سبک زندگی منتظران امام غائب

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، ویژه نامه اینترنتی «سبک زندگی مهدوی» شامل مقالات، چندرسانه‌ای، ویژه‌نامه مرتبط، پیامک، پرسش و پاسخ، احادیث و مقالات مرتبط در پایگاه اینترنتی راسخون منتشر شد.

در روایات ائمه اطهار(ع) صحبت از گروهی زبده است که به مجرد قیام حضرت ولی‌عصر(عج) به آن امام ملحق شده، در رکاب او به مجاهدت و مبارزه در راه دین خدا می‌پردازند. بدیهی است که این گروه افرادی هستند که قبل از ظهور امام زمان(عج) آمادگی لازم برای حضور در کنار ولی خدا را برای خود فراهم نموده و علاوه بر خودسازی به تربیت افراد همّت گمارده و حتی جامعه را برای حضور آن امام همام آماده کرده‌اند.

از نظر روایات اسلامی در مقدمه قیام و ظهور امام، یک سلسله قیام‌های دیگر از طرف اهل حق صورت می‌گیرد، آن چه به نام قیام یمانی قبل از ظهور بیان شده است، نمونه‌ای از این سلسله قیام‌ها است. این جریان‌ها نیز ابتدا به ساکن و بدون زمینه قبلی رخ نمی‌دهد.

از مجموع آیات و روایات استنباط می‌شود که قیام حضرت مهدی آخرین حلقه از مجموع حلقات مبارزه حق و باطل است که از آغاز جهان بر پا بوده است. مهدی موعود تحقق بخش ایده‌آل همه انبیا و اولیا و مردان مبارز در راه حق است.

بنابر این با دقّت و تأمّل در مفهوم واقعی کلمه «انتظار» این معنا به خوبی روشن می شود که منتظر راستین ظهور حضرت مهدی(عج) بار سنگین و مسئولیت خطیری به عهده دارد. چرا که سه برنامه و مسئولیت مشخص، به نام «خودسازی»، «دگرسازی» و «زمینه سازی» بر دوش او است، که توجّه بدان لازم، و موجب اصلاح فرد و جامعه و جلوگیری از مفاسد اجتماع، و باعث نجات و رستگاری، و مایه دلگرمی و آمادگی برای ظهور منجی بشریّت، و پذیرش امام معصوم غایب است. این برنامه‌ها همان سبک زندگی منتظران امام عصر در جوار امام غائب است.

از جمله مقالات این ویژه‌نامه می‌توان به «زندگی بهاری با یاد مهدی»، «آثار مهدی‌باوری و مهدی‌یاوری در خانواده»، «مطالبات مشترک فرهنگ مهدویت و فرهنگ خانواده»، «خانواده مهدوی»، «خانواده منتظر در برابر خانواده مبتذل»، «تربیت نسل مهدوی»، «خانواده‌محوری استراتژی راهبردی دوران غیبت»، «انتقال محبت حضرت مهدی به فرزندان»، «سوره نور، خانواده و مهدویت»، «46 اصل در مدیریت خانواده مهدوی»، «نقش زن در سربازپروری برای جبهه حق»، «خانواده آرمانی و تمدن ساز در تاریخ»، «سبک زندگی که امام زمان می‌پسندد» و «کیفیت ورود به بیت معنوی امام زمان» اشاره کرد.

خانواده‌های آرمانی و تمدن ساز در تاریخ

در ذیل این مقاله از ویژه‌نامه سبک زندگی مهدوی می خوانیم: در فرهنگ تربیتی قرآن به معرفی خانواده هایی برمی خوریم که اعضاء آن در تمدن سازی و جریان سازی دینی و اجتماعی نقش اساسی داشته اند؛ این خانواده ها به عنوان خانواده های آرمانی می توانند بهترین الگو برای خانواده های ولائی و مهدوی قرار گیرند، چرا که این ظرفیت و امکان وجود دارد که یک خانواده به عشق توحید و امام زمان خود، همیشه در صحنه باشد و با فداکاری و کوشش در راه منویات الهی در زمینه سازی تمدن طلائی مهدویت نقش ایفا کند، همچنانکه در طول تاریخ در دوره های گوناگون بعضاً نقش تمدن سازی و جریان سازی دینی به عهده خانواده ها بوده است.

یکی از روشهای تربیتی قرآن، طرح چهره های بزرگ و معرفی آنان در راستای توجه به مباحث خانوادگی و توضیح، تبیین و تشریح ماجراهای خانوادگی آنان است. قرآن کریم داستانهای خانوادگی را با عنوان «آل و یا اهل» یاد می کند؛ آل موسی، آل هارون، آل ابراهیم، آل عمران، آل یعقوب، آل داود و یا أهل البیت و در مواردی به بیان داستانهای خانوادگی افرادی همچون لقمان و فرزندش، موسی و مادرش و ایوب و همسرش می‌پردازد.

در بسیاری از این موارد حرکت‌های اصلاحی انبیا و اولیا و رسالت‌های الهی آنان، با هماهنگی و با همکاری خانواده ها بوده است، به عنوان نمونه در قصه تأسیس کعبه و پایه‌گذاری بیت‌الله الحرام، نقش محوری و اساسی بر عهده یک بیت صالح و یک خانواده گذارده شده است. قرآن کریم می فرماید: (وَ إِذْ یَرْفَعُ إِبْرَاهِیمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَ إِسْمَاعِیلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ؛ و (نیز به یاد آورید) هنگامی را که ابراهیم و اسماعیل، پایه های خانه (کعبه) را بالا می بردند (و می گفتند:) پروردگارا از ما بپذیر....».

نماد این خانواده آرمانی همچنان درکنار بیت‌الله الحرام، بعنوان حجر اسماعیل و حریم خانه و خانواده ابراهیم، درمنظر حجاج محفوظ مانده تا همواره یاد آور خاطره ابراهیم و فداکاری خانواده پاک و اصیل او باشد.

در حیات معنوی تبلیغی پیامبر بزرگوار اسلام(ص) نیز نقش اهل بیت(ع) بسیار پررونق و مؤثر بوده است و همه اعضای خانواده حضرت در میدان دفاع از توحید و دیانت و ارزش‌های اسلامی و انسانی حضور داشته و نقش بسزایی در تأسیس مدینه الرسول و تمدن نبوی و تثبیت حکومت دینی و برتری بخشی مکتب اسلام، ایفاء نموده اند.

به همین دلیل همچنانکه در کنار مسجد الحرام خانه ابراهیم و اسمعیل (حجر اسماعیل) بنیان گذاشته شده و همچنان به اذن خدا باقی مانده است و در کنار مسجد النبی، خانه پیامبر (ص) و خانه امیرالمؤمنین و حضرت زهرا (ع) چشم نوازی می کند تا بیانگر تأثیرات مثبت این خانواده در شکل گیری تمدن اسلامی باشد.

در جریان مباهله که نوعی مقابله و رویارویی نرم مسیحیت با اسلام تلقی می شد، پیامبر اکرم(ص) جهت حضور در صحنه، به همراه خویش اهل بیت(ع) خود یعنی امیرالمؤمنین علی(ع)، فاطمه زهرا(ع)، حسن و حسین(ع) را به صحنه آوردند.

یکی از پیامهای مهم این حضور بیان عظمت مقام علی (ع)، فاطمه (ع) و حسنین (ع) است، پیام دیگر آن پیام تربیتی و خانوادگی و اصالت بخشی به نهاد خانواده و تأثیرات بیوت صالحه در جریان سازی های مثبت تاریخی و دینی و تمدن سازی اسلام است. قرآن در این زمینه می فرماید: «فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَ أَبْنَاءَکُمْ وَ نِسَاءَنَا وَ نِسَاءَکُمْ وَ أَنْفُسَنَا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ‌؛ هر گاه بعد از علم و دانشی که (درباره مسیح) به تو رسیده(باز) کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آنها بگو بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت نماییم، شماهم زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت کنیم و شما هم از نفوس خود؛ آن گاه مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم».

در ماجرای تمدن ساز و حماسه کربلا و عاشورا، حضور خانوادگی امام حسین (ع) و در صحنه بودن اهل بیت ایشان حامل پیام بسیار بزرگی است.

امام حسین (ع) با همه اعضاء خانواده خود به خلق حماسه بزرگ عاشوراء پرداخت و همه ی اعضای خانواده ی او، حتی طفل شیرخوارش در این راستا نقش مهم و بسزایی ایفا کردند، که بی شک یکی از علل و عوامل ماندگاری و تأثیرگذاری این نهضت در طول تاریخ، حضور خانوادگی امام حسین (ع) و وجود زنان و کودکان و نوجوانان ایشان است. شهید مطهری (ره) در همین زمینه می فرمایند: «ابا عبدالله اهل بیت خودش را حرکت می دهد برای اینکه در این تاریخ عظیم، رسالتی را انجام دهند، برای اینکه نقش مستقیمی در ساختن این تاریخ عظیم داشته باشند، با قافله سالاری زینب، بدون آن که از مدار خودشان خارج بشوند. از عصر عاشوراء، زینب تجلی می کند، از آن به بعد به او واگذار شده بود».

«بودن اهل بیت امام حسین (ع) در صحنه کربلا، صحنه را بسیار بسیار داغتر کرد و در واقع امام حسین(ع) یک عده مبلغ را طوری استخدام کرد که بعد از شهادتش، آنها را با دست و نیروی دشمن تا قلب حکومت دشمن یعنی شام فرستاد. این خودش یک تاکتیک عجیب و یک کار فوق العاده است. همه برای این است که این صدا هر چه بیشتر به عالم برسد، بیشتر به جهان آن روز اسلام برسد و بیشتر ابعاد تاریخ و ابعاد زمان را بشکافد و هیچ مانعی در راه آن وجود نداشته باشد».

«کار ابا عبدالله یک کار حساب شده است، یک رسالت و یک مأموریت است. اهل بیتش را به عنوان طفیلی همراه خود نمی برد که خوب، من که می روم، زن و بچه ام هم همراهم باشند. غیر از سه نفر که دیشب اسم بردم،(12) هیچیک از همراهان اباعبدالله، زن و بچه اش همراهش نبود. آدم که به یک سفر خطرناک می رود، زن و بچه اش را که نمی برد. اما اباعبدالله زن و بچه اش را برد، نه به اعتبار اینکه خودم می روم، پس زن و بچه ام را هم ببرم (خانه و زندگی و همه چیز امام حسین (ع) در مدینه بود.) بلکه آنها را به این جهت برد که رسالتی در این سفر انجام بدهند».

از این سلسله مباحث نتیجه می گیریم که اساساً یکی از مشخصات انسانهای موفق، حرکت خانوادگی آنان به سوی آرمانهای مقدس توحیدی و ولائی تا سرحد فدایی شدن خود خانواده در این مسیر است.

خانواده‌های مهدوی و مهدی یاور یعنی خانواده ای که در مسیر جان فشانی حضرت قدم برمی دارند و از رفاه، خانه، وقت، ثروت و حتی در صورت لزوم از اهداء جان هم دریغ نمی نمایند، از مشخصات مهم این‌گونه خانواده‌هاست.

سبک زندگی که امام زمان می‌پسندد

در مقاله دیگری از این ویژه‌نامه به سبک زندگی مورد نظر امام زمان(عج) پرداخته شده که بخشی از آن به این شرح است: آگاهی کامل از جزئیات و دستاوردهای عصر ظهور برای کسی که پیش از ظهور زندگی می کند بسیار دشوار می نماید. تنها در پرتو روایات معصومین (ع) و بر اساس استنباط علمای بزرگ از احادیث و قرآن می توان تا حدودی از این شاخصه ها و واقعیت ها پرده برداشت. در سلسله گزارش های خبری اخیر پیرامون سبک زندگی اسلامی به دنبال معرفی برخی شاخص ها و رسیدن به ابعاد حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) و سبک زندگی مهدوی هستیم.

از دیگر ویژگی های عصر ظهور، پدیدار گشتن رشد معرفتی و دانشی انسان است. البته این سخن به این معنا نیست که بشر پیش از ظهور، اندیشه، تعقل، تلاش و جستجو برای دست یابی به حقیقت را نداشته است، بلکه منظور این است که بندها گسیخته و دیده ها گشوده خواهد شد. امام باقر(ع) می‌فرمایند: «إذا قام قائمنا وضع‌الله یده علی رؤوس العباد، فجمع بها عقولهم و کلمت به أحلامهم؛ هنگامی که قائم ما قیام کند، دست خدایی‌اش را بر سر بندگان می‌نهد، از آن پس خردها و دانش های آنان به هم می پیوندد و کمال می یابد.

یکی از رسالت‌های تربیتی خانواده های مهدوی تربیت نسل مستعد و مهیا از نظر علمی و عملی برای یاوری و اجرای منویات امام زمان(ع) است. خانه های نورانی به نور ولایت و امامت، کانون تربیت سربازان امام زمان(ع) و عهده دار پرورش دادن یاوران جان بر کف برای حضرت هستند که تربیت دینی آنان بر اساس، قرآن و عشق پیامبر و آل پیامبر (ص) است.

پیامبر اکرم(ص) در روایتی می فرمایند: «أدَّبوا أولادَکم عَلی ثلاث خِصالٍ: حُبَّ نَبِیِّکم و حُبَّ أهلِ بیتهِ و قراءَ هِ القرآن... فرزندانتان را بر سه پایه و خصلت تربیت کنید: محبت پیامبرتان، محبت اهل بیت او و قرآن».

برای انجام این رسالت بزرگ ما از سه الگو و روش «تربیت فرزند بر اساس اصول تربیتی کلی شرعی و عقلی»، «تربیت فرزند بر اساس توصیه های خاص اهل بیت‌(ع) و «تربیت فرزندان بر اساس الگوی صفات یاوران حضرت مهدی(ع)» استفاده می‌کنیم.

تربیت نسل یاوران حضرت مهدی(ع)، بر اساس الگوی صفات یاران حضرت مهدی(ع) است، در قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع) به مجموعه‌ای از خصلت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی اصحاب المهدی(ع) پرداخته شده است. شمارش این صفات در قرآن و روایات به معنای حرکت در مسیر تربیت چنین نسلی و الگو قرار دادن این شیوه است، به طور مثال قرآن شش صفت برای یاوران حضرت مهدی(ع) بر می شمارد: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکَافِرِینَ یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ وَ لاَ یَخَافُونَ لَوْمَةَ لاَئِمٍ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید هر کس از شما که از دین خود باز گردد، باکی نیست پس به زودی خداوند قومی را می آورد که «ایشان را دوست دارد»، «آنان نیز خدا را دوست می‌دارند»، «در مقابل مؤمنین فروتن هستند»، «در مقابل کافرین سرسختند»، «در راه خدا جهاد می‌کنند» و «از ملامت هیچ ملامت‌گری نمی‌هراسند».

از جمله مصادیق این روایت یاران حضرت مهدی (ع) هستند. با توجه به ضرورت سبک گزینی و احیای اصول زندگی که در گزارشات قبل مفصل اشاره شده است، تبین سلوک فاطمی و مهدوی نیز از دیگر مباحثی است که جهت معاصر سازی اسوه های اسلامی مطرح و بیان گردیده است.

از یک سو دچار شدن به روزمرگی و از سویی تقلید کورکورانه سبک زندگی غربی(که هیچ تناسبی با سبک زندگی اسلامی ندارد) لزوم برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی سبک زندگی اسلامی را دو چندان می‌کند. سبک زندگی‌ای که باید هر چه بیشتر ما را به جامعه مهدویت نزدیک کند.

خانواده‌محوری استراتژی راهبردی دوران غیبت

یکی دیگر از مقالات مطرح‌شده در این ویژه‌نامه به تبیین موضوع خانواده‌محوری استراتژی راهبردی دوران غیبت پرداخته که ذیل آن آمده است: در آیات قرآن و سخنان اهل بیت(ع) تا حدود زیادی شرایط و هنجارها و ناهنجارهای دوران غیبت مورد بررسی قرار گرفته و برای دوستداران اهل بیت(ع) به عنوان یک سلسله اخبار غیبی و پیش بینی های اخلاقی - اجتماعی گزارش شده است.

از سوی دیگر برای حفظ شیعه و اصالت‌های انسانی الهی او، از جانب پیشوایان دین رهنمودهایی صادر شده است که به عنوان برنامه و استراتژی راهبردی در این دوران باید مورد توجه خاص قرار گیرد.

بطور نمونه یکی از برنامه‌های فرهنگی و راهبردهای عصر غیبت، توجه به کتاب، کتابخوانی و نوشتن کتاب است. امام صادق (ع) می فرمایند: «احتَفِظُوا بِکُتُبِکُم فَانَّکم سَوفَ تَحتاجونَ إلَیهَا؛ نوشته‌های خود را نگه دارید زیرا بزودی به آنها نیازمند خواهید شد».

از دیگر برنامه ها و راهبردهای دوران غیبت که مربوط به مباحث خانوادگی است توجه به خانه و خانواده و ملازم بیت بودن در این دوران است. امام صادق (ع) می فرمایند: «کُفّوا ألسِنَتِکُم وَالزَمُوا بُیُوتَکُم؛ در دوره غیبت زبان‌های خود را نگهدارید و ملازم خانه های خویش باشید».

حضرت جواد(ع) می‌فرمایند: «و قبلَ ذلک فتنهُ شرٍّ یُمسِی الرَّجُلُ مُؤمِناً و یُصبِحُ کافِراً و یُصبِحُ مؤمناً و یُمسِی کافراً، فَمَن أدرکَ ذلک الزَّمانِ فَلیتَّقِ اللهَ وَلیکُن أحلاسِ بَیتهِ؛ و قبل از فرا رسیدن ظهور، فتنه جانکاهی پدیدار می‌شود که در آن، انسان با ایمان روز را به پایان می‌رساند و صبح (فردا) کافر می‌شود، و صبح مؤمن است و شب کافر می‌شود، پس هر کس چنین زمانی را درک کرد باید تقوی پیشه کند و چون گلیمی از گلیم‌های خانه‌اش باشد».

امام صادق(ع) نیز در روایتی می فرمایند: (إذا کانَ ذلک فَکونُوا أحلاسَ بُیُوتِکُم حَتّی یَظهَرَ الطاهِرُ بن المُطَهَّرِ ذوالغَیبَه؛ هنگامی که چنین زمانی فرا رسد، گلیم (مقیم و ملازم) خانه ی خود باشید تا اینکه آن امام غائب پاک سرشت و پاکزاد، ظاهر گردد».

پر واضح است با توجه به سیره ی اهل بیت(ع) و با نگاهی به سایر وظایف ایمانی و انسانی یک مؤمن راستین، معنای دوم و برداشت دوم مورد نظر ائمه اطهار(ع) است و تأکید و اصرار اهل بیت(ع) بر خانواده‌محوری و ملازم خانه و خانواده بودن حاکی از توجه داشتن به اهمیت این نهاد بنیادین اجتماعی و تشکیل هسته های صالح و سالم برای تأسیس و تشکیل جامعه مهدوی است.

لذا حضرت باقر (ع) در سخنی دیگر می فرمایند: «تزاوَروُا فیِ بُیوتکُم فَإنَّ ذلک حیاه؛ لأمرِنا رَحِمَ الله عبداً أحیَا أمرَنا؛ در خانه‌هایتان به دیدار یکدیگر بروید که این کار باعث حیات أمر ماست، رحمت خدا بر آن بنده‌ای که أمر ما(اهل بیت) را إحیاء کند».

بنابراین احیاء أمر اهل بیت(ع) و حفظ مکتب و مرام آنان، وابسته به حفظ بیوت، برقراری ارتباطات و محافل خانگی و تقویت و استحکام این نهاد مقدس است.

آری در دیدگاه اسلام و نبی مکرم(ص) خانه نه فقط جایگاهی برای استراحت و خوابیدن و یا امور دنیائی است، بلکه پایگاهی برای عبادت، تحقیق، تفکر و حصنی برای اولیاء الهی است.

نبی اعظم اسلام(ص) می‌فرماید: «سُرُجَ الَّلیلِ جُدُدَ القُلُوبِ خُلقَان الثِّیابِ تعُرفُونَ فیِ أهل السَّماءِ و تُخفُونَ فیِ أهلِ الارض؛ چشمه‌های حکمت، چراغ‌های فروزان هدایت، ملازم خانه‌های خویش(همچون فرش و بساطی ستبر که در خانه گسترده است) مشعل‌های تابناک شب، دل زنده و کهن‌جامعه و ژنده‌پوش باشید تا میان اهل آسمان معروف و در میان اهل زمین، گمنام باشید.

ویژه نامه اینترنتی «سبک زندگی مهدوی» با مطالبی درباره سبک زندگی منتظران امام غائب در پایگاه اطلاع‌رسانی راسخون منتشر شده است و علاقه‌مندان به مشاهده و استفاده از این ویژه‌نامه می‌توانند به نشانی اینترنتی www.rasekhoon.net مراجعه کنند./907/ن601/ی