آیا آمریکا در حال پوست انداختن است؟

اوضاع آمریکا عادی نیست، اگرچه برخی رسانه‌های نزدیک به جمهوری خواهان از جمله فاکس نیوز تلاش دارند تا شرایط را به سمت عادی شدن نشان دهند، اما واقعیت امر آن است که اوضاع آمریکا عادی نیست.

مرگ «جورج فلوید»، شهروند سیاه پوستی که ۷ دقیقه زیر زانوهای پلیس آمریکا گفت نمی‌تواند نفس بکشد، اوضاع را در آمریکا به هم ریخته است، اما این بهم ریختگی تنها یک اعتراض معمولی نیست، آمریکا وارد چرخه‌ای از اعتراضات زنجیره‌ای شده است.

از دوشنبه هفته گذشته، ۲۵ می، نخستین اعتراضات در شهر مینیاپولیس ایالت مینه‌سوتا، همان شهر محل مرگ «جورج فلوید» آغاز شد، اما روز بعد این اعتراضات به ۴ شهر و در حال حاضر حداقل به ۲۵ شهر آمریکا کشیده شده است.

حتی در برخی شهرهای آمریکا برای نخستین بار از زمان شورش‌های پس از ترور «مارتین لوتر کینگ» در اواخر دهه ۱۹۶۰، وضعیت فوق العاده امنیتی و محدودیت رفت و آمد برقرار شده و برای نخستین بار آمریکا شاهد اعتراضات ضدنژادپرستی علیه رفتار پلیس این کشور در خارج از مرزهای خود است، این اعتراضات حداقل در ۲۰ کشور از جمله در کانادا، المان، فرانسه، نیوزلند، انگلیس، سوئد و… برگزار شده است.

مشخص است که آمریکای پس از مرگ «جورج فلوید» متفاوت از قبل از آن است.

تقسیم سیاسی در واشنگتن

تحولات اخیر در آمریکا و اعتراضات ضدنژادپرستی در این کشور نوعی تقسیم سیاسی جدید در آمریکا را ایجاد کرده که تا حدودی فراحزبی است.

اعتراضات ضدنژادپرستی در آمریکا موقعیت ترامپ را برای انتخابات ریاست جمهوری متزلزل ساخته و بخش قابل توجهی از هم حزبی‌های ترامپ نگران آن هستند که مبادا حمایت از ترامپ برای انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در واقع شرط بندی بر روی اسب بازنده باشد!

از جمله سی. ان. ان در این ارتباط گزارش داده که برخی مقامات عالی‌رتبه جمهوری‌خواهان در سنا نگران از این هستند که ترامپ ممکن است در انتخابات ماه نوامبر پیروز نشود. به اعتقاد این دسته از جمهوری‌خواهان شکست ترامپ ممکن است به غرق شدن سایر جمهوری‌خواهان منجر شود و از هم اکنون شک و تردید در میان برخی جمهوری خواهان برای ادامه حمایت از ترامپ افزایش یافته است.

در این شرایط شکاف داخلی جمهوری خواهان در صورت ادامه شکست‌های داخلی ترامپ چندان دور از انتظار نیست.

ترامپ در سیاست خارجی دستاوردی نداشته و از جمله درباره کره شمالی تن به مذاکرات بی نتیجه داد و در افغانستان با همان طالبانی به گفتگو نشست که وعده نابودی کامل آن‌ها را داده بود و درباره ایران فشارها هیچ نتیجه‌ای برای کاخ سفید نداشته است، جز آنکه برنامه هسته‌ای ایران را شتاب بخشیده است.

درست همان زمان که انتقادات از شکست سیاست خارجی ترامپ روبه افزایش بود، ترامپ به آمار اقتصادی داخلی دولتش می‌بالید، اما رشد اقتصادی و کاهش بیکاری در آمریکا با کرونا نقش برآب شد و ایالات متحده وارد بزرگترین نرخ بیکاری طی دو دهه گذشته به دلیل تعطیلات اجباری ناشی از شیوع کرونا شد.

حتی اوضاع نامساعد آمریکا بر اثر آمار بالای بیکاری و مرگ و میر کرونا ادامه داشت که دولت ترامپ با اعتراضات گسترده و فرامرزی ضدنژادپرستی روبرو شده که هنوز هم ادامه دارد.

با این کارنامه سنگین، شانس ترامپ برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آتی اگر غیرممکن نباشد، اما بی تردید بسیار دشوار است و همین به هم ریختگی داخلی دیواره حزب جمهوری خواه را برای حمایت و یا کنار زدن ترامپ در انتخابات آتی دچار شکافی عمیق کرده است. در این شرایط چندان دور از انتظار نیست که در انتخابات پیش رو جمهوری خواهان یک دست و هماهنگ در پشت سر ترامپ قرار نگیرند.

فاصله زیاد ایده آل و واقعیت جامعه مدنی آمریکا

در جریان اعتراضات ضدنژادپرستی در آمریکا، آنچه بیش از هر موضوع دیگری برجسته شد، نوع واکنش و پاسخ دولت واشنگتن به این اعتراضات است.

ترامپ در عمل خواستار بکارگیری حداکثر توان نیروهای گارد ملی برای مقابله با معترضان شده و به پلیس برای شلیک به معترضان چراغ سبز نشان داده و همزمان پلیس طی چند روز گذشته قتل و کشته شدن برخی معترضان بر اثر شلیک گلوله نیروهای امنیتی را تائید کرده است.

حتی اگر کشته‌های این اعتراضات را هم در نظر نگیریم، صرف وجود زخمی و آسیب دیدگان گسترده در این اعتراضات نشان می‌دهد که واقعیت آستانه تحمل دولت در آمریکا با آنچه اعلام می‌شود فاصله بسیاری دارد. در واقع دستیابی به آزادی اعتراضات بدون دخالت و خشونت پلیس برای جامعه مدنی آمریکا همچنان یک آرزوی برآورده نشده است و این کشور فاصله زیادی با وضعیت ایده آلی تأمین امنیت برای اعتراضات ضد دولتی دارد، تا آنجا که دیده بان حقوق بشر از کاخ سفید خواستار تأمین امنیت برای معترضان شده است.

آمریکا پوست می‌اندازد

اعتراضات ضدنژادپرستی اخیر در آمریکا بیش از هر چیز نشان از ورود آمریکا به دوره‌ای از تغییرات اجتماعی داخلی قابل توجه است.

با وجود رشد احزاب و گروه‌های بنیادگرا و راست که همزمان با قدرت گیری ترامپ بوده است، اما حال لایه‌های زیرین این کشور در حال پوست اندازی جدید هستند.

در واقع اعتراضات ضدنژادپرستی اخیر در آمریکا همزمان با ایجاد فاصله بیشتر در میان دو بخش از جامعه این کشور است:

بخشی که با گرایشات راست افراطی از زمان روی کارآمدن ترامپ تقویت شده و همچنان مهمترین پایگاه حمایتی او به شمار می‌رود و بخشی که در جهت مقابل، رشد راست افراطی را تهدید بزرگ علیه رؤیای آمریکایی خود می‌داند.

این دو گروه از شهروندان آمریکایی فراتر از مرزهای سیاسی رایج میان جمهوری خواهان و دموکرات‌ها هستند و مرزهای اجتماعی جدیدی را تشکیل داده‌اند که به دلیل فاصله و تقابل زیاد علیه هم به شدت آمریکا را به سمت دو قطبی شدن می‌کشانند.

اگر شرایط فعلی آمریکا ناشی از تقابل راست افراطی و مخالفان آن‌ها در سطح جامعه آمریکایی ادامه داشته باشد، تردیدی نیست که آینده اجتماعی و سیاسی آمریکا بیش از آنکه در قالب مرزهای سیاسی جمهوری خواهی و یا دموکرات‌ها تعریف شود، در قالب مرز میان این دو گروه اجتماعی مخالف تعریف خواهد شد و در این صورت آمریکا وارد مرحله جدیدی از تاریخ خود خواهد شد که البته چندان نیز این شرایط برای آینده آمریکا امیدوار کننده نیست.