شماره 37 فصلنامه «پژوهش های اخلاقی» منتشر شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، سی و هفتمین فصلنامه علمی ـ پژوهشی «پژوهش های اخلاقی» به صاحب امتیازی انجمن علمی معارف اسلامی ایران با مدیر مسؤولی رضا حاجی ابراهیم و سردبیری محمود قیوم زاده ویژه پاییز 98 منتشر شد.

این فصلنامه در 16 مقاله منتشر شده است و عناوین، نام نویسندگان و چکیده مقالات به شرح زیر است:

ارائه الگوی پیشنهادی سرآمدی فرهنگ اخلاق سازمانی در بانک رفاه کارگران

مجید ابوالقاسم و ایرج سلطانی

چکیده: مقاله پژوهشی حاضر با هدف ارائه الگوی پیشنهادی سرآمدی فرهنگ اخلاقی سازمانی انجام گرفته و گرچه مدل ها و الگوهای متنوع و متفاوتی از فرهنگ اخلاق سازمانی و سرآمدی سازمان وجود دارد که در سازمان ها به ویژه بانک ها و مؤسسات مالی استفاده شده است اما الگوهای حاضر با بهره گیری از مدل ها و الگوهای متعارف و نیز بر اساس نظر خبرگان اعم از اساتید دانشگاهی و مدیران و کارشناسان امور بانکی تهیه گردیده که می تواند به طور اخص مورد استفاده مؤسسات مالی و بانک واقع گردد. روش تحقیق از نظر هدف توسعه ای – کاربردی و از نظر روش، پژوهشی آمیخته (کیفی و کمی) می باشد. جامعه آماری تحقیق را در بخش کیفی خبرگان مدیریت و بانک تشکیل دادند که برای تعیین مولفه های کلیدی ابتدا 15 نفر (گروه همگون یا هموژن) به صورت هدفمند و به عنوان نمونه انتخاب و بصورت کتابخانه ای و پس از بررسی 34 الگوی فرهنگی معتبر جهانی و نیز مدل های تعالی سازمانی نسبت به تهیه معیارها اقدام و گروه های اصلی الگو مشخص و سپس با استفاده از روش دلفی فازی توسط 30 تن از اساتید دانشگاه و مدیران و کارشناسان و صاحب نظران امور منابع انسانی و بانکی (گروه ناهمگون یا هتروژن)،گروه های اصلی، زیر گروه ها و شاخص ها مشخص و بصورت کمترین مقدار، مناسب ترین مقدار و بیشترین مقدار امتیازات داده شد و از طریق تحلیل محتوا و تدوین چک لیست اطلاعات جمع آوری و با روش دلفی اشاره شده مدل اولیه پژوهش تدوین گردید و سپس در بخش کمی با جامعه آماری روسای شعب کل کشور و صاحب نظران در بانک رفاه به تعداد 935 نفر و شعب بانک ملت استان تهران 289 نفر و روسای شعب بانک تجارت استان تهران 425 نفر، با استفاده از از فرمول کوکران تعداد 329 نفر در بانک رفاه و 70 نفر بانک ملت و 100 نفر بانک تجارت بعنوان حجم نمونه برآورد و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، نمونه ها انتخاب شدند و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده که در تدوین پرسشنامه با استفاده از مبانی نظری و محتوای مدل های مختلف و نظر خبرگان روایی آن تعیین و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ پایایی آن به میزان 0/85 مشخص گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات در بخش کیفی با استفاده از روش دلفی و نرم افزار Excel و در بخش کمی داده ها به کمک نرم افزار SPSS 24 و LISREL مورد سنجش قرار گرفت و در نهایت الگوی سرآمدی فرهنگ سازمانی در 6 گروه اصلی و 24 زیرگروه و 114 شاخص به عنوان الگویی پیشنهادی فرهنگ سازمانی برای بانک رفاه مشخص گردیده است.

بررسی پیامدگرایی و وظیفه‌گرایی اخلاقی با تأکید بر نظریه کانت در جامعه حسابداران رسمی ایران و تأثیر آن بر میزان پایبندی بر رفتار حرفه‌ای حسابرسان

شرلی نعمت اللهی، کیهان آزادی و محمدرضا وطن دوست

چکیده: اخلاق موضوعی است فراگیر که همه جوانب زنـدگی بشـر را پوشـش می‌دهد. حرفه حسابداري یکی از متشکل‌ترین و منضبط‌ترین حرفه‌های دنیاست و به دلیل نوع و ماهیت خدماتی که ارائه می‌کند بایـد اعتبـار و اعتماد خاصی داشته باشد. تداوم این اعتبار و اعتمـاد و تقویـت آن، به پایبندي فکري و عملی اعضاي حرفه به ضوابط رفتاري و اخلاقـی آن بستگی دارد. یکی از محورهاي اساسی در فلسفه اخلاق در حسابداری، بحث معیار فعل اخلاقی و ارزیابی افعال اختیاري حسابرسان به لحاظ اخلاقی می‌باشد. در این زمینه، در طول تاریخ، مکاتب متعدد و دیدگاه‌های متنوعی از سوي متفکران و فیلسوفان پدید آمده است که یکی از آن‌ ها مکتب اخلاقی کانت و پیامد گرایی اخلاقی است. اين پژوهش در گام اول به روش کتابخانه‌ ای به جایگاه فلسفه‌ های اخلاقی موجود در تدوین ایین رفتار حرفه‌ای پرداخته است. در گام دوم با استفاده از روش پيمايشي، دیدگاه‌های حسابرسان را تحليل می‌نماید. وظیفه گرایی اخلاقی و پیامد گرایی اخلاقی تاثیر معناداری بر میزان پایبندی حسابرسان به ایین رفتار حرفه‌ای حسابرسان دارد. رعایت دو بعد اخلاقی وظیفه گرایی اخلاقی و پیامد گرایی اخلاقی می‌ تواند هم در فرایند انجام امور حسابرسان را تشویق به رعایت حدود اخلاقی می‌نماید که این همان وظیفه گرایی اخلاقی را شامل می‌شود و نتیجه‌ کار ارائه‌شده نیز به نحوی خواهد بود که برای همه قابل‌اتکا و قابل‌ اعتماد خواهد بود و این هم مرتبط با پیامد گرایی اخلاقی می‌باشد.

اخلاق مداری پیامبر(ص) در غزوات

سهراب اسلامی، حسین خسروی و عبدالله رحیمی

چکیده: اخلاق و اصول اخلاقی یکی از جنبه های مهم دین اسلام است که بدان اهمیت بسیاری داده شده است. بر این اساس در قرآن کریم یکی از اهداف بعثت پیامبر اسلام(ص)، تربیت و آموزش حکمت بیان شده است. پیامبر(ص) که حاکمیت دین اسلام را بر عهده داشتند در جامعه اسلامی و در مواقع مختلف می بایست به گونه ای عمل می کردند که مسلمانان را به اخلاق مداری و پایبندی به اصول اخلاقی تشویق کنند. این که پیامبر(ص) در غزوات و مواقع سخت جنگی چگونه اصول اخلاقی و تربیتی را رعایت می کردند؟ سؤال اصلی نوشتار حاضر است. یافته های این پژوهش که به شیوه توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع تاریخی و حدیثی انجام شد، نشان می دهد بر خلاف نظر مشتشرقان که غزوات پیامبر(ص) را بر پایه خشونت و کسب غنیمت تفسیر کرده اند، پیامبر(ص) حتی در غزوات به اصول اخلاقی پای بند بوده و تمام تلاش خود را می کردند تا مکارم اخلاقی و تربیتی از جمله مهربانی، وفای به عهد، صبر و استقامت را به مسلمانان آموزش دهند و آنها را به اخلاق مداری در تمام لحظات رهنمون می کردند.

مطالعه تأثیر ابعاد محیط آموزشی بر میزان تغییر سرمایه روانشناختی و ارزش های اخلاقی دانشجویان منطقه 8 دانشگاه آزاد اسلامی (با ارائه مدل ساختاری)

سادینا پیرا، کامران محمدخانی و علی تقی پور

چکیده: هدف از این مطالعه، تأثیر مؤلفه های محیط آموزشی بر میزان تغییر سرمایه روانشناختی و ارزشهای اخلاقی دانشجویان منطقه 8 دانشگاه آزاد اسلامی با ارائه مدل است. روش مطالعه از نظر هدف،کاربردی،از نظر نحوه اجرا، همبستگی از نوع توصیفی – پیمایشی می باشد. محقق ضمن بررسی ادبیات و مطالعات صورت گرفته، مصاحبه با متخصصان این حوزه، 7 عنصر محیط آموزش عالی را استخراج و بر این اساس پرسشنامه ای تنظیم کرد. برای تعیین وضعیت موجود سرمایه روانشناختی دانشجویان از پرسشنامه استاندارد لوتانز (2007) استفاده گردید. روایی سازه پرسشنامه های محیط آموزشی با تحلیل عاملی 0/81 و سرمایه روانشناختی 0/56 بدست آمد. آلفای کرونباخ، پایایی محاسبه شده پرسشنامه های محیط آموزشی را 0/95 و سرمایه روانشناختی را 0/88 نشان داد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان منطقه 8 دانشگاه های آزاد اسلامی می باشد که 400 نفر بصورت تصادفی – طبقه ای خوشه ای بعنوان نمونه انتخاب شدند. ضمنآ از تحلیل عاملی اکتشافی برای تعیین مؤلفه های مدل، آزمون T تک گروهی برای تعیین سرمایه روانشناختی دانشجویان استفاده شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که یادگیرنده مستقیما با ضریب تأثیر 0/44 بیشترین اثر را برسرمایه روانشناختی دارد و ضریب تأثیر روش های آموزشی بدون واسطه بر این سرمایه 0/30 و تکنولوژی با ضریب 0/19 کمترین اثر مسقیم براین سرمایه رادارد. چهار بعد اهداف، روش ها، ارزشیابی و یاددهنده بصورت غیر مسقیم بر میزان تغییر سرمایه روانشناختی تأثیر دارند. آزمون T، وضعیت موجود سرمایه روانشناختی را در سطح اطمینان 0/05 در ابعاد خودکارآمدی، امیدواری، تاب آوری و خوش بینی 51/24- نشان می دهد. یعنی سرمایه روانشناختی دانشجویان در شرایط نامطلوبی قرار دارد. با استفاده از تحلیل مسیر با تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری از طریق نرم افزار لیزرل مدل نهایی پژوهش ارائه گردید.

راهکارهای حقوقی - اخلاقی مقابله با فساد در انعقاد قراردادهای تجاری بین المللی

بهرام تقی پور، مهدی عباسی سرمدی، اعظم مهدوی پور و محمدتقی ابراهیمی

چکیده: هدف پژوهش حاضر، بررسي مفهوم و مصاديق جامعه شناسی فساد به عنوان يک جرم در عرصه تجارت بين الملل و شناسايي هنجارهاي بين المللي براي مقابله با آن‌ها است. مهمترین پرسش‌هایی که این مقاله قصد پاسخ به آن را دارد، عبارت اند از: آیا فسادی که در انعقاد قراردادهای تجاری بین المللی وجود دارد، در صحت انعقاد قرارداد اثر حقوقی دارد؟ مهمترین مصادیق فساد در عرصۀ تجارت بین الملل کدام است؟ مهمترین راهکار مقابله با فساد در قراردادهای تجاری بین المللی و به طورکلی، تجارت بین الملل چیست؟ نتایج تحقیق نشان می‌دهد که دخالت دلالان و واسطه‌های غیر قانونی در قراردادهای تجاری بین المللی به دلیل اعمال نفوذ و وجود رشوه، موجب بطلان و بی اثرشدن این قراردادها می‌گردد. رشوه، أخاذی، تبانی در معامله، تقلب و کلاهبرداری، اعمال نفوذ تجاری، تحصیل مال نامشروع، پولشویی، اختلاس و تصرف غیرقانونی اموال و ارتکاب سایر انحرافات مالی توسط مقامات عمومی و سوء استفاده از وظیفه مهمترین مصداق‌های فساد در عرصه تجارت بین الملل می‌باشند. اجراي دقیق اسناد بین المللی و قوانین داخلی مبارزه با فساد و گسترش آموزش پیشگرانه کیفری و غیرکیفری، مهمترین راهکار مقابله فساد در عرصۀ تجارت بین الملل است.

ارائه الگوی ارزیابی موفق خط مشی های عمومی سازمان تأمین اجتماعی مبتنی بر اخلاق حرفه ای

سارا حاجت پور، کرم اله دانش فرد، محمد تابان و قنبر امیرنژاد

چکیده: در سراسر دنیا راهکارهای متنوعی برای ارزیابی خط مشی ها و کاهش معضلات و بی اخلاقی های ناشی ازاجرای معیوب خط مشی ها مورد استفاده قرار می گیرد، همگام با رویکردهای بین المللی که سیاست ها و ابزارهایی را جهت بهبود ارزیابی خط مشی های سازمانی به فراخور آن سازمانها پیشنهاد می کند، در این مطالعه رویکردهای ارزیابی چندی نیز از سوی محققان مختلف ارائه گردیده که در تلاش جهت ارتقاء کیفیت اجرای خط مشی ها و کاهش نارضایتی و تنشهای ناشی از عدم ارزیابی صحیح آنها می باشیم. این مطالعه در پی ارائه الگوی مطلوب ارزیابی اجرای خط مشی های عمومی در سازمان تأمین اجتماعی بعنوان یک نهاد عمومی غیر دولتی می باشد. جامعه تحقیق از دو گروه تشکیل شده جهت گروه خبرگان تحقیق از روش نمونه گیری غیرتصادفی از نوع گزینشی و برای جامعه مدیران و ذینفعان از روش نمونه گیری چندمرحله ای به روش تصادفی ساده استفاده شد. به نظر می رسد یافته های پژوهش و مدل ارائه شده این توانایی را دارد تا به عنوان راهکاری برای ارزیابی مطلوب و اثربخش به سیاستگذاران این عرصه پیشنهاد گردد، همچنین پیشنهاداتی جهت ارزیابی مؤثر مبتنی بر اخلاق در سازمان مذکور و متعاقبأ ارتقاء سطح کیفیت اجرای خط مشی های عمومی در آن سازمان ارائه می دهد.

چالش های اخلاقی اجرای رأی داور در نظام حقوقی ایران

علی رسول زاده فرساد و حمیدرضا علومی

چکیده: نهاد داوری به عنوان یک روش حل اختلاف مبتنی بر توافق و تراضی طرفین اختلاف، از قدیم الایام مورد توجه و اقبال مردم قرار داشته است. این سیستم قراردادی موسوم به داوری مردمی دارای امتیازاتی است که آن را نسبت به سایر روش های حل اختلاف ممتاز ساخته است. مهمترین اصل حاکم بر داوری قطعی بودن آرای صادره و مهمترین امتیاز آن، لازم الاتباع و یا لازم الاجراء بودن آرای داوری است که مورد تأیید قواعد و قوانین ملّی و بین المللی داوری قرار گرفته است. از آنجا که بنیان فلسفی و شالوده داوری مبتنی بر توافق طرفین است، لذا این موضوع یعنی پذیرش ارجاع اختلافات به داوری متضمن تعهد طرفین در اجرای اختیاری رأی داوری است. معهذا در صورتی که محکوم علیه از اجرای رأی داوری امتناع ورزد، امکان اجرای اجباری آن در مقررات و قوانین مربوطه پیش بینی گردیده است که ما در این مقال با ذکر مبانی حقوقی اصل لازم الاجراء بودن آرای داوری و نیز مستندات قانونی آن، بدواً نحوه اجرای آرای داوری داخلی را بحث و بررسی نموده، سپس به تشریح اجرای آرای داوری خارجی در قلمرو کنوانسیون نیویورک و خارج از قلمرو آن و در پایان به نحوه اجرای آرای داوری خارجی وفق شرایط خاص خواهیم پرداخت.

شأن اخلاقی حیوانات از دیدگاه اندیشمندان غرب، مسلمان و قرآن کریم با تأکید بر تفسیر المیزان

سید حسین رکن الدینی

چکیده: شأن اخلاقی حیوانات، موضوعی است که در غرب از قبل مورد توجه بوده است، اما در میان اندیشمندان مسلمان زمینه‌ای برای طرح آن وجود نداشته است. در خصوص شأن اخلاقی حیوانات میان اندیشمندان غیر مسلمان، از دیدگاه انسان محور ـ دیدگاه افراطی ـ که برای هیچ موجودی غیر از انسان شأن اخلاقی قائل نیست تا دیدگاه بوم محور ـ دیدگاه تفریطی ـ که برای تمام عالم هستی شأن و احترام قائل است به چشم می خورد که تمام آنها قابل نقد هستند. اندیشمندان مسلمان اولاً با وسعت و عمق در این بحث ورود نداشته‌اند، ثانیاً با توجه به مبانی اعتقادی یکسانِ مبتنی بر آیات و روایات شان، اگر به بحث ورود پیدا کنند به دیدگاهی یکسان و یا حداقل مشابه؛ یعنی وجود شأن اخلاقی برای حیوانات خواهند رسید. این مقاله که از نوع کتابخانه ای است تلاش کرده با روشی وحیانی نقلی و نیز تحلیلی توصیفی شأن اخلاقی حیوانات را از دیدگاه اندیشمندان غربی و مسلمان و آنگاه از دیدگاه قرآن بررسی نماید. از دیدگاه قرآن، وجود ویژگی های شأن اخلاقی ـ شعورمندی، هدفمندی و اختیار ـ در حیوان که لازمة شأن اخلاقی مستقل است، امری ممکن به نظر می رسد و در نتیجه شأن اخلاقی حیوانات امری باورپذیر می نمایاند.

بررسی مضامین اخلاقی، اعتقادی و دینی در ادبیات عامیانه شهربابک

فاطمه ریاحی، عطامحمد رادمنش و محبوبه خراسانی

چکیده: مضامین اعتقادی و اخلاقی بخشی از ادبیات عامیانه است که نمایانگر ایمان پاک و خالص مردم عامه در طول تاریخ است. ادبیات عامیانه هر منطقه میراث معنوی نسل های پیشین است؛ و ریشه در سنت های بومی و محلی آن اقلیم دارد و ادبیات عامیانه بیانگر اعتقادات و آداب و رسوم هر منطقه است. باورهای دینی در بین مردم شهربابک جایگاه ویژه ای دارد و به اشکال گوناگون در ادبیات و شعر این مردمان مشهود است. بررسی باورهای مذهبی و اخلاقی یکی از جنبه های شعر عامیانه هستند که کمتر به آن ها توجه شده است. این مقاله در پی آن است که رویکرد اعتقادی و اخلاقی را در اشعار عامیانه شهربابک بررسی کند و نشان دهد که علاوه بر عشق و وصف، مضامین اعتقادی نیز در لا به لای اشعار عامیانه به چشم می خورد و این شاید کارکرد هنر عامه است که توانسته مضامین مختلف را در کنار هم به تصویر بکشد.

تبیین مبانی واصول اخلاقی حقوق مصرف کننده از دیدگاه حقوق اسلام

رسول شجاعی، جلیل قنواتی، تورج تقی زاده و سید احمد حبیب نژاد

چکیده: مفهوم اخلاق و فضایل اخلاقی از پیچیده ترین مفاهیم در فلسفه عملی است موضوعاتی که مربوط به فطرت بشري و نیازهاي اساسی انسان است هیچگاه کهنه، قدیمی‌و بی‌ اصالت نمی‌شود اخلاق یکی از‌این موضوعات است و از آنجایی که برخی پدیده‌هاي نوظهور با چهره‌ای جدید وارد دنیاي کسب وکار ما شده، لازم است برجنبه‌های بشری و به ویژه اخلاقی آنها نیز توجه شود که بدون شک بسیاری از الزامات قانونی در روابط حقوقی بین مردم از جمله قراردادهای مصرف وحقوق مصرف کننده ریشه در مبانی و اصول اخلاقی دارد. خداشناسی، انسان شناسی، فطرت، کرامت و عزت نفس، عدالت و انصاف، حسن و قبح عقلی و... از جمله مبانیی هستند با حقوق مصرف‌کننده در ارتباطند که هدف از‌این پژوهش تبیین و تحلیل مبانی و اصول اخلاقی حقوق مصرف کننده در حقوق اسلام است.

نظام و روش‌هاي تربيتي درنظرگاه اسلامی ومقارنه آن با مكتب اگزيستانسياليسم

محمد فرج زاده و محمد رضا سرمدی

چکیده: پژوهش حاضر به "نظام وروش هاي تربيتي درنظرگاه اسلامی و مقارنه آن با مكتب اگزيستانسياليسم" می پردازد. هدف این پژوهش نظری، کاربردی و با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. در روش شناسي اگزيستانسياليسم، معلم تلاش مي كند كه متعلم را ترغيب كند تا از طريق سؤالاتي درباره معني زندگي به حقيقتي شخصي دست يابد. وظيفه معلم آن است كه براي يادگيري موقعيتي فراهم آورد كه طي آن شاگردان بتوانند ذهنيت خويش را ابراز كنند. به عقيده اگزيستانسياليست ها نبايد فراگير را با اغفال يا زور به يادگيري وادار كرد، بلكه فراگير بايد از روي ميل و رغبت خويش و روبرو شدن با يك موقعيت نامعين، خود به دنبال يادگيري برود. در اين روش معلم نقش تسهيل كننده را دارد و فراگير ازروي ميل و رغبت به دنبال كشف حقيقت مي رود. در مكتب تربيتي اسلام نيز بر آن تاكيد شده است. ليكن طريق دسترسي به اين مهم در اين مكاتب با هم متفاوت است. به طور كلي، در بررسي اين كه آيا روش هاي تربيتي اسلام و اگزيستانسياليسم، هم جهت مي باشد، مي توان گفت كه اين روش ها در خصوص پرورش تفكر منطقي در فراگيران تا حدودي همسو بوده ليكن روش هاي تربيتي اسلام نظر به جامع نگري اسلام از نوعي جامعيت كلي‌تري برخوردار است. به گونه اي كه اسلام با ديد همه جانبه اي كه به انسان دارد پرورش تمام ابعاد وجودي انسان را در نظر گرفته است. درحالي كه اگزيستانسياليسم و به طور كلي مكاتب غربي صرفاً به انسان به عنوان موجودي مادي توجه نموده اند.

میان‌کنش عبادات و تربیت با تأکید بر ابعاد تربیتی و اخلاقی کفارات مذکور در قرآن کریم

محسن ملک افضلی اردکانی

چکیده: تأثیر گذاری عبادات، بر اخلاق و تربیت دینی بندگان موحد، غیر قابل تردید و انکار است. اینکه این کنش گری، در چه ساحت هایی از ابعاد فردی و اجتماعی زندگی انسان متعبّد محقق می شود، مسأله ای است که در این مقاله به آن پرداخته شده است. مفهوم شناسی و بیان ماهیت کفارات (به عنوان یک عبادت شرعی) و اثرگذاری ادای آن ها در اخلاق فردی و تربیت اجتماعی، موضوعات دیگری است که با روش تحلیل و توصیف متون دینی، به ویژه آیات مربوط به کفارات، مورد بررسی قرار گرفته است. این نوشتار بر این فرض استوار است که آثار متعدد تربیتی و اخلاقی بر انجام این عبادت، یعنی ادای کفارات، مترتّب است. برجسته ترین اثرهای عمل به این حکم شرعی عبارت است از: «بازگشت به درگاه ربوبی»، «استحکام پایه های ایمانی» و «تنبیه و تطهیر مرتکب فعل حرام از طریق مجازات وی» از جمله این آثار دانسته شده است.

ساختار سازی اخلاقی در پیشگیری فرهنگی از اعتیاد به مواد مخدر

غلامرضا مهدوی و محمود قیوم زاده

چکیده: ساختار اخلاقی و مفهوم آن شامل معنای اصطلاحی و عرفی بوده و جایگاه اخلاق در این خصوص از اهمیت والایی برخوردار است. فرهنگ و مفهوم آن مبنی بر اینکه اساساً فرهنگ چیست و چه ویژگی هایی در جهت پیشرفت اخلاقیات جامعه دارد و ارتباط آن با اخلاق جزء مباحث اساسی اخلاق اجتماعی می‌باشد. پیشگیری و مفهوم آن و انواع پیشگیری و اهداف پیشگیری و نقش آن در فرهنگ سازی اخلاقیات در جهت جلوگیری از اعتیاد در جامعه از لایه‌های اساسی پژوهش حاضر است. همچنین علل گرایش به اعتیاد مورد کاوش قرار گرفته که عبارتند از: لذت جویی، نارضایتی، نابردباری، زیاده خواهی، ناسپاسی،... و اینکه اساساً اعتیاد چیست و معتاد کیست؟ تبیین شده و راهکارهای لازم در خصوص این موارد ارائه گردیده است. در مورد الگوهای اخلاقی در پیشگیری فرهنگی از اعتیاد مبنی بر اینکه رویکرد اخلاق اسلامی بر مبنای خیرباوری است نه لذت جویی و یا رنج و با قبول اینکه عملکرد هر انسان تابع نگرشی است که به جهان هستی و نظام حاکم بر آن دارد در نتیجه اصلاح رفتار و تغییر رویکرد لذت جویی به خیر باوری با زهد و تقوا و یاد مرگ و با جایگزین نمودن واکنش های غیر کیفری به نام اخلاق بجای واکنش های کیفری و مجازات در اثر ترویج فرهنگ اخلاق اسلامی که سبب کاهش هزینه های مادی و معنوی مصرف مواد مخدر و پیشگیری از اعتیاد خواهد بود از نتایج پژوهش حاضر می‌باشد.

ضمانت اجرای قانونی نقض ارزش‌های اخلاقی در دیوان محاسبات کشور

فتح اله رحیمی و مهری حقیقی

چکیده: جامعه برای قوام و دوام خود نیازمند مولفه های گوناگونی از جمله احترام به ارزش‌های والای انسانی و اخلاقی است. ازآنجاکه این ارزش ها از بستر جامعه رشد می‌کند؛ در همه جوامع اعم از سنتی و نوین جایگاه خود را خواهد داشت، برخی ارزش ها از جمله رعایت حقوق دیگران، احترام به نفس انسان، ایثار و... همواره در دیدگاه همه جوامع ارزشمند محسوب و برخی دیگر به فراخور نگرش هرجامعه و فرهنگ آن ارزشمند تلقی می گردد و البته همه این ارزش ها از ضمانت اجرای یکسانی برخوردار نیست و باتوجه به میزان اهمیت این اصول، از ضمانت اجرای ضعیفی مثل نکوهش تا در مراتب بالاتر، مجازات قانونی برخوردار می شوند که این مقاله رعایت ارزش های ماندگار در دیوان محاسبات را مدنظر قرار داده و به بررسی این مطلب می پردازد که آیا در صورت عدم رعایت این اصول انسانی و ارزش های اخلاقی ضمانت اجرای قانونی درنظر گرفته شده یا خیر؟ بعبارت دیگر آیا کارکنان دیوان محاسبات درصورت نقض ارزش های اخلاقی مواجه با ضمانت اجرای حقوقی هستند یا خیر؟ که با شیوه تحلیلی به این نتیجه دست یافتیم که نقض برخی ارزش های اخلاقی در قوانینی از جمله قانون دیوان محاسبات، قانون محاسبات عمومی و قانون رسیدگی به تخلفات اداری و... ضمانت اجرای قانونی دارد و حتی مجازات شدیدی از جمله انفصال و اخراج درنظر گرفته شده است.

ضمان درک در ترازوی ارزیابی اخلاقی با محوریت ارا وحدت رویه دیوان عالی کشور

پوریا رضی

چکیده: سازکار پیش بینی شده از نظر حقوقی و اخلاقی در قانون مدنی در خصوص ضمان درک بایع نسبت به رد ثمن، از منظر اقتصادی قسمت زیادی از خسارت ها را غیر قابل جبران می گذارد. علی الخصوص خسارت های اخلاقی و حقوقی ناشی از تفاوت قیمت مبیع. رای وحدت رویه شماره 733 در حالی که همین سؤال را پیش رو داشته آن را با خسارت ناشی از کاهش ارزش پول یکی دیده است. با این حال هنوز سرنوشت امکان اخذ خسارت ناشی از تفاوت قیمت مبیع مبهم است. راه حل هایی پیشنهاد شده از سوی حقوقدانان برای جبران این زیان، ضمان درک را از شکل اصلی خود بیرون می آورد. به نظر می رسد با مطالعه دقیق ماهیت پول امروزی به عنوان کالایی مبادله ای نه مصرفی نه تنها می توان تکلیف این خسارت را روشن ساخت، بلکه ضمان درک را در تطبیق با مفهوم جدید پول باز تعریف کرد.

تعارضات اخلاقی تصمیمات دیوان بین المللی دادگستری و شورای‌ امنیت‌ در حیطه‌ حل مسالمت‌ آمیز اختلافات بین‌المللی

سعیده گل کار، سیدمحمد هاشمی و علی زارع

چکیده: در مطالعه پيش رو با بررسي ملاحظاتی پیرامون نقش های شورای امنیت و دیوان بین المللی دادگستری در قبال «پیشگیری از تشدید اختلافات» در حیطه حل مسالمت آمیز اختلافات یا وضعیت های بین المللی ساختار، صلاحيت و وظايف این دو رکن اصلی سازمان ملل متحد بر اساس منشور ملل متحد و با مقايسه كاركردي و عملكردي اين اركان به ويژه ديوان بين المللي دادگستري به عنوان تنها نهاد قضايي سازمان ملل متحد كه نه تنها وظيفه حل و فصل مسالمت آميز اختلافات بين المللي ميان تابعان حقوق بين الملل و دولت ها را بر عهده داشته، بلکه در توسعه حقوق بين الملل نيز مشاركت دارد پرداخته شده. ديوان در عمل نسبت به سایر اركان اصلي ملل متحد به نوعي نظارت عملي و كاركردي دارد اما در مورد اعمال نظارت به ويژه بر قطعنامه هاي شوراي امنيت چندان موفق نبوده و عليرغم اينكه هيچ ممنوعيتي در اين خصوص ندارد. اما شاهديم اقتدار و اختيار شوراي امنيت همچنان ناشي از اراده قدرت هاست نه تابع حقوق بين الملل، چندان كه در قضاياي لاكربي، ناميبيا، بوسني و هرزگوين عليه صربستان و مونته نگرو كه موقعيت براي بررسي مشروع (در معناي قانوني بودن) تصميمات شورا مهيا شده بود، ولي ديوان با مصلحت انديشي و ملاحظات سياسي به اين كار تن نداد.