تحول درونی در حج با ترک بازارگردی
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، حج مظهر وحدت اسلامی است، رنگهای مختلف، پوستهای مختلف، ملیت‌های مختلف، مذاهب مختلف سلیقه‌های مختلف، همه در کنار هم و مثل هم. همه با هم طواف می‌کنند، با هم سعی می‌کنند، با هم در عرفات و مشعر وقوف می‌کنند، این وحدت خیلی چیز مهمی است، همدلی اسلامی، مظهر واقعی همدلی، همدلی و همزبانی در حج است، نه فقط برای ملت ایران، [بلکه] برای همه مسلمانان جهان... حج مظهر تشکیل امت اسلامی است، مشتی نمونه خروار، از همه جا و از راههای دور مسلمانها جمع می‌شوند، در کنار هم و چه فرصت بزرگی که با هم حرف بزنند، با هم همدلی کنند... این دیگر کجا پیش می‌آید جز در حج؟
این بخشی از سخنان چندی پیش رهبر معظم انقلاب درباره حج است.
حج یک سفر معنوی است، سفری است به رنگ آبی آسمان که باید با کوله‌باری از معرفت و شناخت معبود همراه باشد.حاجی وقتی راهی سرزمین وحی می‌شود باید از فضای معطر به شمیم حضور پیامبراعظم(ص) عمق وجودش را پر کند و بر جای پای پیامبر خدا بوسه بزند، لحظه لحظه این سفر فرصت طلایی است که نمی‌توان یک ثانیه از آن را در جای دیگری، در شهری دیگری و در سفر دیگری به دست آورد.
عاشق که شدی، سالک که باشی، رهرو که باشی، وجودت غرق در دریای بیکران حق و جست‌وجوگری معرفت می‌شود و تو فارغ از هر آنچه در اطرافت از مادیات و زرق و برق‌های دنیوی است، عاشقانه و آزادانه پروانه دلت را به سوی خدا به پرواز درمی‌آوری و در سفری نورانی که به خانه خدا و مدینه منوره، مسجدالنبی و قبور ائمه بقیع نصیبت شد و شاید یک بار هم سعادت زیارت و سفر را داشته باشی مادیات، بازارگردی، خرید و گشت‌وگذار در مغازه‌ها را رها می‌کنی و سبکبال به سوی کهکشان الهی پر می‌گشایی.
حجاج ایرانی، الگوی مسلمانان رسالت حجاج ایرانی در سفر زیارتی و معنوی به حج چیست؟ حجاجی که باید الگو و نمونه دیگر خواهران و برادران مسلمان خود در سرزمین وحی باشند در این سفر الهی چگونه باید رفتار کنند که مورد حملات دشمنان و بیگانگان فرصت‌طلب و سودجو نباشند؟ یک حاجی ایرانی چه ره‌توشه‌ای از سفر به خانه خدا باید به همراه خود داشته باشد تا بتواند پاسخ هجمه‌های بیگانگان حامی تروریسم را بدهد؟
حجت‌الاسلام رضا صالح‌آبادی استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان تاکید می‌کند: «مسلمانان و حجاج کشور ما در مراسم حج مسئولیت سنگینی را بر عهده دارند چرا که آنها به عنوان سفیران جمهوری اسلامی در مراسم حج شناخته می‌شوند و رفتار آنها به عنوان الگو برای مسلمانان سایر کشورها مطرح است.»
حجت‌الاسلام صالح‌آبادی با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب در استفاده بهینه از فرصت‌ها برای رسیدن به معرفت الهی خاطرنشان می‌کند. «حجاج باید قدر این فرصت که در این مکان معنوی به سر می‌برند را بدانند و این فرصت را به خرید در بازارهای عربستان نگذرانند.»
این استاد حوزه و دانشگاه در تکمیل توضیحاتش می‌گوید «تحفه یا سوغاتی جزو رسوم اسلام در مناسک حج است و در روایات برای آوردن سوغاتی از این سفر معنوی تاکید شده است اما حقیقت امر این است که ما در این بخش شاهد رفتارهای افراطی زیادی هستیم.»
وی می‌افزاید: «از انجا که افراط در خرید سوغاتی سبب خروج ارز از کشور می‌شود و کالاهای موجود بازارهای عربستان نیز در محاصره کالاهای بی‌کیفیت چینی است، خریدهای افراطی اصلا جایز نیست و ماقبل از سفر نیز در جلسات توجیهی این مسئله را گوشزد کرده‌ایم.»
حجت‌الاسلام صالح‌آبادی اظهار می‌دارد: «اینکه حاجی پس از گذراندن مناسبک حج ابراهیمی به معنای واقعی کلمه حاجی شده باشد و پس از کسب معرفت در صحرای عرفات در قربانگاه هواهای نفسانی خود را قربانی کرده و آنگاه به طواف حرم یار مشرف شده باشد، و تاثیرات این مناسک بر رفتار و کردار فرد و حفظ این دستاوردها بهترین سوغاتی برای دوستان و آشنایان است تا برای بقیه الگو باشد.»
دغدغه زائران سلامتی اسباب و اثاثیه!
«دیدن چمدان‌ها و ساکهای پر از اسباب‌بازی و زرق و برق به اصطلاح سوغاتی حجاج هنگام بازگشت از زیارت خانه خدا و دویدن زائران و حاجیان به این طرف و آن طرف در فرودگاه برای تحویل اثاثیه، مراقبت از وسایل شکستنی هنگام جابه‌جایی و حمل بار، و مشاهده صحنه‌هایی مشابه در شأن یک زائر و حاجی ایرانی نیست.»
این نقطه نظر خانم فاطمه سهرابی است که قرار است هفته آینده به سفر معنوی حج مشرف شود.
وقتی نظرش را در مورد خرید سوغاتی از مکه و مدینه پرسیدم بدون کمترین تأملی نظراتش را برایم این طور بیان می‌کند: «اصلا درست نیست حجاج ایرانی وقت باارزش خود را صرف خرید و گشت و گذار در بازارها کنند.»
وقتی دلیل این همه قاطعیت در حرف‌هایش را از او پرسیدم در پاسخ می‌گوید: «وقتی سختی و دشواری زائران خانه خدا را هنگام بازگشت از سفر حج می‌دیدم و یا از حاجیان دیگر می‌شنیدم که چقدر از وقت با ارزش خود را صرف خرید اجناس نامرغوب خارجی می‌کنند، واقعاً تصمیم گرفتم به جای خرید زرق و برق‌های مادی که در همه جا پیدا می‌شود برای دوستان و اقوام و خانواده زیارت ویژه کنم و فقط کمی آب زمزم برای تبرک بیاورم.»
رسالت سنگین بر دوش حجاج ایرانی
فلسفه حج و حضور افراد از کشورهای مختلف در حج با مظاهر، ملیت، دیدگاه و رنگ و زبان یک فرصت طلایی است که حجاج باید از آن استفاده کنند.دکتر لاله افتخاری نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان نقطه نظرات ارزشمندی درمورد استفاده از فرصت طلایی حج برای زائران بیت‌الله‌الحرام را بیان می‌کند و می‌گوید: «زائران خانه خدا نباید این فرصت را از دست بدهند. حجاج از چند بعد رسالتی بر دوش دارند، یک زائر از این فرصت طلایی باید در جهت خودسازی استفاده کند و توجه به گذشته، حال و آینده خود داشته باشد و برای آن برنامه‌ریزی کند، همچنین ایام حج فرصتی است در مکان و زمانی مقدس که این موقعیت بی‌نظیر را برای زائر فراهم می‌کند و ممکن است که دیگر تکرار نشود.
دکتر افتخاری با تأکید بر اینکه حج فرصتی برای تحول در زندگی و ایجاد یک حیات طیبه در دنیا و آخرت است، در تکمیل توضیحاتش می‌افزاید: «عبادت کعبه و نماز در مسجدالنبی و در جوار ائمه بقیع حال و هوای خاصی دارد که حجاج نباید این فرصت‌ها را با گشت و گذار در بازار از دست دهند.»
این نماینده مردم تهران در ادامه می‌گوید: «کسانی که از کشور ما به حج می‌روند- یا از هر کشوری که باشند- نماینده یک نظام فکری و مردمی هستند که می‌خواهند و باید برای همه الگو و نمونه باشند، تمام دنیا رفتارهای آنها را از شبکه‌های ماهواره‌ای پخش می‌کنند به خصوص رفتار مردم و حجاج ایرانی را، و در شرایطی که دشمنان بحث اسلام‌هراسی و شیعه‌هراسی را مطرح می‌کنند، همه چشم‌ها به رفتار مردم ما دوخته می‌شود، از این‌رو رفتار حجاج ایرانی باید به‌گونه‌ای باشد که هجمه‌ها را اصلاح کند و اگر حجاج به خاطر خرید، عدم توجه به محرم و نامحرم یا عدم توجه به پوشش مناسب در سرزمین وحی حضور یابند آسیب‌رسانی به دنبال دارد. دشمن همیشه در کمین است تا مردم مسلمان کشورمان را مورد هجمه قرار دهد. نباید این فرصت به آنها داده شود.»
دکتر افتخاری در ادامه می‌گوید: «عربستان در حمایت از تروریسم بین‌الملل و کشورهای غربی که ادعای دموکراسی دارند، به مردم مظلوم یمن حمله می‌کند و به حقوق این ملت مظلوم تجاوز می‌کند، بنابراین امروز کمک کردن و خرید سوغات بنجل از عربستان در واقع آسیب دیگری است که برخی از حجاج ناآگاهانه به آن دامن می‌زنند و آبرو، ارز و عرض ما را می‌برند، ضمن آنکه ورود جنس بی‌کیفیت به کشور به اقتصاد مقاومتی و تولید ملی هم آسیب فراوان وارد می‌کند.»
این عضو کمیسیون فرهنگی به یک نکته مهم دیگر هم اشاره کرده و می‌گوید: «گاهی جلوی حرم خودروهایی دختران جوان یا خانم‌ها و آقایان حاجی را به فروشگاه‌های زنجیره‌ای می‌برند که چه بسا تحت حمایت صهیونیست‌ها هستند. این هم خطر دارد و هم حرمت زن مسلمان ایرانی را خدشه‌دار می‌کند.»
به او می‌گویم برای حل این مشکل و جلوگیری از آسیب‌های این چنینی چه باید کرد؟ دکتر افتخاری پاسخم را این طور می‌دهد: «روحانیون کاروان‌ها باید با استفاده از فرهنگ‌سازی و تجربه‌ای که دارند، از فرصت طلایی حج برای افزایش جهان‌بینی زائران نسبت به جایگاه حج و این سفر معنوی و برنامه‌ریزی برای انس بیشتر و تدبر در آیات قرآن کریم استفاده کنند تا زائران از این کلاس فشرده بتوانند برای یک عمر گنجینه معرفت کسب کنند.»
بازارگردی‌های بی‌مورد
بازارگردی‌های بی‌مورد سبب تباه شدن فرصت استثنایی حج می‌شود، ضمن آنکه خریدهای بی‌رویه ضررهای مستقیمی به اقتصاد داخلی وارد می‌کند و ارز بسیار زیادی را از چرخه اقتصادی کشور خارج می‌سازد. حجت‌الاسلام علی خادم استاد حوزه علمیه قم نظرات خوبی درمورد سوژه گزارش دارد. وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان حج موضوع خریدهای بی‌مورد و اتلاف وقت حجاج به مسائل غیرضروری را مطرح فرمودند و این موضوع باید از سوی حجاج رعایت شود، می‌گوید: «متأسفانه آمارها از رکوردشکنی ایرانی‌ها در خرید کالاهای خارجی خبر می‌دهد. اگر این موضوع در جریان حج از سوی حاجیان انجام شود تأسف دوچندانی خواهد داشت.»
حجت‌الاسلام خادم دلیل این مسئله را این‌طور توضیح داده و خاطرنشان می‌کند: «یکی از ابعاد این خریدهای بی‌رویه ضررهای مستقیمی است که به اقتصاد داخلی می‌زند و البته تباه کردن یک فرصت استثنایی که فقط یک بار در عمر یک مسلمان ممکن است اتفاق بیفتد است و این ضرری است که شاید اصلاً قابل جبران نباشد.»
این استاد حوزه علمیه قم در ادامه به قابلیت تعمیم مذمت خرید کالاهای غیرضروری که در بازارهای داخل نیز وجود دارد اشاره کرده و می‌گوید: «امام خامنه‌ای، هدایت جهان اسلام را به عنوان نایب عام حضرت ولی‌عصر(عج) برعهده دارند و دستور ایشان در یک مسئله به تمام جهات موجود در جامعه اسلامی قابل تعمیم است.»
وی با اشاره به اینکه ارز بسیار زیادی در سفرهای خارجی مختلف از ایران خارج می‌شود، خاطرنشان می‌کند: «امروز به بهانه‌های مختلف از سوی برخی از اقشار جامعه ارز زیادی از چرخه اقتصادی ما خارج می‌شود، بنابراین باید در نظر داشت که این تذکر مقام معظم رهبری برای عامه مسلمانان یک حکم شرعی است.»
تعالی جامعه و تحول درونی
حج نقش مهمی در تعالی جامعه دارد، حج عملی است عبادی که زندگی یک حاجی را دربر می‌گیرد، از کلاه و لباس و خوراک و محل خوابیدن ... همه و همه تحت تأثیر این بحث قرار می‌گیرد.
حجت‌الاسلام رضا فیاضی عضو گروه اخلاق و معارف پژوهشکده حج با تأکید بر این نکته که شناخت نقش حج و زیبایی‌های آن می‌تواند کمک کند که جامعه‌ای بهتر ساخته شود، نقطه نظرش را درمورد نقش حج در فرهنگ‌سازی جامعه با استناد به بیانات امام راحل این‌طور بیان می‌کند: «امام راحل در این‌باره بیان فرموده‌اند یکی از وظایف مسلمانان این است که بدانند، چرا همیشه باید بخشی از امکانات مادی و معنوی خود را برای آن صرف کنند؛ نا آگاهان حج را یک سفر زیارتی می‌دانند، ولی به این امر که به چه کیفیتی باید در مقابل جهان کمونیستی و سرمایه‌داری ایستاد و اینکه چگونه مسلمانان را باید قوی کرد، توجه ندارند.»
وی در ادامه و در تکمیل توضیحاتش می‌گوید: «حج زمینه‌ساز تحول روحانی در مردم است، در حج لحظاتی وجود دارد که نقاط عطف کار است و جایی است که می‌توان به تغییر نگاه اعتقادی ناظر به رفتار در افراد رسید که در این لحظات است که باید کار فرهنگی انجام داد و این اعتقادات را به فرهنگ و سپس به رفتار تبدیل کنیم.» وی با ذکر مثالی به تبیین بهتر موضوع می‌پردازد و می‌گوید: «مثلاً این فقر آگاهی است که باعث می‌شود یک تاجر با واردات بی‌رویه لوازم آرایشی نامرغوب از یک کشور زمینه‌ساز بیماری مردم و هم خروج ثروت ملی و ضربه خوردن اقتصاد داخلی کشور اهل بیت(ع) و تشیع شود.»/998/د101/ی
منبع: روزنامه کیهان