قم، سرچشمه و پشتوانه معنوی انقلاب

به گزارش خبرگزاری رسا، موقعیت قم در تاریخ انقلاب اسلامی برکسی پوشیده نیست و کمتر کسی است که از انقلاب اسلامی ایران اطلاع داشته و از نقش قم در این انقلاب بی‌اطلاع باشد. چه در طول نهضت انقلاب اسلامی و چه پس از پیروزی آن، قم زادگاه حوادث مهم تاریخی بوده است.

 

لیکن دو حادثه بسیار مهم آن از ویژگی خاصی برخوردار است؛ یکی جرقه انقلاب (قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲) و دیگری آتش انقلاب (قیام ۱۹ دی ۱۳۵۶) که هر دو در بستر تاریخ این شهر زاده و رشد یافته است. علاوه بر این موارد، حوادث و وقایع تأثیرگذار مهمی نیز بوده است که مردم قم در پیروزی و تحقق آن نقش مؤثری داشتند.

 

به همین دلیل است که مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «قم شهر انقلاب و مرکز انقلاب و مادر انقلاب است.» رهبر معظم انقلاب اسلامی دیروز به مناسبت سالروز قیام ۱۹ دی ماه ۱۳۵۶ در دیدار هزاران نفر از مردم قم، فرمودند: «قم سرچشمه اصلی انقلاب و حوزه قم، پشتوانه معنوی برای آن حرکتی است که دنیا را تکان داد و البته ما هنوز در آغاز راهیم.»

 

ایشان با اشاره به برخی اقداماتی که دشمن در ماه‌های اخیر در رابطه با این پایگاه اصیل انقلاب انجام می‌دهد، فرمودند: «قم شهر انقلاب و مرکز انقلاب و مادر انقلاب است.»

 

مردم قم از زمان شکل‌گیری انقلاب اسلامی تا امروز، همواره در خط مقدم انقلاب قرار داشته‌اند و از همین رو است که دشمن کانون توجه حمله خود را متوجه قم کرده است.

 

آنگونه که رهبری معظم و سکاندار انقلاب اسلامی در دیدار مردم قم، نگاه افکار عمومی را متوجه این نقشه دشمن کرده و فرمودند: انگیزه‌هایی وجود دارد که فضا و روحیه انقلابی قم را کمرنگ کنند. از کید و مکر دشمن نباید غافل شد. بزرگان و جوانان قم نگذارند دست‌های خائن، نقش کانونی قم را در انقلاب کمرنگ کنند.

 

اما سابقه درخشان مردم قم به چند رخداد مهم و عملکرد مثبت آن‌ها در این رخداد‌ها بر می‌گردد که عبارتند از؛ ایستادگی در مقابل اقدامات ضد دینی پهلوی، پیشگامی در مبارزه با انقلاب سفید شاه، عدم استقبال از محمد رضا پهلوی، حادثه جنایت فیضیه در سال ۴۲ و خروش انقلابی آن‌ها در دفاع از روحانیون، قیام ۱۵ خرداد و قیام ۱۹ دی ۱۳۵۶ و بسیاری از رخداد‌های ریز و درشتی که ذکر آن از حوصله یک یادداشت سیاسی – تاریخی خارج است.

 

اما مردم قم در تاریخ انقلاب اسلامی از دو ویژگی برجسته برخوردار بوده و هستند که همین دو ویژگی، تاکنون باعث شده، همواره پایگاه انقلابی قم مورد توجه امامین انقلاب و دلسوزان نظام قرار گرفته و با مشاهده کوچک‌ترین حرکت انحرافی نسبت به آن نگران باشند و در رابطه با آن هشدار دهند. این دو ویژگی عبارتند از؛ ۱- بصیرت، اقدام به موقع و تبعیت از ولایت فقیه، ۲-قیام و حرکت توحیدی و اسلامی در مقابل حرکت‌های لیبرال دموکراسی دروغین غربی.

 

موقعیت قم در تاریخ انقلاب اسلامی برکسی پوشیده نیست و کمتر کسی است که از انقلاب اسلامی ایران اطلاع داشته و از نقش قم در این انقلاب بی‌اطلاع باشد. چه در طول نهضت انقلاب اسلامی و چه پس از پیروزی آن، قم زادگاه حوادث مهم تاریخی بوده است. لیکن دو حادثه بسیار مهم آن از ویژگی خاصی برخوردار است؛ یکی جرقه انقلاب (قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲) و دیگری آتش انقلاب (قیام ۱۹ دی ۱۳۵۶) که هر دو در بستر تاریخ این شهر زاده و رشد یافته است.

 

علاوه بر این موارد، حوادث و وقایع تأثیرگذار مهمی نیز بوده است که مردم قم در پیروزی و تحقق آن نقش مؤثری داشتند. به همین دلیل است که مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «قم شهر انقلاب و مرکز انقلاب و مادر انقلاب است.»

 

برخی حرکت‌های تاریخ‌سازی که از قم شروع شد و مبنایی گردید تا قیام ملت ایران به سایر بلاد کشیده شود، عبارتنداز؛

۱-ایستادگی در مقابل اقدامات ضد دینی پهلوی

 

خاندان پهلوی با رویکرد غربگرایانه‌ای که داشتند، به مخالفت با ارزش‌ها و تعالیم اسلامی پرداختند. از جمله اقدامات این رژیم مبارزه با حجاب اسلامی، تصویب لوایحی برای محو اسلام همچون حذف «سوگند خوردن به قرآن» برای نمایندگان و مواردی ازاین قبیل بود که از حدود سال ۱۳۴۰ انجام شد. در مقابل این اقدامات، رژیم زمانی که سعی داشت با زور و قدرت خود این اقدامات را عملی کند، تنها قم و علمای آن بودند که در ابتدای امر به میدان آمده و روحانیون آگاه فریاد مظلومیت اسلام را سردادند که در پیشاپیش این قیام، حضرت امام خمینی (ره) با فریاد وا اسلاما به روحانیون و مردم شریف قم روشنی بخشیدند و مبارزه را آغاز کردند.

۲- مردم قم و مبارزه با انقلاب سفید

 

در سال ۱۳۴۱ که شاه با سفر به امریکا دستور‌های لازم را برای اجرای انقلاب سفید گرفت و در ۱۹ دی از مردم خواست تا در انتخابات نمایشی شرکت کرده و برای اجرای اهداف امریکایی به لوایح پیشنهادی رأی بدهند، باز این شهر مقدس قم با هدایت و رهبری امام خمینی (ره) این رأی‌گیری را تحریم و به مخالفت با آن پرداخت.

۳-عدم استقبال قمی‌ها از شاه

 

تاریخ، روحیه حماسی و انقلابی مردم این سرزمین را روزی به ثبت رسانید که محمد رضا در سال ۱۳۴۱ به منظور جلب اعتماد علمای حوزه و فریب مردم به این شهر سفر کرد و پس از آن که در۴ بهمن سال ۴۱ در میدان آستانه از اتومبیل خود پیاده شد، تمامی آرزوهایش را بر باد رفته دید؛ زیرا صحنه‌ای را به نظاره نشست که انتظارش را نداشت.

 

نه تنها از مردم استقبال کننده، کسی را ندید بلکه کارمندان اداری و دولتی و روحانیون نیز به چشم نمی‌خوردند و سکوتی شگفت بر شهر حکمفرما شده بود. گویا شاه به شهری پر از دشمن قدم نهاده است. از شدت خشم و اضطراب از رفتن به حرم منصرف شد و از همانجا بازگشت.

۴-حادثه جنایت فیضیه در سال ۴۲ و دفاع مردم قم از روحانیون

 

در دوّم فروردین سال۱۳۴۲ که مصادف با سالگرد شهادت امام جعفر صادق (ع) بود، حادثه‌ای دیگر در تاریخ انقلاب شهر قم ورق خورد، مردم و روحانیان عاشق و دلباخته حرم اهل‌بیت (ع) در مدرسه فیضیه مشغول عزاداری بودند که با حادثه‌ای غمبار روبه‌رو شدند.

 

عمال دژخیم پهلوی با هجوم وحشیانه و کشتاری بی‌رحمانه، علما و فضلا را به خاک و خون کشیدند که این جریان باعث خشم ملت علیه شاه و حکومت مستبد او شد و با این کار، سنگری دیگر از سنگر‌های رژیم پهلوی را مردم و علمای قم فتح کردند.

۵-قیام ۱۵ خرداد

 

در حالی که بیش از دو روز از عاشورای سال۱۳۴۲ نگذشته بود که در ۱۵ خرداد همین سال، رژیم سفاک پهلوی، امام خمینی را شبانه دستگیر می‌کند.

 

مردم قم همین که از موضوع اطلاع پیدا کردند با قلب‌های آکنده از غم و اندوه به اطراف منزل امام هجوم آوردند و با سردادن شعار «یا مرگ یا خمینی» خشم و نفرت خود را علیه رژیم ابراز کردند که به راهپیمایی عمومی مبدل شده و مردم در حرم حضرت معصومه (س) تجمع کرده و خواستار آزادی امام می‌شوند که ناگهان صدای گلوله‌های نظامیان و رگبار مسلسل آنان موج جمعیت را می‌شکند و مردان و زنان بی‌شماری را در خون خود می‌غلتاند.

 

حضرت امام با اعلام عزای عمومی، نقطه آغاز و بذر آبیاری شده انقلاب شکوهمند اسلامی را با خون‌های برزمین ریخته۱۵خرداد اعلام می‌دارند که سال‌ها بعد به ثمر نشست و در حقیقت این قیام مردم قم و طلاب و روحانیون و علما بود که مبارزه سراسری ملت ایران تا پیروزی نهایی در سال ۵۷ را رقم زد و به همین دلیل این حادثه، نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی محسوب می‌شود.

۶-قیام ۱۹ دی مردم قم

 

پس از شهادت فرزند برومند امام خمینی (ره) حاج آقا مصطفی در سال ۱۳۵۶، خشم ملت از رژیم ستم‌شاهی افزون گردید و حکومت در تاریخ ۷/۱۰/۱۳۵۶ اقدام به پخش مقاله‌ای توهین‌آمیز علیه امام در روزنامه اطلاعات کرد که در پی این عمل زشت، مردم و طلاب قم خشمگین شده و در۱۹دی تظاهرات شدیدی را بر ضد رژیم پهلوی به راه انداختند که با اقدام مسلحانه رژیم مواجه شده و تعدادی از مردم به شهادت می‌رسند.

 

با این قیام مردم قم، آتش انقلاب اسلامی برافروخته گشت و برق‌آسا به دیگر شهر‌ها سرایت کرد و سرانجام منجر به شکست ظالمان و طاغوتیان و پیروزی مظلومان و مسلمانان گردید؛ آنگونه که مقام معظم رهبری، این حرکت مردم قم را چنین تعبیر می‌فرمایند: «حرکت مردم قم حرکت بسیار اثرگذاری بود و ایران را لرزاند؛ همه دل‌های آماده را متوجّه یک فرصتی و یک امکانی و یک حقیقتی کرد و نهضت به راه افتاد.» (۱۹/۱۰/۹۵)

 

از همین رو ست که مقام معظم رهبری در دیدار روز گذشته خود با مردم قم، تأثیر تاریخی و ماندگار قیام ۱۹ دی و ضعف عمیق دستگاه محاسباتی امریکا و غرب را چنین نشان می‌دهند و می‌فرمایند: «رئیس‌جمهور وقت امریکا در۱۰ دی ۵۶ به تهران آمد و با تمجید اغراق‌آمیز و دروغین از محمدرضا پهلوی، ایران را «جزیره ثبات» یعنی مایه آرامش خیال امریکا از ایرانِ وابسته و مسئولان نوکرمآب آن، خواند. اما کمتر از ۱۰ روز پس از سفر رئیس‌جمهور امریکا و تعبیر او از ایران به جزیره ثبات، قیام عظیم مردم قم شکل گرفت و به دنبال آن، قیام مردم تبریز و طوفان انقلاب اسلامی و نابودی رژیم سرسپرده طاغوت محقق شد.»

۷-مجاهدت و ایثار مردم قم در سال‌های جنگ تحمیلی و پس از آن

 

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مردم قم همواره در بستر حوادث مهم تاریخی قرار گرفتند و پیشاپیش مسائل و حوادث و امتحان‌های بزرگ انقلاب مانند همیشه با سربلندی مسیر انقلاب را طی کردند. تا اینکه طی جنگ تحمیلی با تقدیم بیش از ۴۱۳۸ شهید، این ایثار را به اوج خود رساندند و هم اکنون نیز، چون گذشته در کنار کلیه حوادث مذهبی و سیاسی حضور داشته و همواره رهنمون دیگر شهر‌ها و کشور‌های آزاده جهان بوده و هستند.

 

با توجه به درس‌های قیام مردم قم در تاریخ انقلاب اسلامی و با توجه به تأکید مقام معظم رهبری، باید به این فراز سخنان رهبر انقلاب توجه ویژه داشت: «در این زمانه که انقلاب و نظام با خواست و حمایت مردم شکل گرفته و استمرار یافته، اما مستکبران با وقاحت تمام مردم را به مقابله با همین نظام فرا می‌خوانند، لازم است مردم در مقابل این تبلیغات ایستادگی و علیه آن حرکت کنند و جوانان با هوشمندی، فضای مجازی را به ابزاری برای زدن تو دهنی به دشمنان تبدیل کنند.» و نیز؛ «باید با درس گیری از این تجربه درخشان و تکیه بر جوانان، تحریم کنونی را به وسیله‌ای برای کار و تلاش و شکوفایی تبدیل کنیم و با بی نیازی از دیگران به جایی برسیم که آن‌ها نیازمند ایران عزیز باشند.». /۱۰۱/۹۶۹/م