گزارش رسا از سفر ظریف به عراق؛
از کارشکنی جغد شوم آمریکایی تا چرخش دیرهنگام دولت به سوی همسایگان
هرچند توجه دولت به عراق به عنوان شریک استراتژیک جمهوری اسلامی ایران دیر هنگام است اما می‌توان امید داشت که فصل جدیدی از روابط دو کشور را شاهد باشیم.
خبرگزاری رسا ـ گروه بین‌الملل: عراق به عنوان همسایه ایران و یکی از کشورهایی که آمریکایی ها به واسطه حمله نظامی و هزینه میلیاردها دلار تلاش داشتند تا از آن به عنوان سکویی علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده کنند امروز اهمیت دو چندانی برای کشورمان پیدا کرده است. نظر به همین مساله و شرایط کنونی که دشمنان انقلاب از هر حربه ای برای فشار و تحریم علیه ایران استفاده می‌کنند تقویت روابط با عراق یک ضرورت انکار ناپذیر به حساب می‌آید.
به نظر می‌رسد سفر جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان به این کشور و دیدار شخصیت های سیاسی و دینی عراق را در همین راستا باید تحلیل کرد. جواد ظریف در این سفر دیدارهای متنوعی داشت که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود:
1ـ دیدار با عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق: محمد جواد ظریف در دیدار با عادل عبدالمهدی بر حمایت جمهوری اسلامی ایران از ثبات و حاکمیت ملی و دستاوردهای مردم سالاری عراق تاکید کرد. عادل عبدالمهدی نیز بر لزوم داشتن بهترین روابط با ایران و بهره گیری حداکثری از ظرفیت‌های دو کشور تاکید کرد. همچنین گفته می‌شود در این دیدار مسائل منطقه از قبیل سوریه و یمن نیز مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت.
2ـ دیدار با برهم صالح، رییس جمهور عراق: دیدار با رییس جمهور عراق برنامه دیگر وزیر امور خارجه کشورمان در سفر به بغداد بود. در این دیدار ظریف با تاکید بر لزوم تحکیم همکاری های بین دو کشور، مذاکرات صورت گرفته را سازنده و شروع فصلی نو در روابط دو کشور توصیف کرد. برهم صالح نیز با اشاره به پیشرفت‌های دو کشور در روابط اقتصادی و بازرگانی از تقویت روابط عراق و ایران ابراز رضایت کرد.
3ـ دیدار با محمد الحلبوسی، رییس پارلمان عراق: در این دیدار که با حضور رهبران فراکسیون‌های پارلمان عراق برگزار شد ظریف "دیدار هفت میلیون ایرانی و عراقی در سال از کشورهای یکدیگر را نشان دهنده نزدیکی دو ملت ایران و عراق دانست." الحلبوسی نیز با تشکر از نقش ایران در کمک به ملت عراق در شکست داعش، بر تقویت و گسترش روابط دو کشور به ویژه در زمینه اقتصاد تاکید کرد.
4ـ دیدار با محمد علی الحکیم، وزیرامور خارجه عراق: در دیدار محمد جواد ظریف با همتای عراقی خود شرایط منطقه و اجرای توافقات صورت گرفته بین دو طرف مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت. الحکیم در این دیدار با اشاره به پیشرفت چشمگیر روابط دو کشور در مدت اخیر، خاطرنشان کرد که عراق برای تقویت و تحکیم این رابطه در همه زمینه ها مصمم است.
5ـ دیدار با سید عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی: در این دیدار نیز وزیر امور خارجه کشورمان بر لزوم عدم اعتماد به بیگانگان برای امنیت افزایی در منطقه تاکید کرد. وی همچنین نقش مرجعیت و رهبران سیاسی عراق در تامین امنیت این کشور را بی بدیل خواند. حکیم نیز ضمن محکوم کردن تحریم‌های آمریکایی علیه ایران، اقدام آمریکا در اعمال تحریم‌های یکجانبه را رفتاری بی سابقه در تعاملات بین المللی است.
6ـ دیدار با عبداللطیف، همیم رییس وقف سنی عراق: ظریف در این دیدار روابط نزدیک دو ملت ایران و عراق را یک نقطه امید و نمونه ای عالی از روابط ملت های منطقه دانست. رییس وقف سنی عراق نیز دفاع از جمهوری اسلامی ایران در مقابل تحریم‌های ظالمانه آمریکا را واجب شرعی خواند.
7ـ دیدار با شیخ اکرم الکعبی، دبیرکل نجباء عراق: وزیر امور خارجه ایران در دیدار با یکی از فرماندهان بسیج مردمی عراق از تلاش تهران برای گسترش تعملات دو جانبه با بغداد در تمامی حوزه ها خبر داد. الکعبی نیز اعلام کرد که جنبش نجباء برای همکاری اقتصادی با دولت ایران آمادگی دارد.
ظریف که به تازگی به اربیل عراق سفر کرده در سفر به بغداد دیدارهای متعدد دیگری داشت که از جمله آنها می‌توان به دیدار با ایاد علاوی و نوری المالکی، دو نخست وزیر پیشین عراق اشاره کرد.
سفر پمپئو به بغداد برای کارشکنی در روابط ایران و عراق
از سوی دیگر سفر غیرمنتظره مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا به عراق چهار روز پیش از سفر جواد ظریف به این کشور را می‌توان بخش دیگری از سناریوی آمریکا برای تخریب روابط تهران ـ بغداد توصیف کرد. گو اینکه وزیر خارجه دولت ترامپ در این سفر خواستار رویکرد سختگیرانه تر عراق نسبت به جمهوری اسلامی ایران شده بود. خوشبختانه اما سطح مبادلات تجاری، روابط فرهنگی و اجتماعی، همکاری های امنیتی و سیاسی دو کشور در سطحی است که آمریکایی‌ها نمی‌توانند به راحتی خللی در این روابط ایجاد کنند.
در همین راستا محمد جواد ظریف در بدو ورود به فرودگاه بغداد با تاکید براینکه برخی به دنبال ایجاد مزاحمت در روابط ایران و عراق هستند، گفت: «این حرکت‌‌ها نتیجه شکست سیاست‌های ایالات متحده است و این شکست‌‌ها چهل سال است که ادامه پیدا کرده و پیشنهاد من به کشورها این است که روی اسب بازنده هیچ وقت شرط‌‌بندی نکنند.»
نظر به همین مساله باید تاکید کرد که با شکست پروژه آمریکا برای روی کارآوردن دولتی مخالف جمهوری اسلامی ایران در بغداد، آمریکایی‌ها تلاش کردند تا از هر ترفندی برای ضربه زدن به روابط دو کشور استفاده کنند.
ماجرای فتنه بصره و به آتش کشیدن کنسولگری ایران در این شهر و برخی از سم پاشی ها در دو کشور نیز در همین راستا طراحی شده بود که البته با هوشیاری دو ملت و به لطف زیارت اربعین خنثی شد. دولتمردان آمریکا اکنون به دنبال فشار بر سیاستمداران عراقی برای تن دادن به تحریم ایران هستند، مساله ای که حیدر العبادی در پایان دوره نخست وزیری خود در موضعی عجیب آن را تایید کرده بود.
از بی اعتنایی دولت به همسایگان تا تمرکز بر رابطه با چند کشور محدود
البته رویکرد دولت دوازدهم در قبال برخی کشورها و دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه در این خصوص نیز قابل نقد است. جواد ظریف در حالی خبر از سفر نزدیک حسن روحانی به عراق داده که نزدیک به دو سال است که رییس جمهور کشورمان به این کشور سفر نکرده است. همانگونه که سفر وی به سوریه نیز با وجود دستاوردهای گسترده جبهه مقاومت همچنان در هاله ای از ابهام است.
گو اینکه با آغاز روند بازسازی سوریه نیز فرصت بسیار خوبی برای شرکت‌های ایرانی به وجود می‌آید که باید از آن به بهترین نحو استفاده کرد. اما متاسفانه بر خلاف محور غربی ـ عربی و همچنین ترکیه هنوز شاهد تحرک جدی در این راستا از سوی کابینه حسن روحانی نیستیم.
آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب در سخنرانی نوروزی خود در مشهد مقدس تاکید کرده بود که «وسعتِ سرزمینِ کشورِ ما و همسایگی با آب های بین‌المللیِ آزاد، از فرصت های این کشور است؛ ما از اینها به طورکامل استفاده نمی کنیم؛ همسایگان متعدّد؛ با پانزده کشور ما همسایه هستیم و این یک امکان و یک ظرفیّت بسیار مهم برای کشور است. کشور ما از لحاظ جغرافیایی در جای حسّاسی قرار گرفته است؛ نقطه‌ی اتّصال شرق و غرب و شمال و جنوب است و این از لحاظ جغرافیایی مهم است.»
حضور مرجعیت دینی در عراق و قدرت بی سابقه الحشد الشعبی و مقاومت اسلامی در این کشور در کنار روی کار آمدن کابینه عادل عبدالمهدی می‌تواند راه را برای همکاری های گسترده بین دو کشور باز کند و تلاش آمریکا برای بایکوت ایران از سوی همسایگان را نقش برآب کند. این مهم اما نیازمند جدیت مضاعف و اهتمام بیشتر از سوی ایران است.
همچنین روابط ایران و عراق به ویژه پس از نقش انکار ناپذیر جمهوری اسلامی ایران در شکست داعش می‌توانست به صورت فزاینده ای پیشرفت داشته باشد. اما متاسفانه برخی فرصت سوزی‌ها و تکیه بیش از اندازه بر روی روابط با کشورهای اروپایی در برهه اخیر، در این زمینه انتظارات را برآورده نکرده است. امید آن است که سفر اخیر ظریف به عراق و سفر آتی حسن روحانی به این کشور خونی تازه به روابط دو کشور بدمد و راهبرد دولت را در راستای ایجاد چتر دیپلماسی در منطقه و سایر نقاط دنیا فعال سازد./981/ب912/ر
ارسال نظرات