حاج «عبدالمالک کریم امرالله» نویسنده‎ی زبردست

به گزارش بین الملل خبرگزاری رسا، حاج عبدالمالک کریم امرالله یا حامکا (مخفف) عالم دینی، ادبی، مورخ و همچنین سیاستمداری بسیار مشهور در اندونزی بود. بویا حمکا همچنین در زمینه های علمی مانند فلسفه، ادبیات، تاریخ، جامعه شناسی و سیاست، هم اسلامی و هم غربی، مهارت خاصی داشت. حامکا زمانی به عنوان وزیر دین منصوب شد و در سیاست اندونزی نیز فعال بود. حامکا در منطقه سوماترای غربی، 17 فوریه 1908 به دنیا آمد و در جاکارتا، 24 جولای 1981 در 73 سالگی درگذشت.

همچنین او به اسم «بویا» معروف است. بویا از واژه عربی ابی، ابویا است که به معنای پدر من یا کسی که مورد احترام باشد. دوران کودکی حامکا پر از آشفتگی درونی بود، زیرا در آن زمان درگیری بین مردم بومی و جوانان در مورد اجرای تعالیم اسلامی وجود داشت. بسیاری از امور در اسلام توجیه نشده است، اما در زندگی روزمره مردم انجام می شود.

تحصیلات حامکا

حامکا در دبستان منطقه خود فقط تا کلاس دوم را خواند و هنگامی که 10 ساله بود، پدرش سوماترای طوالب را در پادنگ تاسیس کرده بود. حامکا در آنجا دین و زبان عربی را مطالعه کرد. حامکا همچنین معارف دینی خود را از علمای مشهور منطقه در نمازخانه ها و مساجد کسب کرد.

حامکا از زمان جوانی به عنوان مسافر شناخته می شد. حتی پدرش عنوان مجرد دور را نیز به او داد. وی در سن 16 سالگی برای کسب علوم در مورد جنبش های مدرن اسلامی از شخصیت های مشهور ملی به جزیره جاوه سفر کرد.

شغل و حرفه

حامکا به عنوان معلم دینی در سال 1927 در شهر مِدان و در سال 1929 در شهر پادانگ مشغول به کار شد. او از سال 1957 تا 1958 به عنوان استاد دانشگاه اسلامی جاکارتا و دانشگاه محمدیه شهر پادانگ منصوب شد. پس از آن، به عنوان رییس دانشگاه اسلامی جاکارتا و استاد تمام دانشگاه مستوپو، جاکارتا انتخاب شد. در 26 جولای سال 1977، پروفسور دکتر معطی علی، وزیر دین اندونزی حامکا را به عنوان رییس مجلس علمای اندونزی منصوب کرد، اما وی بعداً در سال 1981 استعفا داد، زیرا توصیه های وی توسط دولت اندونزی نادیده گرفته شد.

تجربه سازمانی

حامکا از طریق سازمان محمدیه در جنبش اسلامی فعال بود. وی از ابتدای تأسیس محمدیه در سال 1925 برای مقابله با خرافات، بدعت، طریقت و جریان گمراه در پادانگ فعالیت داشت. از سال 1928، وی ریاست شعبه محمدیه در شهر پادانگ را بر عهده داشت. در همان سال، یک مرکز آموزش مبلغان محمدیه تأسیس کرد و دو سال بعد کنسول محمدیه در شهر ماکاسار شد. سپس سال 1946 در کنفرانس محمدیه به عنوان رییس مجلس ریاست محمدیه در سوماترای غربی انتخاب شد. در سال 1953، به عنوان مشاور ریاست محمدیه منصوب شد.

فعالیت های سیاسی

فعالیت های سیاسی حامکا در سال 1925 هنگامی که وی به عضویت حزب سیاسی شرکت اسلام درآمد، شروع شد. در سال 1945، او در مخالفت با تلاش های مستعمرین هلندی برای بازگشت به اندونزی از طریق سخنرانی و همراهی با فعالیت های مبارزین در جنگل در شهر مدان، کمک کرد. در سال 1947، به عنوان رئیس جبهه دفاع ملی اندونزی منصوب شد.

در سال 1955، از طریق حزب ماشومی وارد مجلس و سخنران اصلی در انتخابات عمومی شد. در این زمان بود که تفکرات حامكا غالباً در آن زمان با جریان اصلی سیاسی برخورد می كرد. به عنوان مثال، وقتی احزاب ناسیونالیست و کمونیست می خواستند پنچاسیلا را به عنوان پایه و اساس دولت قرار دهند، حامكا در سخنرانی خود در مجلس پیشنهاد داد كه در اصل اول پنچاسیلا حكم مربوط به وجوب اجرای احكام اسلامی برای پیروان آن را كه در منشور جكارتا تصریح شده است، درج كند. با این حال، اکثر اعضای مجلس، از جمله رئیس جمهور سوکارنو، با این تفکر به شدت مخالفت کردند.

می توان گفت که فعالیت سیاسی وی پس از انحلال مجلس توسط حکم رئیس جمهور سوکارنو در سال 1959 به پایان رسید. سپس در سال 1960 حزب ماشومی توسط دولت اندونزی ممنوع شد.

از سال 1964 تا 1966، حامکا به جرم متهم بودن به طرفداری از مالزی توسط رئیس جمهور سوکارنو زندانی شد. در حبس، او شروع به نوشتن تفسیر الازهر کرد که بزرگترین اثر علمی وی است. حامكا پس از بیرون آمدن از زندان به عنوان عضو هيئت  مشاوره  سیاست های اندونزي،  عضو شوراي سفر حج اندونزي و عضو مؤسسه فرهنگي ملي اندونزي منصوب شد. در سال 1978، حامکا دوباره با دولت اختلاف نظر داشت. علت آن تصمیم داود یوسف، وزیر آموزش و پرورش برای ابطال مقررات تعطیلات در ماه رمضان بود.

در سال 1980، عالم شاه، وزیر دین از مجلس علمای اندونزی خواسته بود تا فتوایی را در خصوص ممنوعیت جشن کریسمس داده است را لغو کند. به عنوان رئیس مجلس علمای اندونزی، حامکا بلافاصله این خواسته را رد کرد. در واکنش به پاسخ حامکا، وزیر دین قصد داشت از سمت خود استعفا دهد. با شنیدن این نیت، حامکا از وزیر دین خواست تا آن را انجام ندهد. در آن زمان، حامکا تصمیم به استعفا از مجلس علمای اندونزی گرفت.

فعالیت های ادبی

حامکا علاوه بر فعالیت های دینی و سیاسی، یک روزنامه نگار، نویسنده، سردبیر و ناشر بود. همچنین آثار علمی اسلامی و آثار خلاق مانند رمان و داستان کوتاه تولید می کرد. بزرگترین اثر علمی وی تفسیر الازهر (5 جلد) است. در سال 1950، وی فرصت سفر به کشورهای مختلف عربی را داشت. حامکا پس از بازگشت از آن سفر، چندین رمان نوشت که عبارت بودند از: زیر نور در سرزمین مقدس (مکه)، در دره رودخانه نیل، و در سواحل رودخانه دجله. او قبل از اتمام رمان های فوق، رمان های دیگری را نوشت که عبارت بودند از: زیر پناه کعبه، غرق شدن کشتی وان دِر ویجک، و در دره زندگی که توجه عمومی را به خود جلب کردند و به کتاب های ادبی در مالزی و سنگاپور تبدیل شدند.

فعالیت های دینی

بعد از وقایع سال 1965 و تأسیس دولت نظم جدید، حامكا كاملاً نقش علما را به عهده گرفت. او سیاست و ادبیات را ترک کرد. نوشته های وی در مجله چراغ جامعه او را به عنوان یک عالم دینی منعکس کرد.

حامکا به عنوان یک فرد معتدل شناخته شده است. او هرگز سخنان خشن را به زبان نیاورد، چه رسد به استفاده از آن در ارتباطاتش. وی ترجیح می دهد در انتقال پیام های اخلاقی اسلامی رمان یا داستان کوتاه را بنویسد.

یک چیز بسیار جالب از بویا حامکا وجود دارد، یعنی عزم قوی در تمسک به اصولی که مورد اعتقاد است. در زمان حكومت سوكارنو، حامكا جرات كرد فتوای منع ازدواج برای رئیس جمهور سوكارنو صادر كند. نه تنها در همین جا متوقف شد، حامكا همچنان به انتقاد از نزدیكی دولت با حزب کمونیست در آن زمان ادامه داد. بنابراین، طبیعی بود که سرانجام سوکارنو وی را به زندان انداخت.

درگذشت

در 24 جولای 1981، حامکا به رحمت خدا پیوست. خدمات و تأثیر آن هنوز در اعلای اسلام احساس می شود. وی نه تنها به عنوان چهره ای از دانشمندان و نویسندگان در کشور خود پذیرفته شد، حتی خدمات وی در سراسر مجمع الجزایر از جمله مالزی و سنگاپور نیز مورد قدردانی قرار گرفت.

تقدیر و قدردانی

حامکا برای خدمات و آثار خود جوایز دریافت کرد، یعنی دکتر هونوریس کائوزا از دانشگاه الازهر، قاهره (1958)، دکتر هونوریس کوزا از دانشگاه ملی مالزی (1958) و جوایزی از دولت اندونزی.

دیدگاه در ادبیات

بویا حامکا در خصوص ادبیات اظهار داشت که چهار شرط برای نویسندگی وجود دارد؛ اول، داشتن قدرت تخیل است؛ دوم، دارای قدرت حافظه است؛ سوم، دارای قدرت حفظ است؛ و چهارم، داشتن توانایی اجرای آن در نوشتن است.

آثار

کتاب تفسیر الازهر شاهکار وی است. تفسیر قرآن 30 جزء یکی از 118 اثر دیگر وی است که در طول عمر خود تولید شد. این تفسیر از سال 1960 آغاز شد.

حامکا تعداد زیادی از مقالات را به جا گذاشت. نوشته های وی بسیاری از زمینه های مطالعاتی را شامل می شود: سیاست، تاریخ (تاریخ جامعه اسلامی، تاریخ اسلام در سوماترا)، فرهنگ (آداب و رسوم مینانگ کابو در مواجهه با انقلاب)، اخلاق (سازگاری ایمان و عمل صالح)، و علوم اسلامی (تصوف یا عرفان مدرن).

نویسنده: رایزنی فرهنگی ایران در اندونزی