نگاهی به کتاب «شناختنامه نهج البلاغه امیرالمؤمنین»

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، بسیاری بر این باورند که زمان ما از جنبه های گوناگون شبیه زمان امیرالمؤمنین (ع) است. اگر این ادعا درست باشد، به نظر می رسد بهترین شیوه عمل در عرصه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی نیز همان روش و سیره مولای متقیان در مواجهه با رویدادهای زمان خویش است.

نهج البلاغه کتابی است که نه تنها باید برای اثبات مدعای گفته شده به آن مراجعه کرد بلکه این کتاب نسخه شفابخش درمان دردهای امروز و حرکت به سوی اهداف اسلام ناب است. چراکه امیرالمؤمنین علی(ع) در بسیاری از سخنرانی های خود، پس از گزارش اوضاع و شرایط حاکم بر عصر، آنها را ریشه یابی کرده و راهکارهای خروج از وضعیت موجود را تبیین کرده است.

آشنایی و انس با نهج البلاغه یکی از وظایف همه فعالان تربیتی است تا پس از بهره مندی از چشمه جوشان حکمت علوی، بتوانند آینده سازان انقلاب اسلامی را نیز بنوشانند و آنها را به وجودهایی مهاجم در برخورد با مسائل و مشکلات پیش رو تبدیل کنند. برای رسیدن به این هدف، آشنایی اجمالی با ساختار و محتوای نهج البلاغه می‌تواند زمینه آن را به خوبی فراهم کند.

ساختار کتاب:

کتاب شناختنامه نهج البلاغه دارای سه بخش است.

در بخش نخست این کتاب با عنوان امام علی علل و نهج البلاغه، به بررسی محتوایی نهج البلاغه، شبهه استناد و اعتبار نهج البلاغه می‌پردازد. در این بخش از کتاب هشت فصل وجود دارد. در فصل یکم مختصری درباره شخصیت امیرالمؤمنين علی و شأن امامت ایشان توضیح داده شده است.

فصل دوم کتاب معرفی کتاب هایی مربوط به پیش از تألیف نهج البلاغه است که در آنها سخنان حضرت نیز مربوط به پیش از تألیف نهج البلاغه است.

در فصل سوم، بسترهای سیاسی و اجتماعی گردآوری ابلاغیه توسط سید رضی تبیین شده است. در ادامه مبحث فصل سوم، نویسنده به سراغ مسئله طراحی نهج البلاغه رفته است. به این ترتیب با اشاره ای کوتاه به انگیزه سید رضی از این کار، درباره طرح حاکم بر این کتاب توضیح داده و آنگاه کوشیده است تا جایگاه و اعتبار نهج البلاغه را بررسی کند.

«بررسی جایگاه و شأن ادبی نهج البلاغه» و «ارتباط نهج البلاغه با قرآن» موضوع هایی هستند که در فصل پنجم و ششم کتاب آورده شده است.

بالاخره در دو فصل پایانی بخش نخست، گذری کوتاه بر مهم‌ترین شرح های نهج البلاغه و نیز ترجمه ها و کتاب های مرتبط با این گنجینه گران بها شده است.

در بخش «بررسی سیر محتوایی نهج البلاغه» هفت فصل وجود دارد که هر یک از آنها میزان و چگونگی طرح یکی از این موضوعات را در متن نهج البلاغه بررسی کرده است: خداشناسی، سرانجام آفرینش، دنیا، مباحث فرهنگی، مباحث اقتصادی، مباحث سیاسی، مباحث اخلاقی.

در بخش سوم نیز یک فصل با عنوان «شبهه استناد نهج البلاغه» گنجانده شده است.

این کتاب یک منبع مناسب درزمینه آشنایی کلی با نهج البلاغه است از دیگر ویژگی‌های این اثر آموزشی بودن کتاب و نوشته شدن آن به صورت یک درس نامه است.

بر همین اساس، نویسنده کوشیده است تا مطالب هر فصل را که در حقیقت یک درس است به خلاصه ترین و دقیق ترین شکل تنظیم کند که این مطلب خود می‌تواند یک ویژگی مستقل به شمار آید. تخصص نویسنده و جایگاه علمی وی در مجامع حدیثی از دیگر نقاط قوت کتاب است.

خوانندگان این اثر باید به این نکته مهم توجه داشته باشند که خواندن این کتاب تنها می تواند آنها را با یک کتاب دربردارنده بسیاری از معارف آشنا سازد، نه با خود آن معارف. این گام دیگری است که باید پس از شناخت به دست آمده در این مرحله و با بهره از انگیزه ایجادشده با مطالعه این اثر برداشته شود.