کتاب «علی از زبان علی» حاصل تخیل نویسنده نیست
تفاوت کتاب «علی از زبان علی» با داستان‌های معمول در این است که حاصل تخیل نویسنده نیست؛ شرح یک زندگی واقعی و عینی و یک زیست سراسر معنا و ایمان و جهاد و تلاش و ایثار است.
به گزارش خبرگزاری رسا، قرآن کریم به مطالعه سرگذشت پیشینیان تاکیدات فراوان دارد و آیات بسیاری به توصیفات زندگی گذشتگان اختصاص یافته است.
زندگی پیامبران، نیکان و پاکان نیز برای پند گرفتن و آموختن در قرآن کریم توصیف و تبین شده است. از نگاه بزرگان و اندیشمندان دینی هم بررسی تاریخ بهترین راهنمایی انسان برای آگاهی از احوال نیکان و بزرگان و محرکی برای کسب فضائل و دوری از رذایل است. حضرت علی (ع) می‌فرماید: «پسرم! درست است که من به اندازه پیشینیان عمر نکرده‌ام، اما در کردار آن‌ها نظر افکنده‌ام و در اخبارشان اندیشیده‌ام و در آثارشان سیر کرده‌ام تا آنجا که گویی با آن‌ها بوده‌ام. بلکه با مطالعه تاریخ آنان گویا از اول تا پایان عمرشان با آن‌ها بوده‌ام. (نهج البلاغه نامه ۳۱)»
«محمد محمدیان» نویسنده «علی از زبان علی» که پیشتر مجموعه هفت جلدی این کتاب را به زبان عربی پدید آورده بود این اثر ۶۲۴ صفحه‌ای را از نشر معارف منتشر کرده است.
در زندگانی امیرالمومنین (ع) رویداد‌های مهمی رخ داده است که ابعاد آن فراتر از رویداد‌های یک زندگی است؛ بلکه رویداد‌های حیات یک دین با ابعاد وسیع اسلام است. کتاب‌های زیادی بر تاریخ وقایع و رویداد‌های زندگی حضرت امیرالمومنین (ع) پرداخته‌اند. کتاب‌هایی هم وجود دارند که ذیل بیان تاریخ اسلام به زندگی ایشان در بخش‌هایی وارد شده‌اند، اما کتاب «علی از زبان علی» یک ویژگی منحصر به فرد دارد که به این اثر طراوت و تازگی می‌بخشد. این کتاب مجموعه‌ای است از بیانات امام علی (ع) است، اما نه به شیوه مرسوم کتاب‌های مجموعه احادیث. در این کتاب با تمهیدی که نویسنده اندیشیده آن را به یک روایت داستانی با زاویه دید اول شخص تبدیل کرده. نویسنده روایت‌های حضرت را با ترتیب تاریخی از زبان خود حضرت آورده است.
فرم نگارش کتاب به نحوی است که گویی حضرت امیر خودشان با ما لب به سخن گشوده‌اند و ماجرا را شرح می‌دهند. این طور شروع می‌کنند: «من علی فرزند ابوالطالب و فاطمه بنت اسد در روز سیزدهم رجب سال ۳۰ عام الفیل در شهر مکه و…» و تا پایان پیش می‌رود که: «آخرین آیه‌ای که تلاوت کردم این آیه بود: پس هرکس هم وزن ذره‌ای کار خیر انجام دهد آن را می‌بیند. آخرین کلامی که مکرر ورد زبانم بود تا جان به جان آفرین تسلیم کردم این جمله بود لا اله الا الله محمد رسول الله.» (ص ۶۰۶)
نویسنده در این اثر از زبان امیرالمومنین (ع) نوشته تا کل کتاب روایتی اول شخص داشته باشد. این کتاب نه به شیوه مرسوم کتاب‌های تاریخی که بر اساس سال‌های زندگی و روی داده است، بلکه به ترتیب با یک نگاه بیرونی سوم شخص و تحلیلگر بیان می‌شود.
تفاوت این کتاب با داستان‌های معمول در این است که حاصل تخیل نویسنده نیست. تماما شرح یک زندگی واقعی و عینی و یک زیست سراسر معنا و ایمان و جهاد و تلاش و ایثار است. محمدیان ادعا می‌کند که در تلخیص اثر چهار اتفاق افتاده است که آن را با مجموعه هفت جلدی «حیاة امیرالمومنین عن لسانه» متمایز می‌کند.
نخست آن که در آن نسخه روایات با واسطه از شخصی بود، اما در این اثر همه از زبان خود حضرت بیان می‌شود. او می‌گوید: «البته دقت لازم را به خرج دادیم که افزوده‌های ما در قلاب و با رنگ متفاوت و قلم متفاوت ارائه شود تا با سخنان اصلی حضرت اشتباه گرفته نشود و خواننده بتواند سخنان آن حضرت را از غیر تشخیص دهند.»
دومین مساله اینکه موضوعاتی که در «علی از زبان علی» دنبال شده است، تنها به زندگانی ایشان و حوادث سیاسی اجتماعی باز می‌گردد نه چیز دیگر. یعنی در این اثر نویسنده به شرح معارف و تفسیر آیات قرآن و موعظه‌های اخلاقی آن حضرت نمی‌پردازد. سومین نکته‌ای که نویسنده بدان اشاره می‌کند در حقیقت عذرخواهی او از ساحت امیرالمومنین است؛ چرا که معتقد است در ترجمه نمی‌تواند فصاحت و بلاغت کلام امیرالمومنین و عمق معانی سخنان ایشان را برساند.
او در آخرین کلام و به عنوان چهارمین نکته هم می‌گوید که تنها به استفاده از نهج البلاغه بسنده نکرده از دیگر تراث روایی نیز بهره برده است. نویسنده از منابع شیعی و اهل تسنن استفاده کرده است. وی مبنای کار خود را دقت و سندیت متون دانسته است.
مهم‌ترین منابعی که نویسنده برای نگارش کتاب خود از آن بهره برده است، علاوه بر نهج البلاغه این کتاب‌ها هستند: شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، وقعه صفین، تاریخ طبری، الارشاد، مروج الذهب، الکامل، الاخبار الطوال، انساب الاشراف، الامامه و السیاسه، الامالی، تاریخ یعقوبی، الغارات، الطبقات الکبری، تذکره الخواص، الفصول المهمه.
بدین معنی که نویسنده از منابع تاریخی معتبر استفاده کرده تا از نظر سندی متنی قوی و با پشتوانه ارائه کرده باشد.
نویسنده اگرچه از متون موجود در کتب بهره برده است، اما همه آن‌ها را با قلم خود روان‌تر و جذاب‌تر کرده است. از این نظر مورد استقبال جوانان و عموم کتاب خواننان هم قرار خواهد گرفت. این بدان معناست که اثر پیش رو تنها به شکل کتابی تحقیقی مناسب حوزه و دانشگاه باقی نخواهد ماند.
این کتاب در ۱۰ فصل تهیه شده است: دوران مکه، دوران مدینه، دوران خلفا، دوران خلافت، دوران جنگ جمل، دوران جنگ صفین، دوران حکمیت، دوران جنگ نهروان، دوران غارت‌ها، دوران شهادت.
این کتاب از جمله آثاری است که هر پارسی زبانی از هر دین مذهبی باید حداقل یک بار در عمرش آن را بخواند تا با اسطوره بی‌بدیل شیعیان آشنا شود. این اثر برای مطالعه عمومی افراد بسیار مفید به فایده است و حجم مطلبی که به ذهن خواننده متبادر می‌کند با دیگر آثار قابل قیاس نیست. /۹۹۸/د ۱۰۱/ش
زندگی پیامبران، نیکان و پاکان نیز برای پند گرفتن و آموختن در قرآن کریم توصیف و تبین شده است. از نگاه بزرگان و اندیشمندان دینی هم بررسی تاریخ بهترین راهنمایی انسان برای آگاهی از احوال نیکان و بزرگان و محرکی برای کسب فضائل و دوری از رذایل است. حضرت علی (ع) می‌فرماید: «پسرم! درست است که من به اندازه پیشینیان عمر نکرده‌ام، اما در کردار آن‌ها نظر افکنده‌ام و در اخبارشان اندیشیده‌ام و در آثارشان سیر کرده‌ام تا آنجا که گویی با آن‌ها بوده‌ام. بلکه با مطالعه تاریخ آنان گویا از اول تا پایان عمرشان با آن‌ها بوده‌ام. (نهج البلاغه نامه ۳۱)»
«محمد محمدیان» نویسنده «علی از زبان علی» که پیشتر مجموعه هفت جلدی این کتاب را به زبان عربی پدید آورده بود این اثر ۶۲۴ صفحه‌ای را از نشر معارف منتشر کرده است.
در زندگانی امیرالمومنین (ع) رویداد‌های مهمی رخ داده است که ابعاد آن فراتر از رویداد‌های یک زندگی است؛ بلکه رویداد‌های حیات یک دین با ابعاد وسیع اسلام است. کتاب‌های زیادی بر تاریخ وقایع و رویداد‌های زندگی حضرت امیرالمومنین (ع) پرداخته‌اند. کتاب‌هایی هم وجود دارند که ذیل بیان تاریخ اسلام به زندگی ایشان در بخش‌هایی وارد شده‌اند، اما کتاب «علی از زبان علی» یک ویژگی منحصر به فرد دارد که به این اثر طراوت و تازگی می‌بخشد. این کتاب مجموعه‌ای است از بیانات امام علی (ع) است، اما نه به شیوه مرسوم کتاب‌های مجموعه احادیث. در این کتاب با تمهیدی که نویسنده اندیشیده آن را به یک روایت داستانی با زاویه دید اول شخص تبدیل کرده. نویسنده روایت‌های حضرت را با ترتیب تاریخی از زبان خود حضرت آورده است.
فرم نگارش کتاب به نحوی است که گویی حضرت امیر خودشان با ما لب به سخن گشوده‌اند و ماجرا را شرح می‌دهند. این طور شروع می‌کنند: «من علی فرزند ابوالطالب و فاطمه بنت اسد در روز سیزدهم رجب سال ۳۰ عام الفیل در شهر مکه و…» و تا پایان پیش می‌رود که: «آخرین آیه‌ای که تلاوت کردم این آیه بود: پس هرکس هم وزن ذره‌ای کار خیر انجام دهد آن را می‌بیند. آخرین کلامی که مکرر ورد زبانم بود تا جان به جان آفرین تسلیم کردم این جمله بود لا اله الا الله محمد رسول الله.» (ص ۶۰۶)
نویسنده در این اثر از زبان امیرالمومنین (ع) نوشته تا کل کتاب روایتی اول شخص داشته باشد. این کتاب نه به شیوه مرسوم کتاب‌های تاریخی که بر اساس سال‌های زندگی و روی داده است، بلکه به ترتیب با یک نگاه بیرونی سوم شخص و تحلیلگر بیان می‌شود.
تفاوت این کتاب با داستان‌های معمول در این است که حاصل تخیل نویسنده نیست. تماما شرح یک زندگی واقعی و عینی و یک زیست سراسر معنا و ایمان و جهاد و تلاش و ایثار است. محمدیان ادعا می‌کند که در تلخیص اثر چهار اتفاق افتاده است که آن را با مجموعه هفت جلدی «حیاة امیرالمومنین عن لسانه» متمایز می‌کند.
نخست آن که در آن نسخه روایات با واسطه از شخصی بود، اما در این اثر همه از زبان خود حضرت بیان می‌شود. او می‌گوید: «البته دقت لازم را به خرج دادیم که افزوده‌های ما در قلاب و با رنگ متفاوت و قلم متفاوت ارائه شود تا با سخنان اصلی حضرت اشتباه گرفته نشود و خواننده بتواند سخنان آن حضرت را از غیر تشخیص دهند.»
دومین مساله اینکه موضوعاتی که در «علی از زبان علی» دنبال شده است، تنها به زندگانی ایشان و حوادث سیاسی اجتماعی باز می‌گردد نه چیز دیگر. یعنی در این اثر نویسنده به شرح معارف و تفسیر آیات قرآن و موعظه‌های اخلاقی آن حضرت نمی‌پردازد. سومین نکته‌ای که نویسنده بدان اشاره می‌کند در حقیقت عذرخواهی او از ساحت امیرالمومنین است؛ چرا که معتقد است در ترجمه نمی‌تواند فصاحت و بلاغت کلام امیرالمومنین و عمق معانی سخنان ایشان را برساند.
او در آخرین کلام و به عنوان چهارمین نکته هم می‌گوید که تنها به استفاده از نهج البلاغه بسنده نکرده از دیگر تراث روایی نیز بهره برده است. نویسنده از منابع شیعی و اهل تسنن استفاده کرده است. وی مبنای کار خود را دقت و سندیت متون دانسته است.
مهم‌ترین منابعی که نویسنده برای نگارش کتاب خود از آن بهره برده است، علاوه بر نهج البلاغه این کتاب‌ها هستند: شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، وقعه صفین، تاریخ طبری، الارشاد، مروج الذهب، الکامل، الاخبار الطوال، انساب الاشراف، الامامه و السیاسه، الامالی، تاریخ یعقوبی، الغارات، الطبقات الکبری، تذکره الخواص، الفصول المهمه.
بدین معنی که نویسنده از منابع تاریخی معتبر استفاده کرده تا از نظر سندی متنی قوی و با پشتوانه ارائه کرده باشد.
نویسنده اگرچه از متون موجود در کتب بهره برده است، اما همه آن‌ها را با قلم خود روان‌تر و جذاب‌تر کرده است. از این نظر مورد استقبال جوانان و عموم کتاب خواننان هم قرار خواهد گرفت. این بدان معناست که اثر پیش رو تنها به شکل کتابی تحقیقی مناسب حوزه و دانشگاه باقی نخواهد ماند.
این کتاب در ۱۰ فصل تهیه شده است: دوران مکه، دوران مدینه، دوران خلفا، دوران خلافت، دوران جنگ جمل، دوران جنگ صفین، دوران حکمیت، دوران جنگ نهروان، دوران غارت‌ها، دوران شهادت.
این کتاب از جمله آثاری است که هر پارسی زبانی از هر دین مذهبی باید حداقل یک بار در عمرش آن را بخواند تا با اسطوره بی‌بدیل شیعیان آشنا شود. این اثر برای مطالعه عمومی افراد بسیار مفید به فایده است و حجم مطلبی که به ذهن خواننده متبادر می‌کند با دیگر آثار قابل قیاس نیست. /۹۹۸/د ۱۰۱/ش
ارسال نظرات