«زنده بادا عشق» رونمایی شد

به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، شب گذشته در فضای مجازی مراسم رونمایی از کتاب «زنده بادا عشق» مجموعه‌ای که حاوی سروده‌های رضا اسماعیلی است رونمایی شد.

* حداد عادل: معرفی شاعران خوب ایران معاصر به پارسی سرایان هند کاری شایسته و بایسته است

بر اساس این گزارش، شاعران فارسی‌زبان ایرانی و خارجی بسیاری در این برنامه شرکت داشتند، اما غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به مناسبت رونمایی از مجموعه شعر «زنده بادا عشق» اظهار داشت: تا ابد زنده بماناد ترا نام ای عشق/ که به اقبال تو هر کار توان برد از پیش؛ انتشار کتاب «زنده باداعشق» را که مجموعه شعر آقای رضا اسماعیلی است کاری مبارک می‌دانم.

وی افزود: اکنون که به همت دوستان ادب پرور ما مخصوصا جناب قزوه راه آشنایی شاعران پارسی گوی ایرانی و هندی با یکدیگر گشوده و هموار شده، معرفی شاعران خوب ایران معاصر به پارسی سرایان هند کاری شایسته و بایسته است. آقای اسماعیلی نمونه بارزی از شاعران امروز ایران هستند که زبان شاعرانه دلنشین و روان دارند و شعر را درخدمت گوهر عشق به کار گرفته‌اند و با کیمیای عشق به سخن رفعت و فَضیلت بخشیده‌اند. با هم بخوانیم که «زنده باداعشق» و زنده بادا زبان فارسی و زنده بادا پیوند دوستی و همدلی میان شاعران ایران و هند.چنین باد.

* قزوه: شاعری که مَنَش می‌شناسم

علیرضا قزوه نیز در این برنامه اظهار داشت: از شما چه پنهان این آقا رضای اسماعیلی را سال‌های زیادی است که می‌شناسم و این سال‌ها نه یک سال و دو سال و ده سال که قریب چهل سال است و چهل سال خودش یک عمر است و شهادت می‌دهم که در همه این سال‌ها هماره جز لبخند و جز مهربانی و جز همراهی، جز صفا و جز اخلاق و جز صمیمیّت از او ندیده‌ام و نشنیده‌ام.

وی ادامه داد: او نه تنها از اخوان با صفای من که از همراه‌ترین همدلان شعر انقلاب بوده و هست و از همان سال‌های جنگ و دفاع مقدس و جوانیِ شعر انقلاب، هماره یکی از سنگرداران این عرصه بوده و تا هنوز نیز هست و تا هنوز با دغدغه شعر می‌گوید و می‌داند که چه بگوید و از که بگوید. شعر او و دغدغه‌های او دغدغه‌های بزرگ است. بی گمان اگر چند معلّم با مرام شعر انقلاب را بخواهم نام ببرم، یکی از آن‌ها اوست.

* مجاهدی: ثابت قدم در آسیب شناسی شعر آیینی

در بخش دیگری از این مراسم محمدعلی مجاهدی پدر شعر آیینی یادداشتی را منتشر کرد که در ادامه می‌خوانید:

«هوالجمیل»

جناب رضا اسماعیلی از پژوهشگران نام آشنا و صاحب نظران مطرح و سخنوران توانمند در عرصه شعر مقاومت و ادب آیینی است. سال‌هاست که او را می‌شناسم و به او ارادت دارم. از جاذبه‌های وجودیِ این عزیز فرهیخته: فروتنی، گشاده رویی، نرمخویی، دانشوری، صمیمیت، بی ادعایی و دغدغه مندی است. منتقدی است نستوه  با آثار قلمی  فاخر و بشکوه.

هرگز از یادم نمی‌رود وقتی که در مقام نقد شعر آیینی معاصر بر آمدم و از بایدها و نبایدهای مطرح در گستره موضوعی شعر آیینی سخن گفتم و مولفه‌های آسیب شناسی  شعر ولایی را به جِد مطرح کردم، با بی مهری‌های فراوانی مواجه شدم که نه گفتنی است و نه شنیدنی! تنها عزیزی که  تمام قد در کنارم ایستاد و طعنه‌ها و کنایه‌ها را به جان خرید و از ترکش‌ها بی نصیب نماند، ولی نهراسید و پایداری کرد، این بزرگوار بود. 

بی تفاوتی‌های آزار دهنده رایج در میان غالب پیشکسوتان شعر آیینی و عدم همراهی و همدلی، نتوانست در عزم راسخ من و این نازنین تزلزلی ایجاد کند، و اگر امروز شاهد برومندی و آبرومندی چشمگیر شعر آیینی هستیم، باید سپاسگزار پژوهش گران متعهد و  شاعران غیرتمند ولایی زمانه خود باشیم که جناب اسماعیلی از چهره‌های به یاد ماندنی این عرصه خطیر و خطر خیزند.

انتشار این مجموعه متین شعری را - که حاوی مقوله‌های مطرح در قلمرو موضوعی شعر آیینی است -  به فال نیک می‌گیریم و توفیق روز افزون ایشان را در تبیین و ترویج فرهنگ گرانسنگ شیعی آرزو مندیم.
 

*سنگری: در ستیز با تحریفات و باژگونگی‌ها

محمدرضا سنگری نیز در این گردهمایی شاعرانه این یادداشت را به مناسبت رونمایی از کتاب «زنده بادا عشق» ارائه کرد و نوشت: کارنامه درخشان زیست شاعرانه و پژوهشگرانه استاد رضا اسماعیلی، آیت روشن و حجت بالغه زیستی اندیشه ورانه، شهیدانه، عارفانه، عالمانه و مجاهدانه و ترجمان دفاع از حریم آرمان‌ها و ارزش‌ها و عرصه سخاوتمندانه اندوخته‌ها و آموخته‌ها به نسل‌های آینده است. 

هر چند نام استاد اسماعیلی در نزد اهالی شعر بیشتر به سروده‌های آیینی و ترانه سرایی و شعر دفاع مقدس شناخته شده است، اما آنان که با آثار قلمی ایشان انس و الفت دارند، می‌دانند به همان اندازه که در سرودن شعر و ترانه توانمند و کارآمدند، در عرصه پژوهش و تحقیق، نقد و نظریه پردازی و در حوزه نثر از موفق‌ترین چهره‌های عصر انقلاب اسلامی به شمار می‌آیند.

در کنار شعر و پژوهش، نقش معلمانه استاد اسماعیلی در هدایت و تربیت نسل جوان شاعر و نویسنده ستودنی است. هندسه فرهنگی و فکری منظم، شناخت وسیع از ادبیات کلاسیک، زبان نرم و صمیمی، و از همه فراتر و والاتر دردمندی و درک مندی، او را در کار معلمی ممتاز و متمایز می‌سازد.

اما آنچه استاد اسماعیلی را در نگاه دوستان شاخص می سازد، ادب، تواضع، وقار و نجابت شاعرانه، صداقت و صراحت و صبوری و تخلق به اخلاق و رعایت حریم‌ها و پاس حرمت دیگران داشتن است. استاد اسماعیلی در دفاع از ارزش‌ها و فضیلت‌ها و نقطه مقابل ستیز با ناروایی‌ها، کژاندیشی‌ها، تحریف‌ها و سطحی نگری‌ها، نستوه و استوار چون کوه ایستاده است و در طول حدود چهل سال که این کمترین با او مراوده و مذاکره و هم سخنی داشته‌ام، کوچک ترین تزلزل و تذبدب در سلوک و سیرت و اندیشه وی نیافته‌ام.

دفترهای شعر وی نیز گواه‌اند که دغدغه‌های استاد اسماعیلی چیست. «حنجره سرخ عشق»، نخستین دفتر شعر وی که در سال ۱۳۷۳ چاپ شد تا «نی نامه» و «آسمانی‌ها» و «بوی گل در می‌زند» و «بر آستان جانان» همه و همه مفسر و آیینه جانی آگاه، اندیشه‌ای سترگ، قلبی عارف و جهانی همه معنا و معنویت اند. حتی در «تفسیر طوفان» که مجموعه گفت و گوهای وی با ۱۵ تن شاعر در باب مقوله‌هایی چون ادبیات پایداری، شعر مقاومت بین الملل اسلامی، رسالت شاعران، شاعران مقاومت و شعر پایداری لبنان، عراق، افغانستان، مصر و دیگر نهضت‌ها و خیزش‌های منطقه است، می‌توان هوشمندی در طرح سوال، انتظام مباحث، و حتی بایسته‌های یک مصاحبه موفق را یافت. البته تجارب روزنامه نگاری استاد اسماعیلی نه تنها در این اثر، که در تمام پژوهش‌ها و نقد و نظرها مشهود و محسوس است. 

در حوزه شعر، توفیق استاد اسماعیلی در قالب‌های گونه گون شعری چشم نواز و روح نواز است. در قالب‌های کلاسیک مانند رباعی، غزل، به همان اندازه موفق است که در قالب‌های نیمایی و سپید. «عاشقانه های شرقی» حجت تمام بر این مُدعاست. 

ارادت استاد رضا اسماعیلی به اهل بیت(ع)، به ویژه ابوالاحرار سیدالشهداء، حضرت رضا(ع) و حضرت موعود(عج)، به سروده‌هایش هویت ویژه بخشیده است. در مجموعه شعر «ناگهان دریا» و «سلام بر عاشورا»، مجموعه شعر رضوی «کبوترانه بخوان آسمان هشتم را»، «ملکوت کلمات» و «این مریم همیشه»، نشان روشن این ارادت و دلدادگی و عشق ورزی است. در سروده‌های عاشورایی، به ویژه در «سلام بر عاشورا»، ستیز با تحریفات و باژگونگی‌ها در فهم عاشورا، نقد و نظرهایی را برانگیخت که استاد اسماعیلی صبورانه و عالمانه از موضوع و موضع خویش دفاع کرد و می‌توان گفت بابی برای نقد کژاندیشی‌ها در قلمرو فرهنگ عاشورا به روی شاعران و ذاکران گشود. 

خدمات فرهنگی استاد عزیز رضا اسماعیلی به فرهنگ و ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و شناساندن چهره‌های بزرگ ادبی، به ویژه شاعران ترازمند و فرازمند انقلاب اسلامی مانند دکتر طاهره صفارزاده، استاد حمید سبزواری، استاد مشفق کاشانی، دکتر قیصر امین پور، دکتر علیرضا قزوه، حقیقتا ارجمند و اجرمند و ستودنی است و با این یادکردها مانند «شناخت نامه دکتر طاهره صفارزاده»، و «این بانگ آزادی» استاد حمید سبزواری و «خلوت انس» با همکاری استاد مشفق کاشانی، آثار گران سنگی را به عالم پژوهش و پژوهشگران ارائه داده است.

توفیق همچنان رفیق راهش باد و دیر زیاد تا همچنان کام خواهندگان و خوانندگان از نخل پر ثمر و پر برکت وجودش شیرین و بهره مند شود. 

*شکارسری: همه چیز در تعادل

حمیدرضا شکارسری اظ دیگر شاعرانی بود که در این محفل ابراز داشت: گاهی با مجموعه شعری روبرو می‌شوی که در انتها، چهره ای روشن از راوی را برای تو ترسیم می‌کند. این چنین مجموعه شعرهایی به ندرت می‌تواند حاصل ذوق شاعری مبتدی و آماتور باشد. شاعرِ با تجربه به ثباتی قابل تامل و معنادار در بیان شاعرانه رسیده است و نیز در گزینش آثارش برای تهیه یک مجموعه شعر به گونه‌ای عمل می‌کند که گویای همان ثبات بیانی و نیز ترسیم کننده همان چهره روشنش باشد. مجموعه شعری که به جای جُنگ شعر پهلو به کتاب شعر بزند. مجموعه غزل «زنده بادا عشق» در همین راستا قابل تحلیل و بررسی است . 

«رضا اسماعیلی» در این کتابِ غزل چهره راوی شعرهایش را به روشنی ترسیم می‌کند: یک راوی مُتدین و مذهبی و دل سپرده به انقلاب اسلامی و ارزش‌های آن. شخصیتی همان قدر سوگ سرا که حماسه سرا و همان قدر تغزلی که اندیشه ورز. این ابعاد به روشنی از غزل‌های «زنده بادا عشق » قابل تشخیص است. 

تظاهرات دینی در غزل‌های این مجموعه یا به صورت مستقیم به چشم می‌آید و یا به صورت مضمون سازی در ابیاتی از غزل هایی که در نگاه اول دینی به نظر نمی‌رسند، اما گویای ذهنیتی متکی بر آموزه‌های دینی هستند: 

فصل لبخند گل پنجم، امام باقر است 
پنجمین خورشید، زد لبخند بر دنیای من 
تشنه یک جلوه از خورشید سیمای توام 
ای طلوع پنجمین! ای حجت فـردای من

و یا با بیانی تغزلی تر خطاب به امام عصر(عج):
با تماشای خیالت، می روم در انجمن 
انجمن، غوغای شاعرها ...، تو اما نیستی 
شعر بسیار است و شاعرها فراوان، مهربان
فائز و خیام و طاهرها...، تو اما نیستی

در ابیات فوق محتوای مذهبی آشکارا و حتی کم و بیش عریان بر کاغذ ریخته‌اند، اما دستگاه فکری متکی بر آموزه‌های دینی در ابیاتی چون مثال‌های زیر زیرپوستی‌تر و طبیعی‌تر لباس شعر پوشیده‌اند. مثلا وقتی که شاعر برای دوستی اخوانیه می‌سراید و طی آن از اصطلاحات مذهبی یاری می‌گیرد:

از من تو را که گرم نماز سرودنی 
با لهجه ی صمیمی و سبز اذان، سلام

و یا در غزل دیگری نیایش واره می‌سراید و از اصطلاحات خاص این فضا بهره می‌جوید:

به ذکر بال کبوتر رسیده‌ام امروز 
و با خیال زلال عبور مشغولم 

بهار می رسد و رستخیز در راه است 
به ذکر سوره گل، با حضور مشغولم

اسماعیلی دل سپردگی به انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و ارزش‌های برآمده از آن‌ها را نیز در شعرهایش بروز می‌دهد و از آن جا که انقلاب اسلامی، درهم رفتگی قابل توجهی با زیرساخت‌های دینی اندیشه مردم دارد، مجموعه شعرهای او از جمله «زنده بادا عشق» تلفیقی از اشعار دینی و انقلابی ست. از این رو می‌توان او را از مُستدام‌ترین، جدّی‌ترین و پرکارترین شاعران انقلاب دانست. شاعری که اهل ریسک چندانی در زبان و بیان شاعرانه نیست و از نُرم‌های موجود شعری خروج چندانی نشان نمی‌دهد و به همین دلیل شاعری «متعادل» و نه اهل خطر با فرم‌های شعری محسوب می شود. بنابراین تعجب می‌کنیم اگر یک دو مورد بازی با قافیه، مثلا در بیت آخر را مشاهده می‌کنیم که تازه در برابر فرم و قالب شکنی‌های شاعران به خصوص جوان در دو سه دهه اخیر، خیلی هم عجیب و غریب نیست: 

کوچک ترم از آن که بگویم بیا و یا  
خط و نشان برای امام زمان بد است 

جان کلام : این که شما حی و حاضری
ما غایبان منتظریم و «همین» ! بد است

و خود بلافاصله به وقوف بر این هنجارشکنی ساده اشاره می‌کند!

«زنده بادا عشق» می توانست حداقل در نام خود بدیع تر باشد و از حد ترکیبی زیادی آشنا فراتر برود، ولی حتی در این مورد نیز  می توان روحیه ی متعادل «رضا اسماعیلی» را تشخیص داد. 

این گزارش اضافه می‌کند، «زنده بادا عشق» سروده رضا اسماعیلی است که از سوی موسسه فرهنگی هنری شاعران پارسی زبان منتشر شده است./826/