روحیه ضد استکباری اردوزبانان پاکستانی، فرصتی بزرگ برای گسترش جبهه مقاومت

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری رسا، یازدهمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی جشنواره ملی ترجمان فتح با موضوع «ترجمه و نشر به زبان اردو؛ مخاطب‌شناسی، الزامات و چالش‌ها» با سخنرانی راشد عباس نقوی، استاد زبان و ادبیات اردو دانشگاه تهران و یونس رضایی دکتری مترجمی زبان و کارشناس امور فرهنگی به همت پژوهشکده شهید صدر(ره) دانشگاه امام حسین(ع) و با مشارکت حسن رضا نقوی مسئول کانون دانشجویان اردو زبان در ایران برگزار شد.

شهادت حاج قاسم سلیمانی مرحله سوم مقاومت را در پاکستان فعال کرد

در این نشست عباس نقوی، استاد زبان و ادبیات اردو دانشگاه تهران با اشاره به ادوار مقاومت در پاکستان گفت: مقاومت در پاکستان را به سه دوره می‌توان تقسیم کرد؛ دوره اول مربوط به قبل از جدا شدن از هند است، در تاریخ معاصر پاکستان سال ۱۸۵۷ جنگی بر علیه سلطه انگلستان اتفاق می‌افتد البته موفق به پیروزی نمی‌شوند اما در ادبیات اردو و شبه قاره این جنگ ماندگار می‌شود، این مرحله تا ۱۹۴۷ یعنی قبل از جدا شدن از هندوستان ادامه دارد.

وی افزود: مرحله دوم مقاومت مربوط به سال‌های ۱۹۴۷ تا ۱۹۷۹ هست، در این مدت ۳ جنگ با هند داشتیم که باعث شد ادبیات مقاومت حتی در متون درسی ما هم بیاید، چون حکومت می‌خواست مردم را برای مقاومت و دفاع علیه هند آماده کند، در این دوره شعرها و مضامین و الگوها و شخصیت‌هایی از ارتش پاکستان برای ایجاد روحیه مقاومت برجسته شد و چون جامعه پاکستان اسلامی است، شخصیت‌های اسلامی که رویکرد مقاومت داشتند هم برجسته شد. پس در ادبیات اردو مقاومت تاریخچه و ریشه دارد و مردم هم با این مفهوم آشنا هستند. ضمن اینکه شهادت و ایثار و فداکاری و جریان کربلا برای مردم کاملا شناخته شده بود. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران الگوهای مقاومت در جامعه پاکستان جدید شد و مردم پیام کربلا را در زندگی‌شان حس کردند. الگویی مثل شهید چمران وقتی معرفی شد جوانان ما می‌خواستند شبیه چمران بشوند، حتی شهید دکتر محمد علی نقوی را چمران پاکستان می‌گفتند.

روحیه ضد استکباری اردوزبانان پاکستانی، فرصتی بزرگ برای گسترش جبهه مقاومت

نقوی در اهمیت شهادت حاج قاسم سلیمانی و آغاز دوره سوم مقاومت در پاکستان گفت: اما دوره سوم مقاومت را می‌توان بعد از شهادت حاج قاسم سلیمانی عنوان کرد، بعد از شهادت حاج قاسم یک دوره جدید در مقاومت پاکستان را شاهد هستیم. از ۱۹۷۹ تا شهادت حاج قاسم شاید ۲_۳ کتاب در مورد شهدای مقاومت نوشته شده بود. اما بعد از شهادت حاج قاسم در همین مدت حدود یک سال ۵_۶ کتاب در مورد شخصیت ایشان ترجمه شده است. به علاوه که شبکه‌های اجتماعی هم خیلی فرصت بزرگی را ایجاد کرد. حاج قاسم باعث شد ادبیات مقاومت در پاکستان دوباره جان بگیرد. البته تمام جامعه پاکستان با حاج قاسم آشنایی ندارند ولی نسل جدید و روش جدید با ایشان آشنا هستند. البته باید کتاب‌های مقاومت تعداد بیشتری چاپ شود تا در جامعه پاکستان بیشتر جا باز کند. همه آثار دفاع مقدس را نمی‌شود ترجمه و منتقل کرد و جوان ما نمی‌تواند از آنها الگوبرداری کند اما حاج قاسم یک الگوی جهانی است و معروف به یک شخصیت ضد آمریکایی و ضد داعش هست که خیلی گستره دارد. یک شخصیت تراز مقاومت است و مثل طالبان و داعش و بوکو حرام و الشباب نیست!

مردم پاکستان روحیه ضد استکباری دارند/ ادبیات مقاومت فقط شامل کتاب نیست

این استاد دانشگاه تهران ضمن اشاره به تاریخچه ضد استعماری مردم پاکستان گفت: جامعه پاکستان یک زمینه ضد استعماری دارد، قبلا علیه انگلستان بود و الان علیه آمریکا است. شهادت شهید عارف حسینی باعث شد مردم بفهمند که خیلی مسائل و مشکلات زیر سر آمریکا است و الان آمریکا در جامعه پاکستان و خصوصا نزد نسل جوان، منفور است و مخالفت با انگلستان که در خون ما است! با این پیش زمینه قشر دانشجو به سمت کتاب و ادبیات مقاومت متمایل هستند. البته منابع اصلی درسی انگلیسی است و جهت‌دهی منابع غربی به سمت مقاومت نیست و بیشتر به سمت سکولاریسم و غرب‌گرایی پیش می‌برند، اما نسل جوان ما این استعداد را دارند که به سمت ادبیات مقاومت بروند. امروزه تنها چاپ کتاب جوابگوی این نیاز نیست، امروز باید با استفاده از فضای مجازی و اینترنت و موبایل و تبلت به آشنا کردن جوانان با ادبیات مقاومت بپردازیم. مثلا یک سایت بیننده بیشتری نسبت به کتاب دارد. شبکه‌های اجتماعی مخاطبان میلیونی دارند که البته نیاز به مختصرنویسی دارد. به هر حال توجه ما بیشتر باید روی قشر جوان و دانشجو باشد و به جای اینکه کار را گسترده کنیم باید نسل جوان را به عنوان هدف مخاطب بگذاریم و قشر جوان را باید هدف قرار دهیم. برای نخبگان اعم از مترجم یا نویسنده هم باید متون سنجیده‌ای تهیه شود.

ترجمه باید توسط مترجمان آشنا به فرهنگ کشور مقصد صورت بگیرد

نقوی در اهمیت ترجمه خاطرنشان کرد: امروز ترجمه یک علم است و آشنایی با یک زبان برای ترجمه کفایت نمی‌کند. برخی از کتاب‌هایی که توسط افراد آشنا به زبان اما غیر مترجم، ترجمه می‌شود در خیلی موارد باز هم نیاز به ترجمه دوباره دارد! به همین دلیل خیلی از کتاب‌ها شاید ترجمه شده باشد اما چون توسط یک اهل فن و مترجم، ترجمه نشده در گوشه کتابخانه خاک می‌خورد و کسی سراغ آن نمیرود. اگر می‌خواهیم یک موضوع را برای جامعه پاکستان بنویسیم باید نویسنده متعلق به همان جامعه باشد تا با آن فرهنگ آشنا باشد. مثلا مولفین پاکستانی که فارسی بلد هستند به آنها متن فارسی بدهیم که مطالعه کنند و بعد به اردو بنویسند. برخی مولفین هستند که فارسی بلد نیستند به آنها متن ترجمه شده اردو بدهیم که بخوانند بعد در همان موضوع بنویسند. گاهی یک شعر آغازی می‌تواند باشد برای یک جوشش و جریان ادبیاتی، آقای قزوه یک شعر در مورد حاج قاسم گفتند و در ادامه باعث جوشش شعر در جامعه پاکستان با این موضوع شد، چون جامعه پاکستان با مفهوم مقاومت مانوس است.

در منطقه حدود ۹۰۰ میلیون اردو زبان داریم، اکثریت اهل سنت سلفی نیستند بلکه معتدل هستند اما دست‌های پنهان استعمار و سلفیت گروه‌های تکفیری را فعال کردند. ایران به واسطه برخی سیاست‌ها از جمله حمایت از فلسطین و روز قدس نشان می‌دهد فقط به دنبال حمایت از شیعیان نیست و روز قدس برای احیای فلسطین هستند که سنی هستند.

آثار مرحوم شریعتی و شهید مطهری مورد استقبال مردم پاکستان است/آمار دقیق از ترجمه فارسی به اردو وجود ندارد

استاد ادبیات و زبان اردوی دانشگاه تهران گفت: تاثیر ادبیات مقاومت در جامعه پاکستان بسیار جدی است، به عنوان مثال مرحوم شریعتی در میان شیعه و اهل سنت موثر بوده است، شریعتی حتی در جامعه سکولار پاکستان در سطوح بالای حکومتی و افراد ذی نفوذ موثر است. کتب شهید مطهری هم خیلی موثر است، نصف آثار شهید مطهری ترجمه شده و اساتید شیعه از آن استفاده می‌کنند. تفسیر نمونه به اردو ترجمه شده و این تفسیر آبروی ما را حفظ کرد و امروز حرف اول را در جامعه شیعه پاکستان می‌زند و قبلا ما حرفی در زمینه تفسیر نداشتیم. در مورد مقاومت و قدس و فلسطین و تقریب مذاهب هم مقالات خوبی نوشته شده است. اما متاسفانه باید بگویم هیچ آمار دقیقی از کتبی که از فارسی به اردو ترجمه و چاپ شده وجود ندارد.

لزو ارتباط تنگاتنگ کنشگران ادبیات مقاومت دو کشور ایران و پاکستان

راشد عباس نقوی در زمینه ترجمه و نشر کتب مقاومت پیشنهاد کرد: اول تشکیل کمیته نظارت بر ترجمه که کارکرد آن انتخاب کتاب‌ها و مترجمین باشد. دوم تشکیل یک اتحادیه ترجمه که در آن اردو زبان هم حضور داشته باشد. سوم خانه‌های فرهنگ یا رای زنی‌های فرهنگی با هم هماهنگ نیستند و از کار همدیگر اطلاع ندارند، تمهیدی اندیشیده شود که این‌ها با هم هماهنگ باشند تا از موازی کاری جلوگیری شود. چهارم ارتباط ناشرین از اهل دو کشور مهم است، حتی به صورت اتحادیه باشد تا کارایی آنها بیشتر شود. پنجم، برای مخاطب‌شناسی چند کارشناس باشند تا بتوانند ارزیابی کنند ضمن اینکه در مورد پخش آثار مقاومت هم نیاز به برنامه‌ریزی است. ششم از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران استفاده بشود و ظرفیت خوبی در این دانشگاه وجود دارد، چند استاد داریم که از هند و پاکستان دکتری گرفتند و در ترجمه می‌توانند همکاری کنند. ضمن اینکه جامعه المصطفی هم باید کار تخصصی ترجمه را شروع کند. هفتم معرفی کتاب‌های حوزه مقاومت در رسانه‌های جمعی، باید کتاب‌های مهم این حوزه که ترجمه شده انتخاب شود و در حد ۵_۶ دقیقه توسط یکی از اهل همان زبان معرفی بشود تا مخاطب عطش پیدا کند تا اصل کتاب را مطالعه کند.

از همسایگان اردو زبان خود غافلیم

در بخش دیگر نشست یونس رضایی فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات اردوی دانشگاه تهران با اشاره به اهمیت و تعداد بالای مخاطب اردو زبان گفت: ایرانی‌ها اطلاع دقیقی از اردو زبان‌ها و اهمیت آنها ندارند در حالی که در منطقه حدود ۹۰۰ میلیون اردو زبان داریم. بیشتر ایرانی‌ها به تبع سیطره‌ای که غرب داشته بیشتر به دنبال زبان انگلیسی هستند. الان زبان اردو مختص به کشور پاکستان نیست بلکه زبان دوم کشورهای حاشیه خلیج فارس اردو است. درصد قابل توجه مسلمانان اروپا و آمریکا و حتی آفریقا اردو زبان هستند. جامعه اردو زبان در جهان گسترده هستند و حضور پر رنگی هم دارند. اما به زبان اردو در ایران نگاه ضعیفی داشتیم و از آن غافل شدیم و فرصت‌های زیادی را از دست دادیم، بیشتر نگاه ما به غرب بوده و از همسایه خود غافل شدیم. مرزهای مقاومت منحصر به کشورها نیست مثلا محمد علی سرپاره، کوهنورد پاکستانی، هر قله‌ای را فتح می‌کرد قبل از پرچم کشور خودش، بر نوک قله پرچم امام حسین(ع) را به اهتزار در می‌آورد ولی در ایران به این اخبار اصلا پرداخته نشده است. حتی اگر خبری از پاکستان باشد از انگلیسی به فارسی ترجمه می‌کنند و ارتباط مستقیم وجود ندارد.

وی در ادامه گفت: جبهه مقاومت در پاکستان طرفداران قابل توجهی دارد و از ظرفیت آنها می‌توان استفاده کرد و قحط الرجال نیست ولی ما ایرانی‌ها شخصیت‌ها را نمی‌شناسیم و ارتباط نداریم. یکی از مزایای پاکستان این است که کار تشکیلاتی خوب انجام می‌شود. گروه‌های مختلفی در پاکستان هستند که در حوزه مقاومت و فلسطین فعالیت می‌کنند اما پراکنده هستند و باید با آنها ارتباط گرفته شود. حتی در مواردی می‌توانیم خط و ایده بدهیم و در زمینه خاصی تشکل و موسسه ایجاد کنند مثلا برای ترجمه از این ظرفیت ساختارسازی پاکستانی‌ها می‌توانیم استفاده کنیم.

دشمن گروه‌های تکفیری را در منطقه تقویت کرده است

یکی از شعرای اهل سنت شبه قاره مولانا جوپر می‌گوید: «اسلام بعد از هر کربلا زنده می‌شود». او حدود ۱۰۰ سال قبل این حرف را گفته است. این واقعیت نهضت کربلا است و ریشه مقاومت اینجاست و اهل سنت هم به این معتقدند و این شعر هم در شبه قاره معروف و مطرح است. اهل سنت شبه قاره عمدتا به ائمه ما ارادت دارند و اهل زیارت هستند و ظرفیت خوبی را برای تعامل ایجاد می‌کنند. اکثریت اهل سنت سلفی نیستند بلکه معتدل هستند. متاسفانه بعد از پیروزی انقلاب دست‌های پنهان استعمار و سلفیت گروه‌های تکفیری را فعال کردند. ایران به واسطه برخی سیاست‌ها از جمله حمایت از فلسطین و روز قدس نشان می‌دهد فقط به دنبال حمایت از شیعیان نیست و روز قدس برای احیای فلسطین هستند که سنی هستند.

پاکستانی‌ها روحیه استکبارستیزی دارند

این کارشناس فرهنگی در زمینه جذب مخاطب اردو زبان به ادبیات مقاومت گفت: پاکستانی‌ها زمینه ضد استعماری و آمریکاستیزی دارند و این فرصت و ظرفیت خیلی خوبی را برای ترویج ادبیات مقاومت ایجاد می‌کند و در کنار هر کتابی که ترجمه می‌شود اگر گزیده‌ای از کتاب باشد، چون قشر جوان به سمت مختصر خوانی متمایل هستند، خیلی در جذب مخاطب جوان موثر است. اگر این چکیده‌ها در قالب‌های الکترونیکی و در شبکه‌های مجازی باشد می‌تواند مکمل نهضت ترجمه باشد و اهمیت آن به گونه‌ای است که می‌تواند آثار ترجمه شده را اثر بخش کند. در پاکستان فیس بوک و یوتیوب و توییتر خیلی مورد استفاده جوانان قرار می‌گیرد و از این بستر می‌توان استفاده کرد. ضمنا در ترجمه‌ها به فرهنگ طرف مقابل و بستر فرهنگی دقت ویژه بشود به علاوه که اگر می‌خواهید گستره مخاطب زیادتر شود برخی محتواها بصورت صوتی می‌تواند کار و منتشر بشود./988/

منبع: خبرگزاری آنا