تحلیلی بر فرمان ۱۰ ماده‌ای عبدالمهدی/برباد رفتن رویای آمریکا در انحلال حشد

به گزارش خبرگزاری رسا، «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق اخیراً با صدور فرمانی ۱۰ ماده ای دستور سازماندهی تشکیلات حشد شعبی را در این کشور صادر کرد. عبدالمهدی در این فرمان بر ضرورت ارتباط رسمی نیروهای حشد شعبی با فرماندهی کل نیروهای مسلح و حذف اسامی مورد استفاده این نیروها در دوران جنگ علیه داعش و جایگزینی آن با سمتهای تشکیلات نظامی شامل لشکر، تیپ، گردان و گروهان تاکید کرد.

در فرمان صادره از سوی نخست وزیر عراق در این خصوص آمده است: «نیروهای حشد شعبی به عنوان بخش جدایی ناپذیر از نیروهای مسلح عراق فعالیت می‌کنند و تمامی قوانین حاکم بر نیروهای مسلح، به نیروهای حشد نیز تسری می‌یابد، مگر مواردی که صریحاً در حکم ویژه مشخص شود. این گروه‌ها به صورت فردی و تشکیلاتی، باید تمامی ارتباطات خود با گروه‌های سیاسی در بند دوم را قطع کنند. گروه‌هایی که به عضویت نیروهای مسلح در نمی آیند، می‌توانند به تشکیلات سیاسی و زیر نظر احزاب در آیند».

نخست وزیر عراق در فرمان ۱۰ ماده ای خود در خصوص حشد شعبی همچنین آورده است: «پادگان‌های محل استقرار نیروهای حشد شعبی همانند دیگر نیروهای مسلح سازماندهی و مشخص می‌شود و محل استقرار این نیروها در میدان نبرد برابر با چیدمانی است که نیروهای مسلح عراق تعیین می‌کنند». نخست وزیر عراق اعلام کرده است که دستور صادره طی ۳۰ روز آینده اجراء می شود و حشد شعبی رسماً به ساختار نیروهای مسلح عراق الحاق می شود.

این اقدام نخست وزیر عراق واکنش های مثبتی را در عراق به دنبال داشت. واقعیت آن است که حدود ۳ سال یعنی از سال ۲۰۱۶ تاکنون سپری می شود که قرار است مصوبه پارلمان عراق در الحاق رسمی حشد شعبی به نیروهای مسلح این کشور، اجرائی شود اما به هر دلیل، اجرای این مصوبه تا کنون به تأخیر افتاده بود. درست به همین دلیل است که فرمان ۱۰ ماده ای عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق با استقبال احزاب، جریان ها، گروه ها و شخصیت های سیاسی مواجه شد.

در همین راستا، «سید عمار حکیم» رهبر جریان حکمت ملی عراق از تصمیم عادل عبدالمهدی درخصوص حشد شعبی استقبال به عمل آورد. وی در این خصوص تأکید کرد: «ما دستور العمل صادر شده از سوی نخست وزیر عراق را ارج می نهیم و منتظر اجراء شفاف و قاطع آن هستیم». وی همچنین گفت: «این اقدام نقش مهمی در دور نگاه داشتن نهادهای نظامی و امنیتی از وابستگی های سیاسی دارد».

در همین حال، «مقتدی صدر» رهبر جریان صدر عراق از فرمان ۱۰ ماده‌ای «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق در خصوص حشد شعبی اعلام حمایت کرد. مقتدی صدر در این خصوص گفت که «سرایا السلام» وابسته به جریان صدر اولین گروهی خواهد بود که به فرمان عبدالمهدی عمل می‌کند. رهبر جریان صدر عراق به فرمانده سریا السلام دستور داد تا هرچه سریع‌تر تمامی پایگاه‌های این گروه تعطیل و اسامیِ وابسته به آن حذف شوند.

از سوی دیگر، «قیس الخزعلی» دبیرکل «عصائب اهل الحق» عراق هم از فرمان صادر شده از سوی نخست وزیر این کشور درباره حشد شعبی استقبال کرد. وی در این خصوص گفت: فرمان ۱۰ ماده ای عبدالمهدی درباره حشد شعبی گام درستی است. الخزعلی در ادامه گفت: عبدالمهدی با این اقدام خود، تلاش ها برای انحلال حشد شعبی را ناکام گذاشت. بنابراین، پر واضح است که فرمان صادر شده از سوی عبدالمهدی بازتاب مثبتی در جامعه عراق به دنبال داشته است.

فرمان صادر شده کنونی از سوی نخست وزیر عراق در واقع یکی از وعده های «عادل عبدالمهدی» محسوب می شود که پیشتر آن را مطرح کرده بود. عبدالمهدی وعده داده بود که حشد شعبی به صورت رسمی به نیروهای مسلح ملحق شده و طبق قانون اساسی با آن رفتار شود. اکنون نیز احزاب، جریان‌ها و گروه های سیاسی عراق به دنبال آن هستند تا فرمان نخست وزیر این کشور طی ۳۰ روز آینده به صورت عملی اجرائی شود.

بر اساس فرمان عبدالمهدی، از این پس حشد شعبی به صورت رسمی جزئی جدایی ناپذیر از نیروهای مسلح عراق محسوب می شود و بدین ترتیب بر اساس قانون اساسی، هرگونه وابستگی سیاسی این گروه ممنوع تلقی می گردد. این یکی از اهداف اصلی و اساسی دولت بغداد در الحاق رسمی حشد شعبی به ساختار نیروهای مسلح است تا بدین ترتیب آنها در ورطه وابستگی های سیاسی گرفتار نیایند.

از سوی دیگر، اقدام نخست وزیر عراق در خصوص حشد شعبی رؤیاهای ایالات متحده آمریکا برای انحلال این گروه مقاوم و مبارز در عراق را به باد داد و تمامی تلاش های واشنگتن برای از بین رفتن حشد شعبی را با ناکامی مواجه ساخت. فرمان ۱۰ ماده ای درخصوص حشد شعبی همچنین پاسخ محکمی به تلاش های ریاض برای ضربه زدن به حشد شعبی و مخدوش کردن چهره آن در نزد مردم عراق بود.

واقعیت این است که ایالات متحده آمریکا بارها و در مناسبت های مختلف برای انحلال حشد شعبی در عراق تلاش کرده است. آخرین تلاش های ایالات متحده آمریکا در این زمینه به زمانی باز می گردد که بغداد تلاش می کرد به معافیت از تحریم های ضد ایرانیِ واشنگتن دست پیدا کند. در همان زمان، بسیاری از رسانه ها، با انتشار اخبار مختلف اعلام کردند که واشنگتن سوء استفاده از درخواست بغداد در زمینه تحریم های ایران را در دستور کار خود قرار داده است.

در این راستا، اینگونه عنوان شد که واشنگتن، انحلال حشد شعبی را به عنوان یکی از شروطِ اعطای معافیت از تحریم های ضد ایرانی به بغداد مطرح کرده است. در همان زمان نیز «برهم صالح» رییس جمهوری عراق پاسخ قاطعانه ای به شبهات در این خصوص داد. وی در این ارتباط گفته بود: «بغداد هیچگاه حشد شعبی را منحل نخواهد کرد و خدمات این گروه را ارج خواهد نهاد».

در هر صورت، آنچه که واضح به نظر می رسد این است که تلاش های خارجی با محوریت ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی برای انحلال حشد شعبی جملگی با شکست مواجه شده است و طی یک ماه آینده شاهد آن خواهیم بود که این گروه به جزئی جدایی ناپذیر از نیروهای مسلح عراق تبدیل خواهد شد و طرف های خارجی نیز نخواهند توانست به راحتی علیه آن اقدامی صورت دهند.

این بدان معناست که آمریکایی ها دیگر همچون گذشته نمی توانند مواضع حشد شعبی در نقاط مختلف عراق را هدف قرار داده و سپس در عین وقاحت، آن را یک اشتباه تلقی کرده و بابت آن عذرخواهی کنند! فرمان ۱۰ ماده ای نخست وزیر عراق در خصوص حشد شعبی بدان معناست که هر گونه تعرض از سوی طرف های خارجی به این گروه، به مثابه تعرض به نیروهای مسلح عراق محسوب می شود و در نهادهای بین المللی قابل پیگرد است./847/ب

رامین حسین آبادیان/مهر