تبیین عوامل ایجاد و سلب توفیق

حجت الاسلام والمسلمین مهدی زمانی، استاد درس خارج و سطح عالی حوزه علمیه خراسان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، پیرامون شرح دعای روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان با قرائت «اللهم غشني فيه بالرحمه و ارزقني فيه التوفيق و العصمه وطهر قلبي من غياهب التهمه يا رحيما بعباده المومنين» بیان داشت: خدايا در اين روز مرا به رحمت خود بپوشان و توفيق (طاعت) و حفظ از گناهان را روزي فرما و دلم را از تاريکي هاي ترديدها و اوهام باطل پاک دار اي خداي مهربان بر اهل ايمان.

رحمت رحمانیه و رحیمیه

حجت الاسلام والمسلمین زمانی بیان داشت: دراین دعا سه خواسته داریم که در ابتدا می گوئیم خدایا! در این روز مرا از رحمت خود سرشار نما! رحمت گستردۀ الهی همۀ عالم را فرا گرفته است واگر آن رحمت نبود هیچ موجودی بوجود نمی آمد.

وی افزود: اما در کنار این رحمت رحمانیّه رحمتی دیگر است که تنها مؤمنان از آن بهره می برند که بدان رحمت رحیمیّه گویند. ویژگی این رحمت آنست که هدایت و نور بصیرت را به دنبال دارد و در پرتو آن مؤمنین مسیر صحیح زندگی را پیدا نموده و به رستگاری می رسند.

حجت‌الاسلام والمسلمین زمانی ادامه داد: از خصوصیّات دیگر این رحمت آنست که شیطان را از انسان دور کرده و نفس امّاره را کنترل می نماید «وَ مَا أُبَرِّئُ نَفْسىِ  إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةُ  بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبىّ‏ِ  إِنَّ رَبىّ‏ِ غَفُورٌ رَّحِيم»(یوسف/53) و من نفس خود را تبرئه نمى ‏كنم چرا كه نفس قطعاً به بدى امر مى‏كند، مگر كسى را كه خدا رحم كند، زيرا پروردگار من آمرزنده مهربان است. در این آیه می بینیم که حضرت یوسف علیه السّلام رهایی از نفس امّاره را درسایۀ رحمت الهی بیان می کنند.

عوامل ایجاد و سلب توفیق

استاد درس خارج حوزه علمیه در بیان فراز دوم دعا، گفت: می گوئیم پروردگارا! در این روز توفیق ومصونیّت از گناه را روزیم گردان! توفیق چیست؟ توفیق یعنی فراهم شدن اسباب کار خیر بدون مشقّت که پیدایش این حالت عواملی دارد.

وی افزود: از عوامل نام برده شده در روایت حسن نیّت است که فرمودند «مَنْ حَسُنَتْ نِيَّتُهُ أَمَدَّهُ التَّوْفِيقُ»(تصنیف غررالحکم/ج5/ص462) هرکس نیّتش نیک باشد توفیق یاریش کند.

حجت الاسلام والمسلمین زمانی گفت: حسن معاشرت، رزق حلال ودوستان خوب هم ازعوامل ایجاد توفیق است. وعوامل سلب آن مال حرام، دوست نادان و بی ادبی است که شاعر گوید:

از خدا خواهیم توفیق ادب     بی ادب محروم ماند از لطف رب

تهمت ناشی از نگاه منفی

استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان بیان داشت: در فراز سوم می گوئیم بارالها! در این روز قلبم را از تیرگیهای تهمت پاک گردان! تهمت بر دو نوع است گاهی انسان به دیگری تهمت می زند وگاهی خود مورد اتّهام قرار می گیرد که هر دو نوع موجب تاریکی هستند.

وی افزود: هرگاه خود انسان دچار سوء ظنّ شود نسبت به دیگران حالت اتّهام زنی پیدا می کند. برای گریز از این حال باید آدمی همواره کار دیگران را تا آنجا که امکان دارد حمل برصحّت نماید تا کم کم از این روحیّه فاصله بگیرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین زمانی ادامه داد: حدیث داریم «قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع فِي كَلَامٍ لَهُ‏ ضَعْ‏ أَمْرَ أَخِيكَ عَلَى أَحْسَنِهِ حَتَّى يَأْتِيَكَ مَا يَغْلِبُكَ مِنْهُ» هر گفتار و كردارى كه از برادرت صادر شود آن را حمل بر وجه احسن كن گرچه به ظاهر خوب نباشد و از آن بازرسى مكن تا دليلى قطعى و مانع تأويل به دستِ تو آيد.

وی گفت: اگر انسان چنین حالی داشته باشد که به دیگران نگاه منفی داشته باشد دیگران نیز نسبت به او همین گونه خواهند بود. بنابراین در پیان دعا چنین می گوئیم که ای معبودی که به بندگان مؤمن خود رأفت داری! ما را در پناه خودت حفظ فرما!آمین./301/933/ب1