کتب آیت الله مصباح پرتو بصیرت بر غبار فتنه ها

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، رحلت آیت الله مصباح یزی(ره) را به واقع می توان مصداق روایت إِذَا مَاتَ الْعَالِمُ ثُلِمَ فِي الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا يَسُدُّهَا شَيْءٌ دانست. البته آثار گران بهای ایشان می تواند چراغ هدایتی برای طالبان علم باشد.

خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، به مناسبت رحلت ایشان پرونده ای تحت عنوان «کتب راه گشا» را راه اندازی کرده است. در این پرونده ما به آثار و کتاب های مفید ایشان می پردازیم. همچنین در این پرونده از شاگردان و اساتید گرانقدری که با آثار ایشان آشنایی دارند نیز بهره مند می شویم.

به همین مناسبت خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، گفت و گویی با حجت الاسلام دکتر محمود نمازی عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) انجام داده که در ادامه می خوانید:  

لطفا کمی از شخصیت علمی آیت الله مصباح یزدی(ره) بفرمایید

در آغاز صحبت لازم است عروج ملکوتی حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) را خدمت امام زمان(عج) و رهبرم معظم انقلاب تسلیت عرض کنم. حقیقتاً استاد از نمونه شخصیت های برجسته ای هستند که به لطف خدا و به رغم بدخواهی بدخواهان، همه آثار ایشان مکتوب و مضبوط شده است. ایشان بالغ بر ۱۸۰ جلد کتاب دارند، که همه این کتاب ها ارزشمند هستند. این کتب در ابعاد مختلف اعتقادی، کلامی، تفسیر قرآن، فلسفه، فلسفه اخلاق و علوم انسانی است.

اگر استحضار داشته باشید استاد در همین جلسات که در دفتر مقام معظم رهبری برگزار می شد مسائل اخلاقی بسیار زیبایی را مطرح می فرمودند که این جلسات تبدیل به کتاب های اخلاقی بسیار ارزشمندی شد که در واقع هدیه استاد به جامعه بود. از جمله کتاب های ارزشمند حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) که می توان به آن اشاره کرد کتاب هایی مثل خودشناسی، پندهای الهی، پیام مولا در بستر شهادت، به سوی خود سازی، راه رویش و توشه رستگاران را نام برد. بعضی از کتب ایشان هم در واقع پاسخ دادن به شبهات جامعه بوده است.

کتاب هایی که در پاسخ به شبهات بوده را کمی معرفی کنید

ایشان ۱۵ جلد کتاب درباره پاسخ به شبهات دارند که خیلی عالی و خوب است. در این کتاب ها اکثر شبهاتی که پیرامون ولایت فقیه، حقوق زن و مسائل متعددی که در جریان انقلاب مطرح شده بود را حضرت استاد جواب دادند. ره یافت ها و ره آوردها از جمله کتاب های دیگر آیت الله مصباح یزدی است که در یک مجموعه چهار جلدی که هر جلد متجاوز از ۶۰۰ صفحه است و مجموعا حدود ۲۴۰۰ صفحه می شود از دیگر آثار این استاد گرانقدر است. این کتاب ها در ابعاد مختلف منطق، معرفت شناسی، فلسفه، فلسفه علم در جلد اول می باشد. در جلد دوم نیز مباحث اخلاق هنر، زیبایی شناختی و حقوق پرداخته شده است. جلد سوم هم مربوط به جامعه شناسی، علوم سیاسی، مدیریت و اقتصاد است. در جلد پایانی هم مباحثی در مورد قرآن، حدیث، کلام، تاریخ و تاریخ اسلام بیان شده است.

در این کتاب ها دیدگاههای حضرت آیت الله مصباح(ره) توضیح داده شده و پاسخگوی همه شبهاتی است که پیرامون منطق، فلسفه، کلام، تفسیر، قرآن شناسی، جامعه شناسی، علوم سیاسی و اقتصاد می شود.

از نظر دور نماند که در همین زمینه‌ها سی‌دی‌هایی هم تهیه شده که حاوی این کتاب‌هاست. یعنی با خرید یک سی دی شما مجموعه از دیدگا های استاد را می توانید به دست آورید. از جمله این سی دی ها مجموعه از فلک تا فدک است که مجموعه سخنرانی های ایشان در مورد شخصیت و خطبه های حضرت زهرا(س) است. همچنین صهبای حضور هم شرح دعای سید الساجدین از دیگر آثار ایشان شمرده می شود.

علم دینی سخنرانی استاد درباره علوم دینی است و وصیت های امام صادق(ع) از دیگر آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) است. همچنین جا دارد پرتو بصیرت بر غبار فتنه ها، که مجموعه سخنرانی ها درباره مطالب فتنه انگیز است و مجموعه شهاب مبین که باز یک مجموعه سخنرانی است اشاره کنم. علاقه مندان آثار ایشان می توانند از انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره) این آثار را تهیه کنند.

طلاب از کدام آثار ایشان بیشتر می توانند استفاده کنند؟

من به دوستان طلبه سفارش می کنم که توجه ویژه ای به کتاب آموزش عقائد آیت الله مصباح(ره) داشته باشند. زیرا این کتاب پاسخگوی بسیاری از پرسش‌های جوانان پیرامون مسائل اعتقادی است. کسی که بخواهد یک دوره اعتقادات را بر اساس مبانی عقلی و نقلی برای سنین دبیرستان و اول دانشگاه بگوید می تواند از این کتاب ارزشمند بهره مند شود. طلاب در قم در پایه چهارم به صورت کتاب درسی این کتاب را می خوانند. ویژگی این کتاب این است که از نظر فلسفی و منطقی بسیار قوی و مستند است.

در این کتاب استاد به دفاع از آموزه‌های اسلامی پرداخته است. اما اگر از این سن بالاتر برویم و کلاس دوازدهم و اول دانشگاه برویم به نظر بنده شش کتاب طرح ولایت بسیار مفید بوده و حقیقتا انسان ساز است. این مجموعه بسیار منسجم برای معرفی عقلانی اسلام در تمامی ابعادش به جهان غیر اسلام است. طرح ولایت به گونه‌ای ترسیم شده که در جلد اول به مباحث معرفت شناسی و در جلد دوم به مباحث خداشناسی، در کتاب سوم انسان شناسی، در کتاب چهارم فلسفه ارزش‌ها، در کتاب پنجم فلسفه حقوق و در آخرین جلد از این کتاب به مباحث فلسفه سیاست پرداخته شده است.

حقیقتا این مجموعه شش گانه اسلام را در یک انسجام قوی عقلانی معرفی می‌کند و تمام تشنگان دانشگاهی را سیراب می‌کند. این نکته جالب توجه است که در طول ۲۵ سال گذشته حضرت آقا بیش از ۴۰ بار به این مجموعه پرداخته و آن را تشریح کردند و سفارش کردند که دانشگاهیان این مجموعه را ببینند و مطالعه کنند.

کتاب فلسفه اخلاق ایشان چه ویژگی دارد و آیا در آن یک نظریه پردازی در باب فلسفه اخلاق انجام شده است؟

می‌دانید که غربی ها در مسأله اخلاق خیلی کار کردند. خود حضرت استاد می فرمودند که من یک بار به انگلستان رفتم برای یک مجموعه سخنرانی، در آنجا یک کتابفروشی رفتم و دیدم حجم عظیمی از کتاب های اخلاقی در آنجا وجود دارد.  این سبب شد که حضرت استاد وقتی برمی‌گردند به مسأله فلسفه اخلاق بپردازند و کار بسیار قوی را در این زمینه انجام دهند. این کتاب باعث شد که غربی ها بفهمند که ما در این زمینه کتاب داریم و با یک غربی که هیچ اعتقادی به اسلام، قرآن و دین ندارد می توانیم بنشینیم و مستدل با او بحث کنیم و یک نظام اخلاقی عقلی را برای او به اثبات برسانیم. ایشان فعالیت های بسیار زیادی در مورد توسعه علوم انسانی انجام داده اند که بسیار قابل توجه است.

در باب علوم انسانی فعالیت های ایشان چگونه بوده است؟

از وقتیکه آگوست کنت در سال ۱۸۵۰ پایه علوم انسانی و فلسفه علوم اجتماعی را در غرب نوشت، تا الان مجموعا ۱۸۰ سال کار قوی در علوم انسانی انجام شده است. در زمانی که در آمریکا ندای یهودی سازی و مسیحی سازی علوم مطرح شد و در چین و ژاپن به بومی سازی علوم انسانی پرداخته شد، به این نتیجه رسیدند که این علوم انسانی به این شکل به درد مسیحیت و یهودیت و فرقی که در چین و ژاپن است می خورد آنها شروع به بومی سازی، مسیحی سازی و یهودی سازی کردند.

این ندا حدوداً ۴۰ ۵۰ سال پیش به اندونزیایی ها رسید. اندیشمندان اندونزی تلاش کردند که این اسلامی سازی علوم انسانی را انجام دهند. استاد سال‌های ۵۰ و ۶۰ با اندیشمندان دانشگاهی در مجموعه ای به نام حوزه و دانشگاه شروع کردند به انجام اسلامی‌سازی علوم انسانی. حقیقتاً یکی از فعالیت های بسیار پر ثمر حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) این کار بود. آن زمان میرحسین موسوی نخست وزیر بود و برای این کتاب حدود یک سال و نیم اساتید می آمدند و با استاد همکاری می‌کردند، ولی متأسفانه نگذاشتند که اساتید بیایند و این طرح نیمه کاره ماند. حضرت استاد خود به تنهایی به این مجموعه پرداختند و آن را تکمیل کردند.

به یاد دارم که یک کنفرانس در سال ۱۳۸۸ در همین مؤسسه امام خمینی(ره) برگزار شد تحت عنوان مبانی فلسفه علوم انسانی، که ۷ اثر از این کنفرانس بیرون آمد. یک کتاب حضرت آقا را چاپ کردیم و یک کتاب از حضرت استاد و مجموعه مقالات را در دو جلد به انگلیسی و آثار دیگری از این کنفرانس بیرون آمد که پیرامون اسلامی سازی علوم انسانی بود که حقیقتاً قابل دقت و قابل اعتناست.

استقبال از اندیشه های حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) در مجامع غربی چگونه است؟

بنده در دانشگاه مک‌گیل وقتی درس می‌خواندم در آنجا یک مقاله ای را ارائه کردم تحت عنوان فلسفه توسعه اقتصادی، حقیقتاً آن دانشجوهای خارجی که از کشورهای مختلف بودند و حتی خود استاد که رئیس دپارتمان بود بسیار مرا تشویق کردند و گفتند که ما نمی دانستیم برای آنکه توسعه اقتصادی پیدا کنیم باید توسعه علوم انسانی پیدا کنیم. برای آنها بسیار جالب و بدیع بود و به من بالاترین نمره را که ای پلاس بود گرفتم.

من به آنها گفتم که این مقاله را بر اساس صحبت های حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) بیان کرده ام. می خواهم این را عرض کنم که حضرت آیت الله مصباح یزدی آنچنان در این علوم انسانی متبحر بودند و اظهار نظر می کردند که حقیقتاً موجب تشویق غربی‌ها قرار می گرفت. شما همین کتاب خورشید مغرب را ببینید. این کتاب  شرح حدود ۴۰ سخنرانی ایشان در سفری است که به کشورهای آمریکای جنوبی از جمله آرژانتین و کلمبیا داشتند.

جالب است که بدانید اساتید و اسقف های کلیسا حضرت استاد را دعوت می کردند و از ایشان می خواستند که برای آنها بحث کنند و استقبال بسیار شایانی از ایشان انجام می دادند. حضرت استاد در بحث وحدت هم صحبت‌هایی بسیار خوبی دارند و می‌گفتند که ما باید با مسیحیان در مقابل دشمن مشترک بایستیم و باید با آنها وحدت پیدا کنیم برای مبارزه با دشمنان. در این کتاب کاملا بیان شده است که چگونه در این سفرها ایشان با مسیحیان برخورد می کرد و چگونه آموزه‌های اسلامی را به آنها معرفی می کردند و این باعث شد که مورد تشویق آنها قرار بگیرد.

در پیان ضمن عرض تسلیت به مناسبت رحلت حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) از خبرگزاری رسا بابت توجه به آثار ارزشمند ایشان کمال تشکر را دارم./826/