کتابی که در ایتالیا منتشر شد؛
همه چیز درباره «بارگاه معصومه (ع)»
کتاب «بارگاه معصومه (ع)» که در سال ۱۹۷۷ میلادی در فلورانس ایتالیا منتشر شداست، به معرفی ساختار این بارگاه، با نگاه تاریخی و معماری می‌پردازد.
به گزارش خبرگزاری رسا، کتاب «بارگاه معصومه (ع)» تالیف بیژن سعادت (آرشیتکت) در سال ۱۹۷۷ میلادی در فلورانس ایتالیا منتشر شده است. افست آن نیز در همان سال به همت آسیا (دانشگاه پهلوی شیراز – ۱۳۵۶ ش) منتشر شد.
این کتاب در سه جلد با قطع رحلی بزرگ و جلد شومیز چاپ شده است. جلد اول تاریخچه حرم مطهر و بنا‌های وابسته به آن به زبان فارسی و با رسم‌الخط زیبای خوش‌نویسی، جلد دوم، ترجمه همان مطالب به زبان انگلیسی و جلد سوم شامل عکس‌های رنگی از حرم و آستانه حضرت معصومه (س) است.
در ابتدای جلد سوم، ابعاد برخی سازه‌ها، مثل گنبد و مناره‌ها به سبک طراحی معماری، تعیین و معرفی شده است.
کتاب برخلاف رویه رایج، فصل‌بندی نشده و به همین دلیل نیز فاقد فهرست، مقدمه و توضیحات معرفی کتاب است.
شیوه معرفی قم از جانب این نویسنده (که در سرآغاز جلد اول آمده است)، نشان از علاقه و ارادت نویسنده به قم و جایگاه حضرت معصومه (س) و انگیزه وی از تالیف کتاب دارد:
«در مغرب کویر لوت، شهری نشسته است که، چون نگینی درخشان بر حلقه انگشتری آن کویر بزرگ می‌درخشد و مطاف و قبله دل و جان خاندان عصمت و طهارت علیهم‌السلام اجمعین است. شهر قم که تربت مقدس حضرت معصومه (س) دختر گرامی حضرت موسی بن جعفر (ع) و خواهر والاتبار حضرت امام رضا (ع) به آن رونق و صفایی ملکوتی بخشیده و حرم مطهرش را زیارتگاه صاحبدلان ساخته، از دیرباز به خاطر وجود منور آن بانوی بزرگوار و به سبب آن‌که مولد و موطن بسیاری از بزرگان علم و ادب و فقه و حدیث بوده، مورد توجه همگان قرار داشته و یکی از شهر‌های مهم کشور به شمار می‌رفته است.»
در ادامه این معرفی معنوی، نگارنده به بررسی پیشینه تاریخی قم پرداخته و نظرات متفاوت از جمله، معتقدین به اینکه قم یک شهر اسلامی است و سابقه تاریخی ندارد، نظیر گنجینه آثار مرحوم فیض و مخالفین این نظریه که قم سابقه تاریخی و باستانی داشته، پرداخته است و با استناد به منابع معتبر و آثار تاریخی موجود در قم نظیر تپه‌ها و قلعه‌های تاریخی و آتشکده‌ها و هم‌چنین اسامی فارسی در محلات و روستا‌ها نظریه دوم را پذیرفته و قم را یک شهر باستانی ایران معرفی می‌کند. از جمله استنادات تاریخی، این دو بیت شاهنامه فردوسی است:
بفرمود عهد قم و اصفهان
نهاد بزرگان و جای جهان
نوشتن ز مشک و ز عنبر دبیر
یکی نامه بر پادشا بر حریر
در بخش بعدی، شرح مفصلی از وجه تسمیه قم با روایات گوناگون آورده و تاریخچه‌ای از ورود فاطمه معصومه (س) به قم و وفات و دفن ایشان در محل فعلی که باغی خارج از شهر متعلق موسی ابن خزرج اشعری بوده آورده است.
بخش اصلی کتاب که معرفی ساختار بارگاه، با نگاه تاریخی و معماری است، بعد از این مقدمه نسبتا طولانی آغاز و با این سرفصل‌ها، ادامه و خاتمه می‌یابد:
- بنای آستانه مبارکه، تاریخچه ساخت و تکمیل از سال ۲۰۱ ق سال دفن حضرت
- روضه منوره شامل قبه‌ها و ضریح‌های متعدد بنا شده در طول تاریخ.
- وضع صحن‌ها و ابنیه مقدس در دوران مختلف شامل صحن و ایوان و حجره‌ها و ...
-دگرگونی در ابنیه آستانه حضرت معصومه س (از ابتدا تا دوران صفویه – تغییرات عمده در عصر صفوی، قاجار و پهلوی
- توصیف بنا‌های آستانه (صحن‌ها، ایوان‌ها، مناره‌ها، گنبد و ضریح) با معرفی ساختار معماری، فرم، کاشی‌کاری، کتیبه‌ها و ...
- بنا‌های اطراف حرم مطهر شامل رواق‌ها، مساجد، مقابر پادشاهان و افراد سرشناس دیگر (غالب این آثار، بعد از تغییرات جدید از بین رفته است)
- اقدامات نوسازی در سال‌های اخیر (منظور دوره پهلوی دوم و سال‌های منتهی به تدوین کتاب ۱۳۵۶ ش است)
- بخش پایانی کتاب، قبل از ذکر منابع، سپاس نامه‌ای است از همراهان و یاوران نشر این کتاب.
دوره سه جلدی این کتاب را کتابخانه آستانه مقدسه قم به مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان قم اهدا کرده است. /۹۹۸/د ۱۰۱/ش
این کتاب در سه جلد با قطع رحلی بزرگ و جلد شومیز چاپ شده است. جلد اول تاریخچه حرم مطهر و بنا‌های وابسته به آن به زبان فارسی و با رسم‌الخط زیبای خوش‌نویسی، جلد دوم، ترجمه همان مطالب به زبان انگلیسی و جلد سوم شامل عکس‌های رنگی از حرم و آستانه حضرت معصومه (س) است.
در ابتدای جلد سوم، ابعاد برخی سازه‌ها، مثل گنبد و مناره‌ها به سبک طراحی معماری، تعیین و معرفی شده است.
کتاب برخلاف رویه رایج، فصل‌بندی نشده و به همین دلیل نیز فاقد فهرست، مقدمه و توضیحات معرفی کتاب است.
شیوه معرفی قم از جانب این نویسنده (که در سرآغاز جلد اول آمده است)، نشان از علاقه و ارادت نویسنده به قم و جایگاه حضرت معصومه (س) و انگیزه وی از تالیف کتاب دارد:
«در مغرب کویر لوت، شهری نشسته است که، چون نگینی درخشان بر حلقه انگشتری آن کویر بزرگ می‌درخشد و مطاف و قبله دل و جان خاندان عصمت و طهارت علیهم‌السلام اجمعین است. شهر قم که تربت مقدس حضرت معصومه (س) دختر گرامی حضرت موسی بن جعفر (ع) و خواهر والاتبار حضرت امام رضا (ع) به آن رونق و صفایی ملکوتی بخشیده و حرم مطهرش را زیارتگاه صاحبدلان ساخته، از دیرباز به خاطر وجود منور آن بانوی بزرگوار و به سبب آن‌که مولد و موطن بسیاری از بزرگان علم و ادب و فقه و حدیث بوده، مورد توجه همگان قرار داشته و یکی از شهر‌های مهم کشور به شمار می‌رفته است.»
در ادامه این معرفی معنوی، نگارنده به بررسی پیشینه تاریخی قم پرداخته و نظرات متفاوت از جمله، معتقدین به اینکه قم یک شهر اسلامی است و سابقه تاریخی ندارد، نظیر گنجینه آثار مرحوم فیض و مخالفین این نظریه که قم سابقه تاریخی و باستانی داشته، پرداخته است و با استناد به منابع معتبر و آثار تاریخی موجود در قم نظیر تپه‌ها و قلعه‌های تاریخی و آتشکده‌ها و هم‌چنین اسامی فارسی در محلات و روستا‌ها نظریه دوم را پذیرفته و قم را یک شهر باستانی ایران معرفی می‌کند. از جمله استنادات تاریخی، این دو بیت شاهنامه فردوسی است:
بفرمود عهد قم و اصفهان
نهاد بزرگان و جای جهان
نوشتن ز مشک و ز عنبر دبیر
یکی نامه بر پادشا بر حریر
در بخش بعدی، شرح مفصلی از وجه تسمیه قم با روایات گوناگون آورده و تاریخچه‌ای از ورود فاطمه معصومه (س) به قم و وفات و دفن ایشان در محل فعلی که باغی خارج از شهر متعلق موسی ابن خزرج اشعری بوده آورده است.
بخش اصلی کتاب که معرفی ساختار بارگاه، با نگاه تاریخی و معماری است، بعد از این مقدمه نسبتا طولانی آغاز و با این سرفصل‌ها، ادامه و خاتمه می‌یابد:
- بنای آستانه مبارکه، تاریخچه ساخت و تکمیل از سال ۲۰۱ ق سال دفن حضرت
- روضه منوره شامل قبه‌ها و ضریح‌های متعدد بنا شده در طول تاریخ.
- وضع صحن‌ها و ابنیه مقدس در دوران مختلف شامل صحن و ایوان و حجره‌ها و ...
-دگرگونی در ابنیه آستانه حضرت معصومه س (از ابتدا تا دوران صفویه – تغییرات عمده در عصر صفوی، قاجار و پهلوی
- توصیف بنا‌های آستانه (صحن‌ها، ایوان‌ها، مناره‌ها، گنبد و ضریح) با معرفی ساختار معماری، فرم، کاشی‌کاری، کتیبه‌ها و ...
- بنا‌های اطراف حرم مطهر شامل رواق‌ها، مساجد، مقابر پادشاهان و افراد سرشناس دیگر (غالب این آثار، بعد از تغییرات جدید از بین رفته است)
- اقدامات نوسازی در سال‌های اخیر (منظور دوره پهلوی دوم و سال‌های منتهی به تدوین کتاب ۱۳۵۶ ش است)
- بخش پایانی کتاب، قبل از ذکر منابع، سپاس نامه‌ای است از همراهان و یاوران نشر این کتاب.
دوره سه جلدی این کتاب را کتابخانه آستانه مقدسه قم به مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان قم اهدا کرده است. /۹۹۸/د ۱۰۱/ش
ارسال نظرات