دومین همایش ملی فقه هنر در قم برگزار می‌شود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام مهدی همازاده ابیانه، مسؤول دبیر خانه همایش ملی فقه هنر، امروز در نشست خبری دومین دوره از این همایش که در مدرسه اسلامی هنر برگزار شد، با اشاره کوتاهی به برگزاری اولین همایش ملی فقه هنر در دی ماه 94 از برگزاری دومین دوره آن در 27 دیماه خبر داد.
وی در بیان تاریخچه‌ای از تشکیل این همایش گفت: از سال 89 کمیته ای در مدرسه اسلامی هنر تشکیل شد و فضلا و اساتیدی از دروس عالی حوزه مسائل و موضوعاتی از فضای هنر را بررسی و سعی کردند با روش اجتهاد مرسوم به پاسخ برسند؛ البته هنرمندانی به عنوان موضوع‌شناس در کنار این اساتید بودند و در صورتی که نیاز بود به سئوالات این اساتید پاسخ می‌دادند.
وی در ادامه گفت: آن فعالیت‌ها پس از مدتی به درس خارجی تبدیل شد که در حاشیه مباحث موجود در تراث فقهی ما، یعنی همان فقه غنا، مجسمه‌سازی، شعر و مانند این‌ها بود؛ که مرور و بازنگری احکام مشهور و استنباط‌های موجود بود.
وی مسائل پیشینی موجود را دارای قابلیت فلسفه فقه هنر دانست و افزود: بعضی مسائل به مبانی روش‌شناختی، انسان‌شناسی موضوع و موضوع‌شناسی فقه هنر مربوط می‌شود و تا این مباحث حل نشود ورود یک باره به مسائل و مشکلات ورود کارشناسانه و محققانه‌ای نخواهد بود.
وی ادامه داد: در اردیبهشت ماه سال 94 با کمک آیت الله علیدوست تصویب شد به نحوی پژوهش‌محور سرفصل‌هایی برای همایش اول تدوین شود؛ فراخوان آن تیرماه 94 اعلام شد و چون موضوعات عمدتاً جدید بود به سمت سفارش مقاله به اساتید و صاحب‌نظران رفتیم.
وی افزود: از فراخوان عمومی بیش از یکی دو مورد حاصل نشد؛ ولی از سفارش‌ها نزدیک به بیست مقاله داشتیم که از بزرگانی مانند آیت الله فاضل لنکرانی، آقای دکتر حکمت‌نیا و دیگران کتاب هشتصد صفحه‌ای مجموعه مقالات همایش اول، دی ماه سال گذشته در سالگرد همایش اول رونمایی شد.
وی با اشاره به اینکه مجموعه مقالات همایش اول خدمت رهبر معظم انقلاب ارائه شد و مورد تشویق و تحسین ایشان قرار گرفت ابراز داشت: ایشان از ما خواستند که این مسأله متوقف نماند و ادامه پیدا کند؛ در این راستا سعی کردیم که این همایش به صورت دو سالانه برگزار شود.
وی درباره چگونگی برگزاری دومین همایش از سلسله همایش‌های فقه هنر توضیح داد: کار دبیرخانه علمی همایش از اسفند سال گذشته شروع شد، شورای علمی با ریاست آیت الله علیدوست و دبیری علمی وی شکل گرفت؛ تمام سرفصل‌های محتوایی همایش دوم، سرفصل‌های جدیدی بود که در سه کلان محور سفارش و ارائه مقاله خواهیم داشت.
وی نخستین کلان محور در ارائه مقاله به این همایش را «فلسفه فقه هنر» عنوان کرد و گفت: روش‌شناسی استنباط، موضوع‌شناسی، مبانی انسان‌شناسی فقه هنر، چیستی هنر با معیار مواجهه فقهی از موضوعات این کلان محور است.
وی دومین کلان محور را «فقه رفتار و آثار هنری» عنوان کرد و اظهار داشت: بحث‌هایی مانند تأثیر جنسیت در هنر، آزادی افراد در هنر و حدود آن، فقه هنر و کودکان، مالکیت آثار هنری، احترام و حفظ آثار هنری سرفصل‌هایی است که در این کلان محور مطرح شده است.
وی درباره کلان محور سوم این همایش که «نسبت حکومت و هنر» است، گفت: این محور که محور ویژه این همایش است؛ در حکومت اسلامی در مقام سیاستگذاری، حمایت، نظارت و ممیزی باید ضوابطی داشته باشیم.
وی ادامه داد: الان موارد یاد شده بر اساس چانه‌زنی‌ها رخ می‌دهد؛ اینطور نیست که پژوهشی صورت گرفته باشد و بر اساس آن ضوابط حمایتی یا ممیزی انجام شود؛ یعنی برای یک فیلم در هنگام توقیف و حتی در هنگام رفع توقیف این تحقیق‌ها و پژوهش‌ها دارای ضابطه‌ای اجتهاد گونه نیست.
وی در توضیح کلان محور سوم با موضوع نسبت حکومت با هنر گفت: در این کلان محور نقش حمایتی، ممیزی، تقنینی و سیاستگذاری حکومت در هنر را در چهار محور جداگانه بررسی می‌کنیم و این محور‌های همایش را غنی‌تر از گذشته در خدمت بزرگان و نخبگانی مانند آیات ابوالقاسم علیدوست، سید مصطفی محقق داماد، محمد جواد فاضل لنکرانی، دکتر احمد واعظی، دکتر محمود حکمت نیا که اگر بخواهیم توان حوزه را در ورود به این بحث جستجو کنیم به این افراد می‌رسیم که زحمت کشیده‌اند و ارائه مقاله دارند و در این همایش سخنرانی نمی‌کنند.
وی از برگزاری همایش فقه هنر به همت مدرسه اسلامی هنر و مشارکت دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه و حمایت شورای فرهنگ عمومی خبر داد و افزود: این گلایه را از سوی مسؤولان حکومتی داشته و داریم که چرا حوزه علمیه ورود شایسته و درخوری به مباحث کاربردی و به روز ندارد و این گلایه به جایی هست و انتظار و توقع به جایی هست.
وی در پاسخ به گلایه مسؤولان حکومتی ابراز داشت: در موضوع هنر اساتید صاحب‌نظر از طرف حوزه علمیه به نحو خود جوش بدون اینکه سفارشی در کار باشد از بطن حوزه این حرکت را آغاز کرده‌اند؛ اساتیدی که هم در جنبه اثباتی و شناخت آن‌ها در فضای هنر و هم در جنبه ثبوتی و محتوایی که ارائه می‌کنند واقعاً قابل توجه است.
وی ادامه داد: توقع این است که در این گونه موارد دوستانی که در دستگاه‌های اجرایی، سازمان‌های مدیریتی توقع به جایی از حوزه علمیه را مطرح می‌کردند از این کار حمایت کنند؛ لیکن متأسفانه باید بگوییم که علیرغم تأکید رهبر معظم انقلاب به ادامه این کار و حمایتی که داشتند و جنبه‌های محتوایی که منتشر شده است و در دسترس هست، حمایت‌هایی که برای همایش دوم شاهد هستیم تقریباً در حد هیچ است.
وی افزود: پیگیری‌های بسیار زیادی از سازمان‌های تبلیغاتی، فرهنگی، دولتی و غیر دولتی داشتیم، متأسفانه دغدغه‌ها معمولاً فرودست است؛ اینکه آرم و اسم ما چگونه باید مطرح شود، مثلاً اگر ما قرار است ورود کنیم فلان فرد از مجموعه ما باید ناظر بر کار باشد؛ وقتی آیت الله علیدوست دبیر علمی این همایش است، اساتیدی در این تراز که اسم بردم در شورای علمی و در زمره ارائه کنندگان محتوا هستند نمی‌شود کسانی که شاید در سطح شاگردان این اساتید هم نباشند بر کار این اساتید نظارت داشته باشند.
وی از توقعات و سطح شرط و شروطی که در حمایت از این همایش طرح شده است را بسیار کودکانه و فرودست توصیف کرد و گفت: این گلایه دبیرخانه همایش فقه و هنر است که درخواست را شنیدیم ولی وقتی ورود کردیم شاهد چنین صحبت‌ها و توقعاتی هستیم.
وی با اشاره به اینکه این کار از سنخ تولید دانش است توقع بازدهی زود هنگام در زمینه فتاوا و تصمیم‌گیری‌ها را نابجا ارزیابی کرد و اظهار داشت: ما در این مقام هستیم که جریان تولید دانش را پی می‌گیریم و این تولید دانش در بطن اندیشمندان رخ می‌دهد، سفارشی نیست، بخشنامه‌ای نیست؛ البته با این ورود تخصصی و ایجاد باب فقه هنر در کنار فقه صلاة و صوم حتماً اتفاق خوبی در این زمینه خواهد افتاد.
وی انتشار کتاب مجموعه مقالات این همایش را تا زمان نمایشگاه کتاب کشور ارزیابی کرد و گفت: بحث بین المللی این همایش در جریان است که از فقهای اهل تسنن، علما و فضلای حوزه علمیه نجف، لبنان و کویت هم در این بحث استفاده کنیم؛ رایزنی‌هایی شده است و می‌خواستیم برای همایش دوم این بخش را بازگشایی کنیم ولی صلاح دیدیم که به قوت و قدرتی برسد و بعد در همایش‌های آتی خدمت دوستان خارج از کشور باشیم.
وی درباره مقالات ارسال شده به این همایش اظهار داشت: دو مقاله از 9 مقاله دریافتی از فراخوان عمومی انتخاب شده است و 19 مقاله از 24 مقاله سفارش شده آماده است و در این همایش برگزیده‌ای از این مقالات ارائه خواهد شد.
شایان ذکر است، این همایش یک روزه از 9 صبح چهارشنبه 27 دیماه در دو نوبت صبح و عصر در سالن همایش‌های غدیر در چهار راه شهدا برگزار می‌شود؛ صبح ارائه آقایان علیدوست، فاضل لنکرانی، احمد واعظی، محمود حکمت‌نیا، احمد شهدادی را خواهیم داشت و در نوبت عصر دیگر نویسندگان مقالات ارائه خواهند کرد./836/پ۲۰۲/ج