شرحی خواندنی از نخستین سفر یک پادشاه ایرانی به کشورهای اروپایی

به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، هشتمین جلد از مجموعه «روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه» از سوی بنیاد موقوفات افشار و با همکاری نشر سخن روانه کتابفروشی‌ها شد.

ناصرالدین‌شاه قاجار که در سال 1264 هجری قمری در قصر محمدیه در حوالی باغ فردوس به سلطنت نشست، چهارمین شاه قاجار و یکی از مهمترین شاهان این سلسله پادشاهی در ایران بود. ناصرالدین‌شاه نامش همواره با اتفاقات تلخ، تکان‌دهنده و عجیب در تاریخ عجین شده است؛ از قتل امیرکبیر گرفته تا قرادادهای مختلف و جنبش تنباکو و گردآمدن 85 زن در اندرونی و ... . با این حال، او پادشاه اولین‌ها هم هست. شاید باورش سخت باشد، اما ناصرالدین‌شاه در کنار همه این معایبی که در دوران سلطنتش داشت، دستانی هنرمند هم داشت. او نقاشی می‌کشید، زبان فرانسه را تمرین می‌کرد، خاطرات و سفرنامه‌هایش را نوشت، گاه شعر می‌سرود و ... .

در این میان، یادداشت‌ها و خاطراتی که از او به دست ما رسیده، شاید بهترین منبع برای شناخت شاه صاحب قران باشد. عمده متون تاریخی که در دوره قاجار توسط ایرانی‌ها نوشته شده، به دلیل استبداد حاکم، خالی از تملق و چاپلوسی نیست؛ به همین دلیل خاطرات ناصرالدین شاه که به قلم خود او نوشته شده، می‌تواند در شناخت بیشتر و بهتر او کمک حال مخاطب امروز باشد. خاطراتی که کوتاه و ساده و با دقت به جزئیات امور نوشته شده‌اند. از سوی دیگر، از گذر این یادداشت‌ها می‌توان ایران دوره قاجار را از منظری جدید و از چشم سلطانی دید که یکی از شاهان تأثیرگذار در سلسله قاجار و بر سرنوشت ایران بود.

مجید عبد امین که در چند سال اخیر مجلدات دیگری از «روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه» را منتشر کرده، در هشتمین جلد از این مجموعه خاطرات شاه قاجار از شوال 1288 تا ذیحجه 1290 را عرضه کرده است. از دیگر بخش‌های خواندنی این کتاب، سفرنامه اول شاه به فرنگ است.

در این اثر شرح مسائل روزانه و جاری مملکتی، گزارشی از سفر ییلاقی سه ماهه شاه به کناره دریای مازندران، شرح شش ماه اقامت او در تهران و آماده‌سازی و مقدمات سفر سال بعد به اروپا، حرکت کاروان شاهی به سمت انزلی و در نهایت شرح وقایع سفر به اروپا است. این جلد از این جهت که بخشی از کتاب شرح نخستین سفر یک پادشاه ایرانی به مقصد کشورهای اروپایی است، اهمیت خاصی دارد.

بنیاد موقوفات افشار هشتمین جلد از این مجموعه را در 723 صفحه به قیمت 150 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی قرار داده است./826/د102/ق