رونمایی از ترجمه خاطرات وندی شرمن در تهران

به گزارش خبرگزاری رسا، مراسم رونمایی کتاب «بدون هراس»، خاطرات وندی شرمن، رئیس تیم آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران با ۱+۵ ،روز سه‌شنبه ۲۱ آبان با حضور مترجمین کتاب دکتر محمد جمشیدی و حافظ رستمی، در آمفی‌تئاتر دانشکده حقوق دانشگاه تهران برگزار شد. این کتاب را انتشارات سروش تنظیم و به چاپ رسانده است.

در ابتدای مراسم که به همت بسیج دانشجویی و انجمن علمی مطالعات منطقه‌ای دانشکده حقوق دانشگاه تهران برگزار شد، محمد جمشیدی ضمن معرفی کتاب بیان کرد: در ایران درک دقیقی از سیاست خارجه آمریکا وجود ندارد و این باعث رخ‌دادن مشکلات کنونی شده است.

وی با اشاره به بخش‌هایی از سخنان وندی شرمن در این خصوص، افزود: به عقیده وندی شرمن «عدم توافق بهتر از توافق بد است»؛ اما آقای ظریف این‌طور بیان داشته که «هر توافقی بهتر از عدم توافق است». در این جهان‌بینی، دیپلماسی برای منافع ملی نیست و تنها برای توافق است. پافشاری بر روی منافع ملی در طرف آمریکایی حس می‌شود؛ اما در ایران این‌گونه نیست.

جمشیدی ادامه داد: متأسفانه در داخل کشور بیش از آنکه برای سیاستمداران مهم باشد آمریکا به‌دنبال چه چیزی است، به دنبال همسو کردن جامعه با سیاست خود هستند. در برجام نیز بیش از آنکه متن آن را بخوانند، مواضعی را که در خصوص آن بیان می‌شود دنبال می‌کنند. استدلال‌هایی که در حمایت از این توافق مطرح می‌شود، اکثراً عالمانه نیست.

مذاکره، رابطه انسانی است

وی با اشاره به نوع نگاه و نگارش کتاب بیان داشت: این کتاب درک آمریکایی از مسائل مذاکرات و برجام می‌دهد و آن‌چنان وارد متن برجام نمی‌شود؛ اما الگوی رفتاری با ایران را به‌صورت واضح نشان می‌دهد. به گفته‌ خودشان، «مذاکره، رابطه انسانی است»؛ هرچقدر شیوه‌های رابطه‌ای طرف مقابل را بشناسد، موفق‌تر است.

جمشیدی با ذکر مثالی از متن کتاب ادامه داد: ممکن است این را در رسانه‌هایی نیز شنیده باشید که شرمن می‌گوید «ایران از ما امتیازی می‌خواست و وقتی در آخر یکی از مذاکرات آن را مطرح کرد، من شروع به دادوبیداد کردم که از زندگی افتاده‌ام، همسرم را چند وقتی است ندیدم و زندگی سخت است و گریه کردم. لحظه‌ای دیدم طرف مذاکره‌کننده ایرانی مات‌ومبهوت مانده و سکوت کردند؛ سپس از موضع خود عقب کشیدند و تحت تأثیر قرار گرفتند.»

این استاد دانشگاه به نقل از وندی شرمن درخصوص مقایسه دو تیم مذاکره‌کننده دولت گذشته و کنونی گفت: در مقایسه هیئت مذاکره‌کننده قبلی معمولا ًمی‌گویند زبان بلد نبودند و نمی‌توانستند به درستی ارتباط برقرار نمایند و آن را نشانه ضعف می‌پندارند؛ اما تحلیل وندی شرمن از این موضوع این بود که «این تاکتیک ایرانی‌ها بود برای این که تیم ایرانی با آمریکایی گرم نشود و دچار روابط احساسی نگردند.»

وی افزود: رهبر معظم انقلاب نیز در سخنان خود به «منطق مذاکراتی» اشاره می‌‌کنند؛ اگرچه طرف مقابل ممکن است ابرقدرت باشد، این مهم است که در جلسه چگونه با استدلال منطقی می‌تواند حاضرین را اقناع کند. بنده در مذاکرات به دنبال این بودم که تیم مذاکره‌کننده چگونه با هم گفت‌وگو می‌کنند و نحوه استدلال و منطق آن‌ها چگونه است.

جمشیدی ادامه داد: وندی شرمن هم از تیم قبلی (دکتر باقری) و هم از تیم کنونی (دکتر عراقچی) دعوت به نوشتن مقدمه‌ای برای کتاب نمود که دکتر باقری این کار را انجام داد و دکتر عراقچی بنا به دلایل و ملاحظاتی که برای خود داشت، از این کار امتناع کرد.

شرمن، تربیت‌شده دولت آمریکا

در ادامه حافظ رستمی، دانشجوی دکتری مطالعات منطقه و از مترجمین کتاب، بیان داشت: شرمن به‌عنوان کسی که سال‌ها در دولت‌ آمریکا و در واشنگتن حضور داشته، نمونه خوبی از مدیران میانی سیستم و تربیت‌شده آن است و فهم سیستم را به‌صورت ناخودآگاه نشان می‌دهد.

وی افزود: نکته‌ای که لازم‌به‌ذکر است، یافتن و یا حتی ساختن الگوی تأثیرگذاری بر رفتار تیم مذاکره‌کننده ایرانی و جامعه ایرانی است. شرمن در کتاب خود به انتخابات ۹۲ اشاره می‌کند که تأثیرگذاری تحریم‌ها باعث نتیجه آن انتخابات شد و این را موفقیت آمریکا ذکر می‌کند که با کمترین هزینه از ایران رفتار مناسب گرفته و نتیجه مساعد خود را کسب کرده‌اند.

رستمی با اشاره به اهمیت «دیپلماسی مردمی» و اثرگذاری آن ادامه داد: توهین و عبارت نادرستی که وندی شرمن گفته بود «فریب‌کاری بخشی از ژن ایرانیان است»، باعث شد که مردم به این موضع واکنش نشان دهند و به گفته خود، توسط دیپلماسی مردمی تحت فشار روانی قرار گرفت. این اهمیت دیپلماسی مردمی را نشان می‌دهد و بد نیست که هدفمندتر شود.

دیپلماسی ابزار است، نه هدف

در انتهای مراسم پس از پرسش حضار در خصوص کتاب و مسائل مطرح‌شده سیاست خارجه، جمشیدی بیان داشت: وندی شرمن شخصیتی است که در تمام مذاکرات بوده و به‌عنوان رأس تیم مذاکره‌کننده حضور داشته است و نسبت به سایر افراد تجربه بیشتری دارد. بنده طرحی دارم که خاطرات تمام افرادی که در دولت‌های آمریکا و در مذاکرات حضور داشته‌اند را گردآوری نمایم که کاملاً مشخص شود وضعیت مذاکرات چگونه بوده است.

وی در خصوص این رویکرد که با اینکه می‌دانیم آمریکا بدعهد است، ناچاریم زیر بار مذاکره با او برویم، گفت: اگر می‌دانیم آمریکا چنین رویکردی دارد، باید سازوکار و نحوه تعامل خود را درست نماییم. اشتباه این است که از آمریکا ضمانت نگرفتیم. هم‌زمان با ما در مذاکرات روسیه با آمریکا، تا زمانی که با پافشاری روسیه معاهداتشان تبدیل به قانون در کنگره نشد، روسیه توافقنامه را امضا نکرد.

جمشیدی در نقد مذاکرات انجام‌شده ادامه داد: چرا وقتی که شرمن می‌گفت با برجام مشکلات اقتصادی رفع نمی‌شود و به مردم خود این‌گونه نگویید، مسئولین آن را تکرار کردند؟!

این استاد دانشگاه بیان داشت: زمانی که آمریکایی‌ها به تعهدات خود عمل نکردند، چرا شکایتی از آن‌ها نشد و تنها به موضع گرفتن علیه آن‌ها خلاصه شد؟! بنده همین مواضع را در حضور ظریف داشته‌ام و می‌گویند «همه چیز هماهنگ شده است!».

وی افزود: هدف سیاست خارجه دیپلماسی نیست؛ دیپلماسی ابزار است. هدف، تأمین منافع مردم است؛ اگر با دیپلماسی می‌شود به این هدف رسید، انجام شود و اگر نه، راه دیگری را پیش گیریم. باید به‌گونه‌ای مذاکره شود که دوران بعد از مذاکره بهتر از قبل مذاکره شود. امروز این‌چنین است که مشکلات پس از مذاکرات بیشتر شده است.

جمشیدی درخصوص رویکرد کوچک شمردن ایران در مقابل آمریکا بیان داشت: این که بگوییم ایران کشور کوچکی است، در شأن هیچ ایرانی نیست که این‌گونه سخن بگوید. همین کشور کوچک در خیلی از زمینه‌ها توانسته در برابر آمریکا منافع خود را تأمین کند. حداقل به لحاظ نظامی در جنگ‌های سوریه، یمن، عراق و... به صورت غیرمستقیم ائتلاف آمریکا را به شکست کشاندیم. آمریکا ابتدای سال ۲۰۱۲ خط قرمز هسته‌ای خود را از روی مسائل هسته‌ای برداشت و گفت خط قرمز ما کلاهک‌سازی است.