آموزش فلسفه نوشتاری به زبان عقلانیت

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، خبر درگذشت حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) از اساتید برجسته حوزه علمیه قم باعث غم و اندوه بسیاری از طلاب و اساتید حوزه و دانشگاه شد. او یکی از برجسته ترین اساتید حوزه علمیه قم بود که دارای تألیفات فراوانی در حوزه تفسیر قرآن، فلسفه اسلامی، عقاید و کلام، اخلاق و اندیشه سیاسی اسلام است.

رهبر معظم انقلاب با صدور پیامی رحلت این عالم ربانی و فقیه و حکیم مجاهد آیت الله مصباح یزدی(ره) را تسلیت گفتند:

 بسم الله الرّحمن الرّحیم

با تأسف و تأثر فراوان خبر درگذشت عالم ربانی، فقیه و حکیم مجاهد، آیةالله آقای حاج شیخ محمدتقی مصباح یزدی را دریافت کردم. این، خسارتی برای حوزه‌ی علمیه و حوزه‌ی معارف اسلامی است.

ایشان متفکری برجسته، مدیری شایسته، دارای زبان گویائی در اظهار حق و پای با استقامتی در صراط مستقیم بودند. خدمات ایشان در تولید اندیشه‌ی دینی و نگارش کتب راه‌گشا، و در تربيت شاگردان ممتاز اثرگذار، و در حضور انقلابي در همه‌ی میدانهائی که احساس نیاز به حضور ایشان میشد، حقاً و انصافاً کم‌نظیر است. پارسائی و پرهیزگاری خصلت همیشگی ایشان از دوران جوانی تا آخر عمر بود و توفیق سلوک در طریق معرفت توحیدی، پاداش بزرگ الهی به این مجاهد بلند مدت است.

اینجانب که خود سوگوار این برادر قدیمی و عزیز میباشم، به خاندان گرامی و فرزندان صالح و دیگر بازماندگان ایشان و نیز به شاگردان و ارادتمندان این معلّم بزرگ و به حوزه‌ی علمیه تسلیت عرض میکنم و علّو درجات ایشان و مغفرت و رحمت الهی را برای ایشان مسألت می نمایم.

سیّدعلی خامنه‌ای

به مناسبت درگذشت این عالم ربانی  خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، با راه اندازی پرونده ای با نام «کتب راه گشا» به بررسی تفصیلی آثار این عالم ربانی می پردازد.

آموزش فلسفه جلد اول

حضرت آیت الله مصباح یزدی در مقدمه این کتاب گفته اند: سالیان درازی بود که از وضع برنامه‌های درسی در حوزه‌های علمیه و کمبود مواد و کتب درسی و نارسایی کیفیت تدریس به‌ویژه در زمینه فلسفه، رنج می‌بردم و آرزو می‌کردم که شرایطی فراهم شود که بتوان طرحی نو درانداخت و به این اوضاع، سر و سامانی بخشید. ولی در شرایط خفقان‌بار رژیم طاغوتی و فشارهایی که مخصوصاً بر روحانیت وارد می‌کرد، و محدودیت‌ها و تنگناهایی که برای حوزه‌های علمیه به وجود می‌آورد، امکان تحقق این آرزو دشوار می‌نمود و کاری که موفق شدیم در آن دوران انجام دهیم این بود که در مؤسسه در راه حق، بخش آموزش را تأسیس کردیم و با امکانات بسیار محدود، برنامه میان‌مدتی برای تکمیل دروس گروهی از فضلای جوان حوزه به اجرا گذاشتیم که شامل موادی مانند تفسیر موضوعی قرآن کریم، فلسفه تطبیقی، اقتصاد اسلامی، زبان خارجه و... بود؛ تا اینکه خدای متعال بر ملت مسلمان ایران منت نهاد و مبارزات و فداکاری‌های چند‌ساله ایشان را تحت رهبری حضـرت امـام خمینی ـ مد ظله العالی ـ به پیروزی رسانید و رژیم ضد‌اسلامی پهلوی را سرنگون ساخت و شرایط مناسبی برای فعالیت‌های سازنده و رشدیابنده، فراهم آمد.

انتشارات مؤسسه آموزشی امام خمینی(ره) کتاب آموزش فلسفه نوشته حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) را به چاپ رسانده است.

ساختار کتاب

کتاب آموزش فلسفه جلد اول دارای سه بخش و سی درس می باشد. عناوین آن عبارت است از:

    مقدمه مؤلف

    بخش اوّل: مباحث مقدماتی

    درس دوم: نگاهی به سیر تفكر فلسفی (از آغاز تا عصر اسلامی)

    درس سوم: نگاهی به سیر تفكّر فلسفی(در دو قرن اخیر)

    درس چهارم: معانی اصطلاحی علم و فلسفه

    درس پنجم: فلسفه و علوم

    درس ششم: فلسفه چیست؟

    درس هفتم: موقعیّت فلسفه

    درس هشتم: روش تحقیق در فلسفه

    درس نهم: رابطه میان فلسفه و علوم

    درس دهم: ضرورت فلسفه

    بخش دوّم: شناخت‏ شناسی

    درس دوازدهم: بداهت اصول شناخت ‏شنا‌سی

    درس سیزدهم: اقسام شناخت

    درس چهاردهم: علم حصولی

    درس پانزدهم: اقسام مفاهیم كلّی

    درس شانزدهم: حس گرایی

    درس هفدهم: نقش عقل و حس در تصوّرات

    درس هیجدهم: نقش عقل و حس در تصدیقات

    درس نوزدهم: ارزش شناخت

    درس بیستم: ارزشیابی قضایای اخلاقی و حقوقی

    بخش سوّم: هستی‏ شناسی

    درس بیست و دوم: مفهوم وجود

    درس بیست و سوم: واقعیّت عینی

    درس بیست و چهارم: وجود و ماهیّت

    درس بیست و پنجم: احكام ماهیّت

    درس بیست و ششم: مقدّمه­ ی اصالت وجود

    درس بیست و هفتم: اصالت وجود

    درس بیست و هشتم: وحدت و كثرت

    درس بیست و نهم: وحدت و كثرت در وجود عینی

    درس سی‏ ام: مراتب وجود

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ویژگی‌های کتاب

1. اشاره‌ای گذرا به سیر تفکر فلسفی و مکتب‌های مختلف آن

2. بررسی و ارزیابی موقعیت واقعی فلسفه در برابر موقغیت کاذب غرب

3. پرداختن به رابطه فلسفه با دیگر علوم و معارف

4. ضرورت آموختن فلسفه و تبیین و پاسخ به شبهات مطرح

5. ذکر مسائل هستی‌شناسی و مبحث ‌شناخت‌شناسی

6. رعایت رابطه منطقی بین مباحث مطرح شده

7. کوشش نویسنده برای برقراری روح نقادی

8. آوردن مطالب به‌صورت درس‌های جداگانه

9. تکرار درس های مهم

10. آوردن خلاصه مطالب در پایان هر درس

برشی از کتاب

در صفحه 136 این کتاب درباره راز انسانیت این مطالب بیان شده است:

راه سومی برای شناختن اهمیت و ضرورت فلسفه وجود دارد که می‌تواند انسان‌های والاهمت و تعالی‌جو را برانگیزاند، و آن این است که اساساً انسانیت حقیقی انسان در گرو دستاوردهای فلسفه است و بیانش این است: همه حیوانات با این ویژگی شناخته می‌شوند که افعال خود را با شعور و اراده برخاسته از غرایز انجام می‌دهند و موجودی که هیچ نحو شعوری ندارد، از صف حیوانات خارج است.

در میان حیوانات، نوع ممتازی وجود دارد که نه درک او منحصر به درک حسی است و نه اراده وی تابع غرایز طبیعی، بلکه نیروی درک‌کنندهٔدیگری به نام عقل دارد که اراده‌اش در پرتو راهنمایی آن شکل می‌گیرد. به دیگر سخن، امتیاز انسان به نوع بینش و گرایش اوست. پس اگر فردی تنها به ادراکات حسی قناعت ورزد و نیروی عقل خود را درست به‌کار نگیرد و انگیزه حرکات و سکناتش هم همان غرایز حیوانی باشد، در واقع حیوانی بیش نیست، بلکه به تعبیر قرآن کریم از چهارپایان هم گمراه‌تر است!

بنابراین انسان حقیقی کسی است که عقل خود را در راه مهم‌ترین مسائل سرنوشت‌ساز به‌کار گیرد و براساس آنها راه کلی زیستن را بشناسد و سپس با جدیت به پیمودن آن بپردازد. از بیانات گذشته معلوم شد که ریشه‌ای‌ترین مسائلی که برای هر انسان آگاه مطرح است و در سرنوشت فردی و اجتماعی بشر نقش حیاتی را ایفا می‌نماید، همان مسائل بنیادی جهان‌بینی است؛ مسائلی که حل قطعی و نهایی آنها، مرهون تلاش‌های فلسفی است. حاصل آنکه بدون بهره‌گیری از دستاوردهای فلسفه، نه سعادت فردی میسر است و نه سعادت اجتماعی و نه رسیدن به کمال حقیقی انسانی.

انتشارات مؤسسه آموزشی امام خمینی(ره)، کتاب آموزش فلسفه را در قطع وزیری و در 368 صفحه منتشر شده است.

علاقه مندان جهت خرید این کتاب می توانند به فروشگاه مؤسسه امام خمینی(ره) به آدرس: قم، ابتدای بلوار امین، خیابان جمهوری، فروشگاه مؤسسه امام خمینی مراجعه کنند./826/