تأثیر مراقبه در دست یابی به فضائل اخلاقی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مرحوم حضرت آیت الله بهجت در یکی از درس های اخلاق خود مراقبه را مهم ترین راه برای دست یابی به فضائل اخلاقی می داند.

آنچه که می خوانید بخشی از سخنان این استاد اخلاق است:

انسان گاهی چنان به خود ظلم می‌کند و دست و پای خویش را طوری می‌بندد که هیچ‌کس حتی خودش نمی‌تواند گره‌گشایی کند.

انسان می‌تواند در تمام شرایط و ابتلائات، راه مستقیم و صراط بندگی و عبودیت را بپیماید و در نتیجه قرب حاصل کند. مقدمات اعمال را خود ما فراهم می‌کنیم و مقدمات کار اختیاری به دست خود ما و به‌وسیله ما انجام می‌گیرد، موجبات خواطر و غفلت و نسیان از یاد و ذکر حضرت حق را خود ما فراهم می‌کنیم. بنابراین، علل و معالیل کارها را باید بررسی کرد. در اثر محاسبه و مراقبه، عیب کار آشکار می‌گردد.

یکی از اساتید ما می‌فرمود: دو نفر از بزرگان اهل معرفت، در مراقبه خیلی ممتاز و در درجه اعلی بودند: یکی سیدبن‌طاووس رحمه‌الله، که لابد از دست‌نوشته‌های ایشان به‌دست آورده بود، و دیگری آخوند ملا فتح‌علی رحمه‌الله که ایشان را درک کرده بودند.

مرحوم شیخ محمدحسین اصفهانی صاحب تفسیر رحمه‌الله به قافله‌ای که مرحوم آخوند ملافتح‌علی در آن بوده به‌عنوان دعا و یا به‌عنوان تجلیل از مقام مرحوم آخوند فرموده بود: به برکت وجود حاج آخوند ملا فتح‌علی در میان شما، در امان خدا هستید! مرحوم آخوند ملا فتح‌علی خلاف متعارف بوده و مرحوم شیخ محمدحسین اصفهانی، صاحب تفسیر هم خلاف متعارف بوده است.

بوده‌اند کسانی که اگر معصیت یا خلافی از آنها صادر می‌شد یا غذای ناپاکی می‌خوردند، متوجه می‌شدند و می‌گفتند: تاریک شدیم، حجابی حاصل شد و یا می‌گفتند: غذای خانۀ فلانی به ما می‌سازد. بعد معلوم می‌شد که آنها از صُلحا بوده‌اند، و وقتی طعام افراد لااُبالی را می‌خوردند، خون با مدفوع شان دفع می‌شد.

اگر کسی پی‌گیری کند و در فکر این شود که در اعمال و اقوال، مراقب باشد و گفتار و کردار خود را نگاه کند که چه می‌کند، و معاصی و مسامحه‌کاری‌ها و سهل‌انگاری‌هایی را که از او سرزده، هر روز حساب کند، عیوب و نقایص خود را با عینک مراقبه و دقت و محاسبه تشخیص می‌دهد و می‌بیند. اما اینکه آنچه را که تقصیر نموده‌ایم، انجام دهیم یا تدارک نکنیم، حسابش جداست.

آقایی را دیدیم که اهل مراقبه بود؛ هرگاه نماز مغرب را به اندازه‌ای که هوا تاریک شود، به تأخیر می‌انداخت، ناراحت می‌شد. یا اینکه برای وضوی نماز شب موفق نمی‌شد، و یا وقتی حیوانات به او حمله می‌کردند، می‌گفت: این حیوانات می‌گویند چرا نماز را به تأخیر انداختی! باید انسان مراقب اعمالش باشد، تا نتایج و آثار خوب و بد آنها را ببیند./1324/ت۳۰۳/ج