آموزه های قرآنی و روایی پیرامون نفس

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام رضا برنجکار، رییس دانشگاه پردیس قم در نشست تخصصی مساله نفس و بدن در کتاب مقدس از سلسله نشست های تخصصی همایش بین‌المللی آموزه ای دینی و مساله نفس و بدن بیان داشت: مباحث متعددی درباره نفس و بدن مطرح شده است که مهمترین آن تمایز نفس و بدن، انواع نفوس، تجرد ننفس، قوای نفسانی، حدوث و قدم، حرکت و تکامل نفس، جاودانگی نفس و ارتباط نفس و بدن است.

وی ادامه داد: مقصود از تمایز نفس و بدن این است که نفس موجودی غیر از بدن است که فیلسوفان اسلامی و برخی متکلمان همچون شیخ صدوق، شیخ مفید، نوبختیان و معمر معتزلی طرفدار آن هستند.

این محقق علوم اسلامی با اشاره به آیه 14 سوره مومنون بیان داشت: این آیه از مهمترین آیات مربوط به خلقت انسان است و خلقت انسان را از مرحله طینت آغاز کرده و به نطفه، علقه، مضغه، استخوان، پوشش استخوان با گوشت می رساند و پس از این مرحله که حدود چهارماهگی جنین است از انشا جنین سخن می گوید.

این کارشناس علوم عقلی اظهار داشت: انشاء جنین به معنای ارتفاع و والایی است و احادیث منقول در کتب فریقین علت این علو مرتبه را دمیدن روح در جنین معرفی کرده است.

این محقق علوم عقلی گفت: از آیات قرآن کریم استفاده می شود که روح موجودی متمایز از بدن و برتر از بدن است و می توان با بدن و بدون بدن زندگی کند، در حالی که بدن پس از جدایی روح از آن متلاشی می‌شود.

وی ادامه داد: از امام سجاد(ع) نقل شده است که فرمودند وقتی جنین به چهار ماهگی رسید و دارای استخوان و گوشت شد، خداوند روح عقل را در آن می دمد و در این زمان دیه جنین کامل است؛ راوی می پرسد آیا زمانی که نطفه به علقه و علقه به مضغه تبدیل می شد، جنین بدون روح این تحولات را پیدا می کرد؟ که حضرت پاسخ می دهند که جنین قبل از چهار ماهگی با روح دیگری که روح حیات نیست و از زمان قدیم و طولانی در اصلاب رجال و ارحام نساء بود، تحولات را پیدا می کند.

این محقق علوم اسلامی، گفت: از این روایت تمایز روح عقل یا روح حیات با روح قدیم که می توان آن را روح حیوانی دانست قابل برداشت است.

وی بیان داشت: از آیات و روایات می‌توان دوگانگی روح و بدن و همراهی این دو و حکومت روح بر بدن را نتیجه گرفت.

حجت الاسلام برنجکار گفت: در احادیث بسیاری از خلقت ارواح قبل از اجساد سخن گفته شده است و حتی از ارتباط و شناخت و برادری بعضی ارواح با دیگر ارواح در عالم ارواح بحث شده است که استقلال روح از بدن و همراهی آن دو را می توان نتیجه گرفت. /909/پ202/ع