کتاب برخیزید؛سرود یک نفره برای شهدای ۱۳ آبان!
به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، «سیدحمید شاهنگیان»؛ جزو پیشگامان موسیقی انقلاب است و روایتهای او از روزهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی، در زمره روایتهای دست اول قرار دارد. شاهنگیان از جمله هنرمندانی است که در واقعه خونین ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ حضور داشت و از همان زمان، معتقد بود که «این حادثه نباید فراموش شود. باید این رویداد را در ذهن و زبان مردم جاری و ساری نگه داشت. رژیم نباید بتواند این اتفاق را ماستمالی کند و بعد از مدتی آبها از آسیاب بیفتد و تمام بشود و برود.» با همین انگیزه بود که به تنهایی، سرود ۱۷ شهریور را به یاد شهدای این واقعه تولید کرد؛ سرودی که در اندکزمانی، نوار کاست آن در سراسر کشور، توسط مردم تکثیر و توزیع شد.
به همین ترتیب، او تنظیم و آهنگسازی بسیاری از سرودهای انقلابی نظیر «برخیزید ای شهیدان راه خدا»، «خمینی ای امام» و... را نیز برعهده داشته است. بعد از انقلاب و تا سال ۱۳۶۰ مسؤولیت امور موسیقی صداوسیما را به عهده گرفت و در شرایط ملتهب آن دوران، شاهد چالشهای زیادی در عرصه موسیقی انقلاب بود. فضایی که خاطراتی مهم و شنیدنی دارد که بخشهایی از آن در کتاب «برخیزید» روایت شده است.
۱۳ آبان در تقویم انقلاب، یادآور سه اتفاق مهم است؛ ۱۳ آبان ۱۳۴۳، تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه در پی افشاگری و سخنرانی تاریخی امام در اعتراض به تصویب قانون کاپیتولاسیون؛ ۱۳ آبان ۱۳۵۷ کشتار دانشآموزان و دانشجویان در محوطه دانشگاه تهران و سرانجام ۱۳ آبان ۱۳۵۸ تسخیر لانه جاسوسی آمریکا به دست دانشجویان.
کشتار دانشآموزان در ۱۳ آبان ۱۳۵۷ به قدری تلخ و سنگین بوده که سیدحمید شاهنگیان که آن روزها با سلاح موسیقی، صدای مبارزات مردم انقلابی شده بود، تصمیم میگیرد همانند سرودی که برای شهدای ۱۷ شهریور ساخته، دوباره و به تنهایی، دست به کار شود تا مبادا این اتفاق مهم و تاریخی از سوی رژیم پهلوی به فراموشی سپرده شود.
او در کتاب «برخیزید» که خاطراتش را از آن روزها و ساخت سرود ۱۳ آبان، این طور بیان میکند:
«رسیدیم به روز ۱۳ آبان ۱۳۵۷. آن موقع ما تلویزیون نداشتیم ولی شنیدیم که تلویزیون تصاویر کوتاهی در حدود یک دقیقه از صحنه کشتار مقابل دانشگاه تهران پخش کرده است. در آن صحنهها دانشجوها دارند داد و فریاد میکنند و لاالهالااللّه، لاالهالااللّه میگویند. صدای شلیک گلوله هم میآید.
آقای گنابادی صدای این تصاویر را به دستم رساند. شنیدم که حاجحسین شاهحسینی این تصاویر را داده به آقای گنابادی و او هم به من رسانده بود. اگر اشتباه نکنم، در آن مقطع، آقای شاهحسینی مدت بسیار کوتاهی، شاید چیزی نزدیک به سه روز، مدیر تلویزیون شده بود. احتمال میدهم ایشان بهواسطه حضورشان در تلویزیون به نوار دسترسی داشته و آن را رسانده بود دست آقای گنابادی. خیلی زود هم آقای شاهحسینی را از تلویزیون برداشتند.
در میانِ صداهایی که میشنیدم بیش از هر چیزی، شعار لاالهالااللّه بود که توجهام را به خود جلب کرد. برای همین من بلافاصله گفتم:
با سرود لاالهالااللّه
میرویم به راه پاک روحاللّه
بعد گفتم:
سیزده آبان روز ننگ دیگری برای تو
سرنگون کند شهید دانشگهی لوای تو
هر شهید جان دهد
جان به ایمان دهد
کشتهاش چراغ ره است
راه او راه ماست
شیوه انبیاست
از پیاش نصرُ مِنَ اللّه است
حادثه بهقدری برایم سنگین و تلخ بود که نتوانستم منتظر بمانم تا سرود را با دوستانِ گروه حسینیه ارشاد بسازم. گفتم دیر میشود و از ماجرا فاصله میگیریم و تأثیر کار کم میشود. بنابراین، سرود را با همان سبک سرود ۱۷ شهریور کار کردم؛ در همان زیرزمین و با گروه سرود تک نفره! حتی اعضای خانوادهام هم خبر نداشتند که چهکار دارم میکنم. فقط آقای گنابادی قضیه را میدانست. ایشان گاهی میآمد سری به من میزد و سریع میرفت.
هیچ امکاناتی هم نداشتم. فقط دوتا ضبط صوت بود و بس. کار را که شروع کردم، آرامآرام چیزهای دیگری هم بهذهنم رسید که به تکمیل سرود و جذابترشدنش کمک میکرد.
در تدوین نهایی، تکه لاالهالااللّه و فریادها را با صدای واقعی خود مردم گذاشتم قبل از سرود. از صدای شلیک گلوله هم بهعنوان افکت استفاده کردم. اول صدای شعار دانشجوها را گذاشتم که میگفتند لاالهالااللّه، لاالهالااللّه. صدای شلیک گلوله هم متّصل میشد به شعار بچهها و بعد من شروع میکردم به خواندن: با سرود لاالهالااللّه...
بهنظر خودم که خیلی خوب شد. با افزودنیهایی که در فواصل سرود قرار دادم، مدتزمان نهایی نوار نزدیک بیست دقیقه شد. فکر میکنم همه کار را ظرف ۱۲ یا حداکثر ۲۴ ساعت بعد از حادثه انجام دادم.
نوار که تمام شد، آن را روز بعد رساندم دست آقای گنابادی. سخنرانی حضرت امام راجع به کشتار ۱۳ آبان هم رسید و سرود رفت پشت نوار سخنرانی امام. انگار که این نوار را با این سروشکل، قبلاً ساخته و آماده کرده باشند! اصلاً کسی نمیتوانست تصوّر کند که این هماهنگی چطور ایجاد شده است. امام راجع به کشتار دیروز یا پریروز حرف زده بود. پشتش هم سرود خوانده بودیم که «لاالهالااللّه، شهید دانشگهی تو را سرنگون میکند». این هماهنگیِ فوقالعاده باعث شده بود همه فکر کنند سرود را دانشجوهای ایرانی مقیم فرانسه ساختهاند و همراه سخنرانی امام فرستادهاند تهران.
نوار با همان شبکه مردمی دست به دست شد و خیلیها در سرتاسر کشور آن را شنیدند.»
کتاب «برخیزید» به نویسندگی روحالله رشیدی در ۲۰۸ صفحه و قیمت ۲۴ هزار تومان توسط انتشارات «راه یار» منتشر شده است.
در ادامه همچنین متن کامل شعر «برخیزید برخیزید» را بخوانید:
برخیزید ای شهیدان راه خدا
ای کرده بهر احیای حق جان فدا
کز قطره قطره خون پاک شما
میروید تا ابد در وطن لالهها
برخیزید برخیزید
برخیزید رهبر آمد کنون در کنارتان
تا سازد غرقه در بوسه خاک مزارتان
تا گیرد خونبهای شهیدان ز اهرمن
باز آمد رهبر ما پی یاری وطن
برخیزید برخیزید
جاویدان زندگی جوشد از خاک هر شهید
باز روید لاله از تربت پاک هر شهید
ای انسان چون شهادت سر آغاز زندگیست
مرگ سرخ رمز آزادی و راز زندگیست
برخیزید برخیزید
برخیزید ای شهیدان راه خدا
ای کرده بهر احیای حق جان فدا
کز قطره قطره خون پاک شما
میروید تا ابد در وطن لالهها
برخیزید برخیزید
در عالم مایه سرفرازی شهادت است
پیش ما مرگ در راه ایمان سعادت است
هر کس او در ره عدل و دین رهسپر شود
در این ره گر دهد جان ز کف زندهتر شود
برخیزید برخیزید
از دشت کربلا هر زمان آید این پیام
در راه عزت و افتخار و شرف قیام
تا انسان تن رها سازد از بند بندگی
عاشورا بر مجاهد دهد درس زندگی/826/د102/ق