به بهانه روز جهانی آزادی مطبوعات
اندیشمندان ایرانی سال‌های زیادی برای دست‌یابی به آزادی بیان تلاش کردند. این یادداشت نگاهی دارد به برخی از اسناد در ماه‌های آخر رژیم پهلوی که نشان می‌دهد چگونه نویسندگان و اهالی اندیشه، هنر و قلم از طریق نامه‌ها، بیانیه‌ها، و مطالب مندرج در روزنامه‌ها نسبت به نبودن آزادی بیان هشدار داده و اعتراض کرده‌اند.
کد خبر: ۷۵۶۴۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۱۶
جعل نام خلیج فارس در دوره پهلوی دوم
در دوره پهلوی دوم، یکی از عوامل تفرقه برانگیز مابین ایرانیان و اعراب، استفاده از واژه جعلی خلیج یا خلیج عربی به جای نام خلیج فارس بود.
کد خبر: ۷۵۶۲۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۱۲
بعد از اشغال ایران در سال 1320 مساله ضرورت شکل گیری یک حزب جدید توسط زندانیان سیاسی دوران پهلوی اول مطرح شد. البته همه این دردکشیدگان زندانهای رضاشاه مارکسیست نبودند.
کد خبر: ۷۵۵۹۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۸
نگاهی به پیامدهای یک ابهام تاریخی
در اسفند 1336 سرلشکر محمد ولی قرنی و شماری دیگر به سبب اقداماتی که بعدها از آن با عنوان کودتا یاد شد، دستگیر و بعدها محاکمه شدند. در باب ماهیت این کودتا و اساسا جدی بودن آن روایتهای مختلفی در دست است. با این حال واکنش شاه به این ماجرا ماهیت حکومت و نیز کلا سیاست ایران را از اساس دگرگون کرد.
کد خبر: ۷۵۵۷۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۵
تعبیر سفیر امریکا درباره شاه؛
افزایش فروش نفت در دهه پنجاه رویاهای محمدرضا پهلوی درباره ارتش و خریدهای نظامی بیشتر و بیشتر می‌کرد. داگلاس مک آرتور دوم سفیر وقت امریکا در ایران در خاطرات خود درباره اشتباهات شاه در این رابطه می‌گوید.
کد خبر: ۷۵۵۲۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۳۰
بر طبق اسناد، خانواده علم در حرم مطهر امام رضا (ع) دارای مقبره خانوادگی هستند که وی نیر در همان محل دفن می‌شود. طبق این سند تاریخ فوت علم ۲۵ فروردین ماه ۵۷ بیان شده است که با توجه به مرگ وی در نیویورک، با دو روز تاخیر یعنی ۲۷ فروردین به خاک سپرده می‌شود.
کد خبر: ۷۵۴۹۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۶
حسین علاء دو بار در دو برهه حساس سیاسی کشور سمت نخست وزیری را بر عهده گرفت: نخست در سال 1329 ه.ش که بسیاری از تحلیلگران، از دولت او به «کابینه محلل» یاد کرده‌اند و بار دوم در 1334 ه.ش پس از برکناری سپهبد فضل الله زاهدی که این بار تا آستانه قتل به دست فدائیان اسلام پیش رفت.
کد خبر: ۷۵۴۸۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۵
«سلام» از مراسمی است که در تاریخ ایران، پادشاهان و امرا یا شاهزادگان برپا می‌شده و درانواع مختلفی معمول بوده است: سلام پادشاهی یا خلافت؛ سلام عید که در عید نوروز، سلام نظامی یا اعیاد مذهبی همچون عید فطر برگزار می شده است.
کد خبر: ۷۵۴۸۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۵
راستی آزمایی یک ادعا
اخیراً در فضای مجازی قطعه فیلمی از یکی از سخنرانان مذهبی منتشر شد که در آن ادعا شده؛ امام خمینی در زمانی که در تبعید و خارج از ایران بوده است(یعنی سال 1343 به بعد) به واسطه آقای عراقی(یکی از مبارزین انقلاب) از طیب درخواست می‌کند که سالگرد عزاداری 15 خرداد 1342 از بین نرود. اما اصل داستان از چه قرار است؟
کد خبر: ۷۵۴۶۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۹
وایت اسناد از سیره زعیم حوزه علمیه قم در حفظ استقلال روحانیت
آیت‌الله العظمی سید حسین بروجردی یگانه مرجع تقلید شیعیان که زعامت حوزه علمیه قم را در دهه بیست و سی به عهده داشت، همواره تلاش داشت تا استقلال نهاد روحانیت را در برابر مسائل سیاسی حفظ کرده و از سوءاستفاده رژیم پهلوی از حوزه‌ها جلوگیری کند.
کد خبر: ۷۵۴۶۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۹
بازخوانی جمهوری‌خواهی رضاخان
در آبان ماه 1302 خورشیدی، هم‌زمان با خروج احمدشاه، آخرین پادشاه قاجار از ایران، جمهوریت در ترکیه اعلام و مصطفی کمال پاشا، آتاتورک بعدی، به ریاست جمهوری آن کشور انتخاب گردید.
کد خبر: ۷۵۴۱۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۹
فروپاشی منشور همبستگی عملا نشان داد که هدف از این جریان‌سازی‌ها در اصل همان سناریویی بود که از روز‌های آغازین اغتشاش در ایران گرچه زیر عنوان تکثرگرایی شکل گرفت، اما هدفی جز تجزیه و نابودی کشور نداشت.
کد خبر: ۷۵۳۵۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۶
در سندی از اسناد تاریخی نامه‌ای از اداره کل فرهنگ و هنر استان اصفهان در سال 1345 به چشم می‌خورد که در آن با برگزاری یک کنسرت خاص در ماه رمضان مخالفت شده است.
کد خبر: ۷۵۳۳۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۲
مروری بر زندگی آیت‌الله محمد امامی کاشانی؛
در سال ۱۳۵۱ که ساواک فعالیت‌های سیاسی و سخنرانی‌های آیت‌الله امامی کاشانی را تحت‌نظر داشت، رادیو تلویزیون ملی ایران به او و شش نفر از وعاظ تهران پیشنهاد کرد که هر کدام به مدت پنج شب سخنرانی نمایند.
کد خبر: ۷۵۲۷۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۴
انتخابات نمایشی و فرمایشی دوران پهلوی علاوه بر اینکه با تخلف و تقلب گسترده همراه بوده، عدم اقبال عمومی را هم به همراه داشته است. علی امینی که در دوران رژیم پهلوی سمت نخست‌وزیری را بر عهده داشت در خاطرات خود روایت جالبی از نحوه برگزاری انتخابات و دلیل عدم مشارکت مردم را مطرح کرده است.
کد خبر: ۷۵۲۷۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۴
سنت انتخاب نمایندگان فرمایشی نه تنها در سراسر عهد رضاشاه بلکه در دوره سیزدهم مجلس شورای ملی که مصادف با کنار رفتن رضاشاه بود، ادامه یافت.
کد خبر: ۷۵۲۲۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۷
پرویز ثابتی به‌عنوان مسئول امنیت داخلی ساواک در پنج سال پایانی رژیم شاه، نقش مهمی در سرکوب و شکنجه منتقدان رژیم شاه داشته و یکی از پایه‌گذاران کمیته مشترک ضدخرابکاری است.
کد خبر: ۷۵۱۲۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۱
ماشینی وارد حیاط خانه رو‌به‌رو شد و چند مرد، دختری را که چشمانش بسته بود، به زور داخل زیرزمین بردند. با دیدن این صحنه، نفس در سینه پیرزن و پیرمرد همسایه حبس شد.
کد خبر: ۷۵۱۱۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۸
«خط رهبری» به مناسبت ایام الله دهه فجر چهار نکته از خاطرات وزیر دربار و مُهره‌ی شناخته شده و اثرگذار رژیم پهلوی را که ناظر به وضعیت زندگی مردم در دوران حکومت ستم‌شاهی است را بازخوانی می‌کند.
کد خبر: ۷۵۱۱۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۷
در تبریز تظاهرات بزرگی با حدود پانصد هزار نفر از مردم آن شهر علیه رژیم برگزار شد. هدایت این حرکت بزرگ توسط آیت الله قاضی صورت می‌گرفت و شعارهای آن روز را آیت‌الله سیدحسن موسوی تبریزی به گوش مردم می‌رساند.
کد خبر: ۷۵۱۱۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۷