مارتین لوتر کینگ؛ پرچمدار مبارزه با تبعیض و ظلم در جامعه آمریکا

خبرگزاری رسا - گروه بین الملل: به دلیل نژادپرستی گسترده در آمریکا و تبعیض نژادی در این کشور جنبش های مختلفی از سوی سیاهپوستان در راستای رسیدن به آزادی و برابری نژادی شکل گرفت که از رهبران عمده این جنبش ها می توان به مالکوم اکس و مارتین لوتر کینگ اشاره کرد. مارتین لوتر کینگ رهبر جنبش دفاع از حقوق مدنی سیاهپوستان آمریکا بر مشی صلح و مبارزه منفی تاکید داشت و سعی می کرد با سخنرانی ها و تظاهرات به اهداف خود دست یابد. یکی از تاثیر گذارترین اقدامات مارتین لوتر کینگ، سخنرانی تاریخی وی در محل یادبود لینکلن در واشنگتن بود موسوم به سخنرانی «رویایی دارم» که در روز "تظاهرات بزرگ" یا "تظاهرات علیه بیکاری و برای آزادی" انجام شد.

در این پژوهش با پذیرش مفروضه های روش تحلیل کیفی با توصیف این سخنرانی تاریخی تحلیلی از بینش و نگرش مارتین لوتر کینگ ارائه دهیم.

مارتین لوتر کینگ در حال ایراد سخنرانی تاریخی «رویایی دارم» در محل یادبود لینکلن در سال 1943

راهبرد تحقیق بر اساس راهبردهای کیفی استفهامی، کاربردی، مورد پژوهی و ایستاسنجی با تمرکز بر متن سخنرانی «رویایی دارم» خواهد بود.

در این پژوهش برای تحلیل محتوای متن ابتدا خلاصه ای به همراه تفسیر ساده از متن ارائه شده و سپس با استفاده از روش های کیفی هرمنوتیک شلایماخر- دیلتای انجام می شود.

همچنین در ادامه با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی به فراوانی برخی از واژه های استفاده شده از سوی مارتین لوتر کینگ اشاره کرده و تحلیلی پیرامون آن ارائه می شود.

 خلاصه ای از سخنرانی مارتین لوتر کینگ

مارتین لوتر کینگ در ابتدای سخنانش ضمن خوش آمد گویی و استقبال از حضور تظاهر کنندگان، اشاره به اعلامیه آزادی بردگان که از سوی لینکلن در صد سال پیش از این سخنرانی یعنی در سال 1863 صادر شده بود.

اعلامیه آزادی بردگان از سوی لینکلن در 1863 صادر شد و هرچند تاریخ صدور این بیانیه در 22 سپتامبر بود، سالگرد و نیز مصادف بودن سخنرانی مارتین لوتر با راهپیمایی برای آزادی و علیه بیکاری و نیز در مکان یادبود لینکلن در واشنگتن شایان توجه است. جنگ های داخلی بین ایالات کنفدراسیون آمریکا و ایالات متحده آمریکا بر سر برده داری بین سال های 1861 تا 1865 در گرفته بود و در میانه این جنگ ها یعنی در سال 1863 اعلامیه آزادی بردگان از سوی لینکلن صادر شده بود

در زمان این سخنرانی با گذشته صد سال از اعلامیه آزادی بردگان، هنوز تبعیض در آمریکا رواج داشت و گروه های نژادپرست به ویژه کوکلوس کلان به اقدامات دهشتناک خود ادامه می دادند. ورود به دانشگاه ها در ایالت های جنوبی برای سیاه پوستان مجاز نبود و حتی در مدارس، آبخوری های سیاهان از سفیدپوستان جدا بود.

مارتین لوتر تاکید می کند که تظاهرات برای رسیدن به اهداف آزادی و یکسان سازی نژادها انجام می شود. وی اشاره به بیانیه استقلال آمریکا می کند و با آوردن عبارتی مانند وصول چک آن هم در واشنگتن یعنی جایی که قانون آمریکا تصویب شده و در آن وعده های آزادی و برابری نژادی داده شده، تاکید دارد که این وعده ها باید عملی شود. با عبارتی مانند فرزندان خدا، رگه هایی از اعتقاد عمیق وی به مسیحیت دیده می شود.

وی همچنین بیان می کند که عمل نکردن به وعده های داده شده در قوانین آمریکا همانند چک بی پشتوانه و برگشت خورده است.

مارتین لوتر عدالت را به بانکی تشبیه می کند که گویا ورشکسته شده و موجودی ندارد. او بیان می کند که باور ندارد دارایی های آمریکا برای ساکنان آن ناکافی باشد.

رهبر جنبش سیاهان آمریکا با اشاره به موقعیت حساس آن روز آمریکا با اشاره به تاریخ سخنرانی یعنی 28 آگوست که در پایان تابستان است، بیان می کند که گرمای آتش نارضایتی سیاهپوستان پایان نخواهد گرفت مگر با سرمای پاییز. دو روز بعد از این سخنرانی آغاز پاییز بود.

وی در بخشی از سخنان خود به طور ضمنی تهدید به ناآرامی می کند چرا که حقوق سیاهپوستان به شدت تضییع شده بود. اما درست بعد از این جمله تاکید می کند که منظورش از ناآرامی، نافرمانی مدنی است و نه خشونت. لوتر کینگ آزادی را به عطش و خشونت را به یک نوشیدنی سمی و مهلک تعبیر می کند و خواستار پرهیز از آن می شود. در اینجا نیز معلوم می شود که خط و مشی وی ناشی از اعتقاد عمیق به مسیحیت است چرا که حتی برای رسیدن به حق و حقوق خود نیز راضی به خشونت نمی شود.

مارتین لوتر با گره زدن سرنوشت همه نژادهای آمریکا از سفید گرفته تا سیاه این به دنبال وحدت همه مردمان این کشور برای نجات سیاهان است.

در بخشی دیگر، با آوردن مثال هایی از جمله تابلوهای «فقط سفید پوستان» مارتین لوتر به رنج های سیاهپوستان اشاره کرده و نارضایتی شدید آنان به ویژه در ایالت های جنوبی را یادآور می شود.

وی علاوه بر اشاره به زندانی شدن سیاهان و خشونت پلیس علیه آنان، برای تجمیع و وحدت مردم آمریکا از سفید و سیاه، نیم نگاهی نیز به وضعیت نابسامان و نارضایتی مردم این کشور از جنگ ویتنام دارد چرا که در بخشی از سخنان خود به کهنه سربازان اشاره می کند.

مارتین لوتر، در بندی از گفته هایش از آوردن عبارات «بالا آمدن دره ها» اشاره به ترفیع جایگاه افراد تحقیر شده و از آوردن عبارت «پایین رفتن کوه ها» اشاره به تعدیل جایگاه افراد مغرور دارد.

تفسیر

تفسیر کیفی

برای بررسی سخنرانی مارتین لوتر کینگ از منظر کیفی باید ابتدا به وقایع معاصر او پرداخت به ویژه وقایعی که در همان سال یعنی 1963 رخ داده بود. در این بخش با بررسی وقایع در هر تاریخ، به ارتباط آن واقعه با متن و نیز تفسیر می پردازیم.

برخی از وقایع مهم سال 1963 و ارتباط آن با سخنرانی «رویایی دارم» مارتین لوتر کینگ

• از آنجا که جنگ ویتنام از سال 1955 تا سال 1975 ادامه داشت می توان گفت که سال 1963 اوج جنگ ویتنام بود. از این رو عده زیادی از مردم آمریکا حتی سفید پوستان بر اثر فشارها و مخارج جنگ و در نتیجه بیکاری، از دولت مرکزی ناراضی بودند. عده زیادی از مخاطبان این سخنرانی نیز کهنه سربازان و افراد جویای کار بودند. (تجربه زیسته دیلتای)

• در 11 فوریه شعبه داخلی سازمان سیا شروع به فعالیت کرد که این مساله می توانست به هر چه بیشتر به پلیسی شدن اوضاع آمریکا و در نتیجه سرکوب بیش از پیش سیاهان بیانجامد. (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر)

• در 28 ژانویه 1963، اولین دانشجوی سیاه پوست به دانشگاه کلمسون در کارولینای جنوبی وارد شد. این ایالت آخرین ایالتی بود که با ادغام نژادی موافقت می کرد. (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر و تاثیر ذهنی و روانی بر سخنران یعنی مارتین لوتر کینگ)

• در 19 فوریه کتاب رازوری زنانه از سوی بتی فریدن، فعال فمینیست، منتشر شد. با در نظر گرفتن این موضوع می توان گفت که مارتین لوتر در ورای ذهن خود با در نظر گرفتن وضعیت زنان و پیشرفت آنان از نظر اجتماعی به حدی که می توانستند به عنوان جنبشی ارائه نظر کنند، امکان پیشرفت سیاهپوستان از نظر اجتماعی را بعید نمی دانست. (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر)

• در 27 فوریه زندان آلکاتراز تعطیل شد. این مساله نیز می توانست نوید بخش آزادی هرچه بیشتر و امکان مبارزه با بی عدالتی در جامعه باشد که در سخنرانی مارتین لوتر کینگ تبلور می یافت. (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر)

کتاب رازوری زنانه از سوی بتی فریدن، یکی از تاثیرگذارترین کتاب های فمینیستی در قرن بیستم

• در سوم آوریل داوطلبانی از یک سازمان مدافع حقوق مدنی سیاهپوستان به نام «مجمع رهبران مسیحی جنوب» کمپینی را در بیرمنگام ایالت آلاباما علیه جداسازی نژادی در آمریکا به شکل اعتصاب و یکجا نشینی آغاز کردند. (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر)

• در 11 آوریل، پاپ ژان بیست سوم چند ماه پیش از مرگ خود بیانیه صلح در زمین را صادر کرد که بر کرامت و مقام انسانی و نیز رابطه حسنه کشورها با هم تاکید داشت. تاثیر بر حالت و تفکر سخنران یعنی مارتین لوتر کینگ (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر)

• در 12 آوریل مارتین لوتر کینگ به همراه چند تن از همراهانش به جرم تظاهرات بدون جواز قانونی در بیرمنگام آلاباما بازداشت شدند. (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر)

• در 2 می، هزاران نفر از سیاهان با اکثریت کودکان، به هنگام تظاهرات علیه تفکیک نژادی بازداشت شدند. در این تظاهرات پلیس از شلنگ های آب و نیز سگ های پلیس برای سرکوب تظاهر کنندگان استفاده کرد. عصبانیت و حلاوت سخنرانی مارتین لوتر کینگ می تواند ناشی از ظلم وارده بر سیاهان در موارد مختلف است اما سرکوب و بازداشت سیاهان تاثیر مستقیم و آشکار تری بر این مساله دارد. (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر)

از چپ به راست، خروشچف، فیدل کاسترو، کندی به ترتیب رهبران سیاسی شوروی، کوبا و آمریکا

• در تاریخ 23 می فیدل کاسترو، رهبر سیاسی کوبا به شوروی سفر کرد. این مساله بر حالت روانی مخاطبان سخنرانی تاثیر مستقیم داشت چرا که آمریکا، کوبا یعنی هم پیمان شوروی را به عنوان یکی از دشمنان اصلی خود معرفی می کرد. همچنین آمریکا در سال قبل از سخنرانی یعنی 1962، بحرانی دهشتناک یعنی بحران موشکی کوبا را پشت سر گذاشته بود. سال قبل از یعنی در 1961 نیز در عملیات خلیج خوک ها شکست مفتضحانه ای از سوی کوبا بر آمریکا تحمیل شده بود. در نتیجه حالت روانی سخنران (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر) و حالت و وضعیت مخاطب (تجربه زیسته دیلتای) از وضعیت کوبا و تعاملات این کشور تاثیر مستقیم می گرفت.

• 10 ژوئن سخنرانی جان اف کندی به عنوان «استراتژی صلح» در واشنگتن دی سی. امکان تغییر در آمریکا بر اثر سخنرانی کندی، بر حالت روانی مخاطب (تجربه زیسته دیلتای) و نیز سخنران (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر) تاثیر دارد.

• 11 ژوئن، جرج والاس، فرماندار آلاباما در اعتراض به تلفیق نژادی دانشجویان در درب ورودی دانشگاه این ایالت ایستاد. بعد از آن کنار رفته و تفکیک نژادی دانشجویان در این ایالت برداشته شد. (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر)

• در همین روز جان اف کندی سخنرانی تاریخی خود برای حقوق مدنی را ایراد کرد. در این سخنرانی وی قول لایحه ای برای حقوق مدنی را داد و گفت: خواستار آن گونه از تساوی و رفتار (برای اقلیت ها) هستیم که برای خود (سفیدپوستان) می خواهیم. امکان تغییر در آمریکا بر اثر سخنرانی کندی، بر حالت روانی مخاطب (تجربه زیسته دیلتای) و نیز سخنران (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر) تاثیر دارد.

• در 12 ژوئن مدگار ارویس، فعال حقوق مدنی سیاهان در ایالت می سی سی پی به قتل رسید. حالت روانی مخاطب (تجربه زیسته دیلتای) و نیز سخنران (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر).

• در 18 آگوست، جیمز مردیث فعال حقوق منی سیاهان به عنوان اولین سیاهپوست از دانشگاه می سی سی پی فارغ التحصیل شد. امکان تغییر در آمریکا (هرمنوتیک روانشناختی شلایماخر).

تفسیر کمی

مارتین لوتر کینگ از فرقه مسیحی باپتیست از شاخه های پروتستان بود. در نتیجه در سخنرانی وی نشانه هایی از مسیحیت دیده می شود که با بررسی آماری آن ها می توان به بینشی از اعتقادات این فعال مدنی و مسیحی معتقد دست یافت. ازینرو با بررسی فراوانی آماری برخی از کلمات، به تفسیر سخنان مارتین لوتر کینگ در سخنرانی «رویایی دارم» می پردازیم.

 ترجمه این سخنرانی به فارسی 1486 کلمه دارد. برخی از کلمات مهم، به دو ترتیب الفبایی و فراوانی در دو جدول زیر نشان داده شده اند.

با نگاهی بر فراوانی این کلمات می توان به این مساله پی برد که مفهوم آزادی برای مارتین لوتر کینگ بسیار اهمیت دارید و در کنار مفهوم آزادی، وی اهمیت خاصی برای کشور خود آمریکا قائل است.

در این متن ترجمه، بکار گیری مصدر خواستن، وقتی که به عنوان فعل کمکی برای زمان (Tense) آینده در زبان فارسی بکار می رود؛ نشان از ایمان، اعتقاد و باور سخنران یا گوینده (یا نویسنده) به وقایع آینده دارد. این مساله به نوبه خود از اعتقادات دینی-مسیحی مارتین لوتر کینگ نشات می گیرد. وی با لحن گفتار خود نشان می دهد که با اعتقاد راسخ سخن می گوید و یقین دارد که در آینده، رویا، آرزو و کلام وی به تحقق می پیوندد.

با بررسی این آمار پی می بریم که مارتین لوتر کینگ یقین دارد آتش خشم و اعتراض سیاهان به عدالت منجر خواهد شد و بردگی و تبعیض جای خود را به رضایت عمومی از همسانی و همزیستی مسالمت آمیز خواهد داد؛ امری که با انتخاب اولین رییس جمهور سیاهپوست تاریخ آمریکا یعنی باراک اوباما در سال 2009 به تحقق پیوست. فردی که در زمان سخنرانی تاریخی مارتین لوتر کینگ کودکی دو سال بود.

جمع بندی

از زمانی که اولین بردگان در سده های ابتدایی کشف آمریکا و حیات مستعمراتی به این سرزمین برای کار و به بیان دقیق تر بیگاری در مزارع وارد شدند، مرام و منش ارباب و برده بین سفیدپوستان و سیاهان در جامعه آمریکا رواج یافت.

پس از حدود صد سال از بیانیه استقلال، آبراهام لینکلن در سال 1863 اعلامیه آزادی بردگان را صادر کرد اما با این وجود ذات و خوی تبختر و خود برتر بینی نژاد سفید، هیچ گاه به طور کلی رنگ نباخت. در این میان ایالات جنوبی که پرچمداران واردات برده به عنوان نیروی کار بوده و در جنگ های داخلی آمریکا نیز بر سری مساله آزادی بردگان علیه ایالات شمالی به رهبری لینکلن جنگیده بودند؛ در قرن بیستم نیز پرچمداران تبعیض و تفکیک نژادی بودند به طوری که در این ایالات بسیار دیرتر از ایالات شمالی سیاهپوستان حق تحصیل در دانشگاه ها را یافتند.

صد سال بعد، آمریکا به یکی از قطب های جهان دو قطبی دوران جنگ سرد تبدیل شده و به دلیل این قدرت، در فضای داخلی نیز آزادی نسبی برای بیان آرا و نظرات ایجاد شده بود. در همین فضا کشیشی سیاهپوست در حالی که کوله باری از رنج سیاهان را به دوش می کشید در یکی از ایالت های سراسر تبعیض جنوبی یعنی جورجیا، در مقابل ظلم و تبعیض فزاینده علیه سیاهان قد برافراشت.

مارتین لوتر کینگ با یادی از اعلامیه آزادی بردگان لینکلن در مکان یادبود لینکلن در واشنگتن دی سی در جمع کثیری از مخالفان سیاست های آمریکا در جنگ افروزی و بیکاری، به بیان دردهای جامعه سیاهپوستان پرداخت.

تا پیش از موفقیت جنبش آزادی‌ خواهی سیاهان در بیشتر ایالات جنوبی آمریکا سیاه پوستان از سفید پوستان جدا بودند. به طور مثال سیاهان باید در مدارس جداگانه ‌ای درس می‌ خواندند، در پارک‌ هایی که مخصوص سفیدپوستان بود حضور پیدا نمی ‌کردند و حتی از آبخوری‌ های جداگانه ‌ای استفاده می‌ کردند. سیاهان همچنین حق سوار شدن به اتوبوس از در جلو را نداشتند. آنها بایستی پس از پرداخت بلیط خود از در عقب اتوبوس وارد می‌ شدند. اگر در هنگام مسیر یک سفید پوست وارد می ‌شد و صندلی خالی نبود یک سیاه موظف بود که صندلی خود را به وی بدهد.

مارتین لوتر کینگ در سال 1963 به‌ عنوان مرد سال از سوی مجله تایم برگزیده شد و در سال 1964 به ‌عنوان جوان ‌ترین فرد جایزه صلح نوبل را دریافت کرد. اوج فعالیت‌ های مبارزاتی مارتین لوتر کینگ در دهه ۱۹۶۰ و برای تصویب قانون حقوق مدنی بود.

روشنگری ها و مبارزات مارتین لوتر کینگ هر چند موجب تصویب لایحه حقوق مدنی در سال 1964 و تبدیل آن به قانون در آمریکا شد، اما افرادی که هنوز خوی و مرام برده داری و تبعیض داشتند، این مساوات را برنتافته و او را در سال 1968 به قتل رساندند./847/ب

امیر رحیمیان