سیره امیرمؤمنان در پاسخ به تهدیدات نظامی دشمن
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، تهدید نظامی یکی از شگردها و ترفندهای دشمن برای به‌هم ریختن روحیه مردم و مسئولان یک نظام به حساب می‌آید. نکته مهم، نوع نگرش به تهدید نظامی و جهت‌گیری و اتخاذ اقداماتی است که با توجه به همان نگرش شکل می‌گیرد.
از آنجایی که تهدید نظامی، خاص دوران ما نبوده و در طول تاریخ شیوع داشته است، برای پی بردن به جواب این سؤال که در مقابل تهدیدات دشمن چگونه باید پاسخ داد؟ بهترین راه نظر به سیره امام متقین علی(ع) است. ایشان در مدت حکومت و رهبری خود بر امت اسلام، با تهدیدات مکرر از سوی دشمنان مواجه بودند. یکی از دشمنان اصلی حضرت و به تعبیری اصل و ریشه فتنه‌ها در زمان حضرت که فتنه‌های دیگر از او نشأت گرفته بود، معاویه و بنی‌امیه بود. در این مجال برآنیم تا با توجه به پاسخ حضرت به تهدیدات نظامی و به تعبیر بهتر گزینه نظامی معاویه، الگوی مناسبی درخصوص جهت‌گیری‌ها در برابر تهدیدات نظامی به دست آوریم.
1- بی‌اهمیت جلوه دادن تهدیدات نظامی
از دیدگاه حضرت اولین مرحله مقابله با تهدیدات نظامی دشمن به سخره گرفتن و بی‌اهمیت دانستن و بی‌اهمیت جلوه دادن تهدیدات نظامی است. این عمل دو کاربرد دارد ابتدا افزایش روحیه نیروهای خودی و همچنین بی‌اثر کردن بار روانی این تهدیدات بر نیروها. به همین جهت حضرت در پاسخ تهدید نظامی معاویه می‌فرمایند: «و ذکرت انه لیس لی و لأصحابی عندک الا السیف فلقد أضحکت بعد استعبار. نوشته‌ای که نزد تو برای من و یاران من چیزی جز شمشیر نیست در اوج گریه انسان را به خنده وا می‌دارد» (نهج‌البلاغه، نامه28) لازم به ذکر است که این امر نباید با بی‌توجهی و عدم رصد تحرکات دشمن و یا دست کم گرفتن آنان، اشتباه گرفته شود.
2- یادآوری شجاعت و سلحشوری نیروهای نظامی
نکته دوم در پاسخ حضرت به گزینه نظامی دشمن، یادآوری شجاعت و سلحشوری خود و نیروی نظامی خودی برای دشمن است. بازگو کردن رشادت‌ها و مبارزات نیروی نظامی خودی و ضربات سخت آنان بر دشمن در گذشته نیز از یکسو موجب تضعیف روحیه دشمن شده و از سوی دیگر روحیه سلحشوری نظامیان خودی را افزایش می‌دهد. به همین جهت حضرت در ادامه می‌فرمایند: «متی الفیت بنی عبدالمطلب عن الاعداء ناکلین و بالسیف مخوفین فلبث قلیلا یلحق الهیجا حمل فسیطلبک من تطلب و یقرب منک ما تستبعد. فرزندان عبدالمطلب را در کجا دیدی که پشت به دشمن کنند و از شمشیر بهراسند پس کمی صبر کن که هماورد تو به میدان آید آن را که می‌جویی به زودی تو را پیدا خواهد کرد، و آنچه را که از آن می‌گریزی در نزدیکی خود خواهی یافت» (همان) بیان دفاع جانانه عزت‌مندانه رزمندگان اسلام در هشت سال دفاع مقدس در برابر حمله نظامی نه تنها عراق بلکه دنیای استکبار و مزدورانشان و ده‌ها عملیات غرورآفرین رزمندگان در جبهه‌ها با وجود حداقل امکانات ممکن، که فرماندهان کارکشته نظامی دنیا را به شگفتی و تعجب واداشت و صحنه‌های بزرگ رقم خورده در این هشت سال که الگو گرفته از صحنه‌ها و ایثارگری‌های عاشورای حسینی بود، موجب افزایش روحیه شجاعت و دلاوری در نیروهای نظامی خودی و همچنین تضعیف روحیه نیروهای دشمن خواهد شد. فرمایشات مقام معظم رهبری در همین جهت است: «من تعجب می‌کنم. چرا از وضع گذشته عبرت نمی‌گیرند؟ چرا حاضر نیستند ملت ما را بشناسند؟ مگر نمی‌دانند که این ملت، ملتی است که در روزی که دو ابرقدرت در این دنیا بودند که تقریباً در همه موضوعات باهم مخالف بودند، جز در دشمنی با جمهوری اسلامی- فقط در دشمنی با جمهوری اسلامی این دو ابرقدرت: ابرقدرت آمریکا و شوروی سابق، باهم متحد بودند- ایستاد و هر دو ابرقدرت را به زانو درآورد. چرا شما عبرت نمی‌گیرید؟ امروز شما قدرت آن روز را هم ندارید. جمهوری اسلامی امروز چندین برابر قدرتمندتر از آن روز است، باز با این زبان‌ها حرف می‌زنید؟ استکبار یعنی این. از موضع تکبر حرف زدن با یک ملت، کار را با تهدید پیش بردن؛ اگر چنین نکنید، چنان خواهد شد. ملت ما هم می‌گوید که ما می‌ایستیم.» (88/8/12)
3- نمایش و مانور قدرت نظامی
نکته سوم در پاسخ به تهدیدات و گزینه نظامی، نمایش و به تصویر کشیدن قدرت نظامی خودی و به تعبیر امروزی مانور نظامی است. اگرچه در مانور نظامی امکانات و تسلیحات به نمایش گذاشته می‌شود اما مهم‌تر از نمایش تسلیحات، نمایش قدرت ایمان و اعتقاد و روحیه دلاوری و شهادت‌طلبی نیروهاست که در دل دشمن ایجاد رعب و وحشت می‌کند، همچنان که ما در دفاع مقدس این مسئله را به خوبی درک کردیم.
نکته اینکه گرچه در زمان حضرت امکانات رسانه‌ای برای به نمایش گذاردن قدرت نظامی وجود نداشته است، اما حضرت با ترسیم و ایجاد تصویر ذهنی برای دشمن، گویی مانوری نظامی اما ذهنی و روانی را دنبال می‌کنند: «و أنا مرقل نحوک فی جحفل من المهاجرین و الانصار و التابعین لهم باحسان شدید زحامهم ساطع قتامهم متسربلین سرابیل الموت احب اللقاء الیهم لقاء ربهم. و من در میان سپاهی بزرگ، از مهاجران و انصار و تابعان، به سرعت به سوی تو خواهم آمد، لشکریانی که جمعشان به هم فشرده، و به هنگام حرکت، غبارشان آسمان را تیره و تار می‌کند. کسانی که لباس شهادت بر تن، و ملاقات دوست داشتنی آنان ملاقات با پروردگار است.» (نهج‌البلاغه، نامه28)
4- تکیه بر نیروهای جوان
نکته پایانی در فرمایشات حضرت در نامه28، تکیه بر نیروی جوان و به تعبیری تابعین و دنباله‌کنندگان منش و مرام شهداست. کسانی که حضرت با تعبیر «فرزندان» از آنان یاد می‌کنند: «و قد صحبتهم ذریه بدریه و سیوف هاشمیه. همراه آنان فرزندانی از دلاوران بدر، و شمشیرهای هاشمیان می‌آیند» (نهج‌البلاغه، نامه28)
امام علی(ع) با این بیان به دشمنان می‌فهمانند که راه و سیره شهدا از یادها نرفته و نیروی نظامی حضرت جوانانی هستند که خود را مدافع و تابع سیره و مسلک شهدا در دفاع از آرمان‌ها و ارزش‌های الهی می‌دانند و همین نیرو است که مانند شهدا پیروزی آفرین هستند. باید دانست که منظور حضرت از فرزندان دلاوران بدر، تنها اشاره به فرزندان نسبی آنان نیست بلکه نقطه اتصال آنان و وجه اشتراکشان روحیه دلاوری و ایثار و نترسیدن از دشمنان است. به نظر می‌رسد مصداق کلام حضرت علی(ع) در زمان ما جوانان بسیجی هستند. جوانانی که روحیه و عملکرد به موقع‌شان موجب وحشت دشمنان خواهد شد: «بسیج عبارت است از مجموعه‌ای که در آنها پاک‌ترین انسان‌ها، فداکارترین و آماده به کارترین جوانان کشور، در راه اهداف عالی این ملت و برای کمال رساندن و به خوشبختی رساندن این کشور جمع شده‌اند... مجموعه‌ای که دشمن را بیمناک و دوستان را امیدوار و خاطرجمع می‌کند. (بیانات مقام معظم رهبری در جمع بسیجیان به مناسبت هفته بسیج 76/9/5)
دیدگاه مقام معظم رهبری در مواجهه با تهدیدات نظامی دشمن
نقش بسیج به عنوان ادامه‌دهندگان راه و مسیر شهدا از دیدگاه مقام معظم رهبری مانند شهدا، ناامیدکننده دشمن از تسلط بر کشور و همچنین بی‌اثر کننده تهدیدات نظامی دشمن است: «نسل قبل از شما در مقابل وابستگی کشور و زیاده‌طلبی‌های دشمنان ایستاد و در دوران انقلاب و جنگ تحمیلی، از هویت و شخصیت ملی خود، جانانه دفاع کرد و اکنون نوبت شما جوانان است که اگر با همین ایمان و شور در صحنه بایستید، هیچ سلاحی قادر نخواهد بود ملت ایران را به زانو درآورد.»
آنچه مسلم است عملی کردن تهدیدات نظامی از سوی قدرت‌ها منوط به اطمینان خاطر طرف مقابل در موثر دانستن حمله نظامی است. حمله نظامی زمانی موثر است که دشمن از عدم بازدارندگی یا ضعف بازدارندگی طرف مقابل اطمینان حاصل نماید. از همین‌رو یکی از اقدامات دشمن پیش از حمله نظامی تلاش در تضعیف و یا متوقف کردن قدرت بازدارندگی کشوری است که قصد حمله به آن را دارد. لذا رهبر معظم انقلاب در بیانات خود تأکید می‌کنند که: «ما عناصر قدرت فراوانی داریم. اینها را باید حفظ کنیم و روزبه‌روز افزایش دهیم. ما ضعیف نیستیم، باید در مقابل تهدید آمادگی داشته باشیم. اگر نداریم، باید آمادگی ایجاد کنیم و اگر داریم، حفظ کنیم و افزایش دهیم.» (1380/12/27)
بنابراین تا زمانی که دشمن از سود و بهره بردن از حمله نظامی خود اطمینان حاصل نکند، محال است تهدیدات را عملی کند. با توجه به اینکه به فضل الهی و با تدابیر حکیمانه مقام معظم رهبری و تلاش جهادگونه نیروهای نظامی، جمهوری اسلامی ایران اکنون به جایگاهی دست یافته است که به قول رهبر معظم انقلاب «حمله نظامی به جمهوری اسلامی ایران برای هیچ کشوری مقرون به صرفه نیست.» (1393/4/16)
در چنین وضعیتی تهدیدات نظامی دشمنان بیشتر جنبه جنگ روانی و سنجش میزان قوا و امکانات دفاعی طرف مقابل خواهد بود./998/102/ب2
منبع: روزنامه کیهان