دو تغییر در هیأت حاکمه عربستان؛ آیا تغییرات جدیدی در راه است

به گزارش خبرگزاری رسا، ملک سلمان پادشاه عربستان دیشب با صدور فرمانی دو تغییر اساسی در دربار پادشاهی این کشور ایجاد کرد.  وی در این دستور خالد بن سلمان برادر کوچک محمد بن سلمان را از پست سفیر این کشور در عربستان برکنار و وی را به سمت معاون وزیر دفاع این کشور منصوب کرد. پادشاه عربستان همچنین در فرمان جدید شاهزاده ریما" دختر بندر بن سلطان را به جای خالد، سفیر این کشور در عربستان  برگزید.

ملک سلمان بعد از رسیدن به قدرت تغییرات گسترده‌ای را در هیئت حاکمه این کشور ایجاد کرد که برجسته ترین این تغییرات انتصاب پسرش محمد بن سلمان به سمت وزیر دفاع و در نهایت نیز برکناری نایف بن عبدالعزیز ولیعهد عربستان بود که این سمت را نیز به پسرش واگذار کرد تا زمینه را برای به قدرت رسیدن وی هموار کند.

این تغییرات حدود یک ماه  پس از تغییرات در وزارت خارجه این کشور و پس از قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد بن سلمان روی داد که عادل الجبیر برکنار و ابراهیم العساف جانشین وی شد اگرچه انتظار می رفت که تغییراتی در سیاست خارجی عربستان در دوره عساف با توجه به رویکردهای اقتصادی وی حاصل شود ولی همچنان وزیر خارجه جدید این کشور در حاشیه قرار گرفته و هیچ موضع گیری سیاسی از وی در رسانه ها به چشم نمی خورد . الجبیر همچنان در نشست های بین المللی به جای العساف شرکت می کند و به نظر می رسد تنها یک جابه جایی انجام شده و تغییر و تحول خاصی در سیاست خارجه این کشور نیز صورت نگرفته است.  

این تغییرات بیش از بیش خالد را به هرم قدرت در این کشور نزدیک کرد گرچه هنوز سمت جانشین ولیعهد خالی مانده ولی به نظر می رسد که وی یکی از گزینه های اول برای ولیعهدی بعد از رسیدن محمد بن سلمان به تخت پادشاهی باشد و اقدام شاه عربستان در واقع آماده کردن مقدمات لازم برای به تخت نشان فرزندش محمد بن سلمان است گرچه این تخت پادشاهی بعد از قتل جمال قاشقجی و اتهام وی مبنی بر دست داشتن در این پرونده اندکی به لرزه در آمده ولی پادشاه بدون توجه به فشارهای رسانه ای و در حاشیه نگه داشتن فرزندش توانست از این بحران عبور کند.

این تغییرات نشان داد که محمد بن سلمان همچنان قدرت بلامنازعه این کشور است چرا که پادشاه عربستان در این فرمان خالد را حتی به سمت وزیر دفاع منصوب نکرد و پست معاون ولیعهد در وزارت دفاع را به وی داد و این نشان می دهد که محمد بن سلمان تمایلی به ایجاد تغییرات در پست های کلیدی اطراف خود ندارد و دوست دارد که این تغییرات به دستور شخص خود در آینده صورت گیرد تا پادشاه فعلی.

و اینکه چرا پادشاه عربستان در دستور جدید خود یک زن را به سمت سفیر این کشور در واشنگتن برگزید دو تحلیل وجود دارد که به نظرم، تحلیل دوم که بدان اشاره خواهم کرد، قویتر است.  
همان طور که می‌دانید شاهزاده ریما سمت ریاست اداره امور زنان در سازمان کل ورزش را برعهده داشت. او همچنین دختر شاهزاده "هیفاء الفیصل" دختر فیصل بن عبدالعزیز شاهزاده فقید سعودی است و وقتی پدرش به عنوان سفیر عربستان در آمریکا بود، بیش از دو دهه در این کشور زندگی می کرد و شاهزاده سعود الفیصل وزیر خارجه اسبق عربستان دایی وی است.

با این پیش زمینه می تواند دریافت که وی چرا به این سمت انتخاب شده است با این حال دو نظریه در این باره وجود دارد ؛ یک نظر این است که این پاداشی از سوی بن سلمان به بندر بن سلطان به دلیل حمایتی بوده که از وی مقابل مخالفانش داشته و از پادشاهی وی حمایت کرده و بن سلمان با این اقدام و انتصاب دختر بندر قصد داشته از وی قدردانی کرده باشد.

تحلیل دیگر که به نظر قویتر است به این دلیل است که عربستان قصد دارد با این انتصاب وجهه عربستان در خارج از مرزهای این کشور را بهبود ببخشد به خصوص اینکه چهره این کشور بعد از ترور بسیار فجیع جمال خاشقجی بسیار آسیب دیده است.

 گزارش نهادهای حقوق بشر از وضعیت وخیم این کشور در زمینه نقض حقوق بشر و آزادی های سیاسی و اجتماعی از جمله حقوق زنان ، دستگیری های گسترده ، شکنجه فعالان حقوق بشر در این کشور را باید بر آن افزود و شاید این انتصاب بتواند اندکی از بار این فشارها علیه دربار پادشاهی بکاهد.

با توجه به مطالب گفته شده و با نیز گزارش‌ها درباره وخامت جسمانی ملک سلمان برای اداره امور کشور، باید در آینده منتظر تغییرات در هرم بالای قدرت در این کشور باشیم و به نظر می رسد که این اقدام با هدف مقدمه چینی برای هدف نهایی یعنی به تخت پادشاهی نشاندن محمد بن سلمان باشد./847/ب101/ف

حسن رستمی