تنگ نگاه‌های فرقه‌ای نمی‌گنجد. علی (ع) متعلق به بشریت است و آنچه در نهج‌البلاغه منعکس شده، رشحات علمی برای بشریت در عرصه‌های مختلف است. در جهان اسلام امروز به این کتاب ارزشمند و تعالیم متعالی آن نیازمندیم. سومین هدف نیز جریان‌سازی علمی و فرهنگی بر محور این کتاب مقدس است.
وی در پایان سخنانش بیان کرد: هم برجستگان علمی شیعه و هم اهل سنت بر این کتاب اهتمام جدی کرده‌اند و علمای سایر ادیان از جمله مسیحیت نیز به آن توجه داشته‌اند. این نخستین بار است که در جمهوری اسلامی تحت این عنوان و با این موضوع جایزه‌ای برگزار می‌شود. پیش از این جایزه کتاب ولایت برگزار شده است. جایزه کتاب برگزیده نهج‌البلاغه به‌صورت دوسالانه برگزار خواهد شد.
استناد به نهج‌البلاغه در طول هزار سال
آیت‌الله دین‌پرور، رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه نیز در این نشست گفت: امروزه در دنیا پس از گذشته قرن‌ها با توجه به دشمنی‌هایی که به اسلام و تشیع داشته‌اند، نهج‌البلاغه بهعنوان مجموعه‌ای از علوم و حقایق، شخصیتی که از نظر علمی در ارتباط با خدا و پیامبر و منبع لایزال علم الهی بوده، در دوران کوتاه امامت خود آن را به منصه ظهور رسانده است. در تاریخ شخصیت‌های مختلفی درباره جامعه و عدالت مطالبی گفته‌اند، ولی وارد حوزه عمل نشده‌اند، اما حضرت علی (ع) در دوران کوتاه در حوزه عملی وارد شده و حکومت عادلانه را هم تعریف و هم تحقق بخشید.
وی افزود: نهج‌البلاغه و به‌ویژه عهدنامه مالک اشتر آینه حکومت علوی است که در پس قرون و اعصار همواره مورد توجه بوده است. کتاب شناسنامه‌داری است که در طول بیش از هزارسال مورد استناد علما و محققان بوده و همواره از برتری ویژه‌ای برخوردار بوده است، حتی در سازمان ملل نیز که افراد زیادی با اینگونه مباحث میانه خوبی ندارند، چندسال پیش نهج‌البلاغه و عهده‌نامه مالک‌اشتر در جلسه‌ای مطرح شد در دنیای امروز که حکومت‌های جابرانه بر عالم مسلط هستند و ادعای طرفداری از عدالت و حقوق بشر دارند مطالب امیرالمومنین (ع) به عنوان مطالبی نو و ارزنده برای بشریت نیاز است.
رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه در پایان اظهار کرد: حضرت علی (ع) شخصیتی بوده که حتی نسبت به دشمنان خود با کمال عطوفت و عدالت رفتار کرده و این عدالت حکومتی را برای بشریت به ارمغان آورده که امروز در دست ماست. امروز این مسئولیت جمهوری اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که باید این پیام را به دنیا برساند، کتاب‌های زیادی در این راستا در دنیا نوشته شده که باید معرفی شود.
درزی، دبیر اجرایی این جایزه نیز با اشاره به اینکه این طرح نخستین بار از سوی پژوهشکده نهج‌البلاغه به بنیاد پیشنهاد شده گفت: پس از قرآن کریم بیشترین آثار تولیدی درباره نهج‌البلاغه است که این آثار در قالب‌های مختلفی همچون تصحیح، ترجمه و ... است. این مورد یکی از ضرورت‌های راه‌اندازی چنین جایزه‌ای است. دومین هدف وحدت‌آفرینی در دوران معاصر بین شیعه و سنی است لذا با توجه به اهمیت این موضوع تمرکز روی نهج‌البلاغه به‌شدت ضرورت دارد. نهج‌البلاغه جزو معدود کتاب‌هایی است که شیعه و سنی درباره آن شرح‌های مفصل نوشته‌اند. سومین ضرورت مربوط به جامعیت موضوعی و نکات مدیریتی و راهبردی برای دوران معاصر است.
وی ادامه داد: در راستای این جایزه شورای علمی با حضور 11 نفر از اساتید حوزه و دانشگاه که در زمینه نهج‌البلاغه صاحب اثر بودند تشکیل شد در ادامه کمیته‌های آموزه‌های علوی، علوم نهج‌البلاغه و مطالعات متنی تشکیل شد که آثار در این زمینه‌ها می‌توانند تولید و ارایه شوند. همچنین پورتال این جایزه نیز به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی راه‌اندازی شد. پوستر نخستین دوره جایزه دوسالانه کتاب برگزیده نهج‌البلاغه نیز در این سه زبان منتشر و امروز رونمایی شد. این پوسترها به مناطق مختلف کشور از جمله 200 دانشگاه و موسسه علمی و ناشران فعال این حوزه فرستاده شد. در آماده‌سازی فرم‌های داوری سه بخش عمومی، تخصصی و کودک و نوجوان را در نظر گرفتیم.
درزی بیان کرد: تا پیش از ارتباط با مراکز دانشگاهی و موسسات و ناشران حدود 200 اثر به دبیرخانه ارسال شده که پیش‌بینی می‌شود این عدد تا حدود هزار اثر برسد. برای تقویت بخش بین‌الملل نیز یک کارگاه به زبان انگلیسی در روزهای نهم و دهم اسفندماه با موضوع «انسان و روابط اجتماعی در سنت شیعی با تاکید بر نهج‌البلاغه» برگزار خواهد شد. تاکنون 300 اثر خارجی مرتبط با نهج‌البلاغه در خارج از کشور شناسایی و فهرست شده و حدود 100 صاحب اثر و فعال بین‌المللی این حوزه نیز شناسایی شده‌اند که در حال رایزنی با آن‌ها هستیم. اختتامیه نخستین دوره این جایزه نیز روز هشتم اسفندماه خواهد بود./۹۹۸/د ۱۰۳/ش