نقش تغافل در تحکیم خانواده و جامعه

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد لقمانی در جلسه درس اخلاق جامعه الزهرا علیهاالسلام که با حضور اساتید و طلاب در تالار بیداری اسلامی برگزار شد، به ادامه بحث «نقش تغافل و مدارا در استحکام خانواده» پرداخت و با اشاره به اهمیت خانه و خانواده، عنوان کرد: سوره نساء و مریم درباره خانواده است و به ارزش خانه و خانواده می‌پردازد.

اهمیت علم در زندگی

استاد اخلاق حوزه با بیان اینکه خانواده به عنوان جامعه کوچک مطرح است، گفت: سه رکن برای مدیریت خانواده و جامعه وجود دارد، از جمله علم و آگاهی، عقل و درایت و توان و اقتدار کافی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین لقمانی افزود: انسان عالم کسی است که با نور حرکت می‌کند، به فرموده امام علی علیه‌السلام، «العالم من عرف قدره؛ انسان عالم کسی که قدر و قیمت خود را می‌داند»، همچنین آن حضرت می‌فرمایند: «العالم ینظر بقلبه و خاطره و الجاهل ینظر بعینه و ناظره؛ عالم کسی که با دل می‌بیند و انسان جاهل با چشم ظاهر می‌بیند».

وی با بیان اینکه عالم کسی است که از فهمیدن و دانستن ملول نمی‌شود، اضافه کرد: در روایات آمده: «الْعالِمُ کُلَّ العالِمِ مَنْ لَمْ یَمْنَعِ العِبادَ الرَّجاءَ لِرَّحْمَةِ اللّه ِ وَ لَمْ یُؤْمِنْهُمْ مَکَراللّه ِ؛ دانشمند کامل کسی است که بندگان خدا را از امید داشتن به رحمت خد باز ندارد و آنان را از مکر خدا، ایمن نسازد»؛ عالم کسی است که مردم را نه ناامید می‌کند و نه آنچنان امیدوار می‌کند، بلکه بین خوف و رجا است.

عاقل نگاه به ابدیت دارد/اهمیت عقل و درایت در زندگی

استاد اخلاق حوزه در ادامه با اشاره به لذت در عبادت، گفت: گاهی یک عبادت، انسان را شادکام می‌کند؛ چنانچه تمام واجبات و مستحبات به انسان‌ها شادکامی و لذت می‌بخشد.

حجت‌الاسلام والمسلمین لقمانی به حدیثی از امام علی علیه‌السلام اشاره کرد که فرمودند: «مَنْ تَفَكَّهَ بِالْحِكَمِ لَمْ يَعْدَمِ اَللَّذَّة ؛ کسى که از کلام حق بهره برد، لذّت‌ها را دریابد» و اظهار داشت: زیباترین حالت سجده آن است که در گوش زمین پچ پچ کنید و در آسمان صدایت شنیده می‌شود.

وی با اشاره به اهمیت رکن عقل در مدیریت خانواده و جامعه، عنوان کرد: امام علی علیه‌السلام درباره عقل می‌فرمایند: «اَلْعَاقِلُ مَنْ عَقَلَ لِسَانَهُ إِلاَّ عَنْ ذِكْرِ اَللَّه؛ عاقل کسى است که زبان خود را، مگر از ذکر خداوند، بسته نگاه دارد»؛ همچنین در حدیثی آمده عاقل کسی است که از غیرخود پند و اندرز بگیرد؛ یعنی قبل از اینکه عبرت کسی شود، از دیگران عبرت بگیرد.

استاد اخلاق حوزه با بیان اینکه عاقل نگاه به ابدیت دارد، تصریح کرد: امام علی علیه‌السلام درباره انسان عاقل می‌فرمایند: «اَلْعَاقِلُ يَأْلِفُ مِثْلَه؛ عاقل با مثل و مانند خود الفت می‌گیرد»؛ همچنین از آن حضرت روایت شده: «اَلْعَاقِلُ يَضَعُ نَفْسَهُ فَيَرْتَفِعُ فَيُرْفَع؛ خردمند نفس خود را خوار مى کند تا بلند مرتبه گردد».

حجت‌الاسلام والمسلمین لقمانی، سومین رکن مدیریت در زندگی را توان و اقتدار کافی برشمرد و افزود: گاهی در زندگی آنچنان خسته‌ایم که خود را رها می‌کنیم؛ «در اول زندگی من عمر را تلف می‌کردم، الان عمر مرا تلف می‌کند».

وی به جمله ای از امام صادق علیه‌السلام اشاره کرد که فرمودند: «انی رجل مطلوب، من کسی هستم که مورد طلب و بازخواست خدا قرار می‌گیرم» و گفت: ما باید دوره سخت علم‌آموزی را بگذرانیم و از لحظه‌ها و فرصت‌ها استفاده کنیم، ما باید میلیمتری زندگی کنیم، نه کیلومتری.

استاد اخلاق حوزه اضافه کرد: روزی یک آیه و یا یک بیت شعر حفظ کنید، همین کار باعث می‌شود در سال حداقل ۳۶۰ آیه و یا شعر حفظ کنید.

تغافل؛ یکی از اصول مدیریتی در خانواده و جامعه

حجت‌الاسلام والمسلمین لقمانی با اشاره به اینکه ما در یک مثلث سه ضلعی تبلیغ و مبلغ، مطلب و مخاطب قرار گرفته ایم، عنوان کرد: کسی بتواند به گونه ای زندگی کند که قلم از دست او نیفتد، بعد از مدتی به رشد و بلوغی می‌رسد که آثار آن را می‌بیند.

وی در ادامه با بیان اینکه یکی از رکن‌های خانه و خانواده، تغافل است، گفت: تغافل به معنای وسعت نظر، سعه صدر و خود را به غفلت زدن است و یکی از اصول مدیریتی در خانواده و جامعه محسوب می‌شود؛ تغافل خود را به غفلت زدن است، اما غافل نیست.

اثر تغافل در تحکیم خانواده و جامعه

استاد اخلاق حوزه با تصریح بر اینکه تغافل به معنای خود را به ندیدن و نفهمیدن زدن است، ادامه داد: بسیاری از نشنیدن‌ها و ندیدن‌ها و نفهمیدن‌ها به انسان آرامش و خوشبختی می‌دهد که همان تغافل است و با تجاهل فرق دارد.

حجت‌الاسلام والمسلمین لقمانی یادآور شد: جهالت (ندانستن) و غفلت (فراموش کردن) باعث سقوط انسان می‌شود، در کنار غفلت، تغافل را داریم که خود را به ندانستن، ندیدن و نفهمیدن زدن است و همین باعث تحکیم خانواده و جامعه می‌شود.

وی بیان داشت: بنا به فرموده پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم، دو سوم زندگی هوشیاری و یک سوم آن تغافل است؛ کسانی که در زندگی زیاد حساس هستند، اصل تغافل را در زندگی رعایت نمی‌کنند، به همین خاطر نمی توانند از زندگی لذت ببرند.

اثر تغافل مثبت، حفظ کیان خانواده است

استاد اخلاق حوزه با بیان اینکه تغافل به دو گونه فردی و اجتماعی است، گفت: پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم بسیاری از مسائل را به همسران خود نمی گفتند و یا حضرت یوسف علیه‌السلام در برابر برادران خود تغافل کردند، همچنین در برخی مسائل اجتماعی به خاطر مصلحت امت تغافل داشتند.

حجت‌الاسلام والمسلمین لقمانی تأکید کرد: ما باید همه حرف گوش کنیم، از روی خیرخواهی شنوای حرف مردم باشیم و با عیب پوشی راه توبه را باز نگه داریم؛ زیرا یکی از بسترهای انجام خلاف و منکر در جامعه و خانواده آن است که انسان احساس می‌کند که آبرو و شخصیت ندارد، حال آنکه تغافل یکی از راه‌های صیانت از کرامت و شخصیت افراد است.

وی ابراز کرد: تغافل به دو نوع مثبت و منفی است؛ در تغافل مثبت، گاهی فرد مسئله‌ای را می‌داند اما احتمال زیاد می‌دهد که اگر بیان کند، زندگی‌شان متلاشی می‌شود، در اینجا تغافل می‌کند و به مرور زمان آن مسئله در زندگی رفع می‌شود، به عنوان مثال برخی مردان خشن هستند، اما به مرور زمان به واسطه تغافل همسران خود نرم می‌شوند.

استاد اخلاق حوزه با تصریح بر اینکه اثر تغافل مثبت، حفظ کیان خانواده است، گفت: برخی سواد ندارند، اما دارای صفات اخلاقی برتر هستند و باعث حفظ کیان خانواده می‌شوند.

تغافل در زندگی نیاز به مدارا، سعه صدر و صبر دارد

حجت‌الاسلام والمسلمین لقمانی یادآور شد: تغافل در زمینه‌های مختلف نیاز به مدارا، سعه صدر و صبر دارد؛ همیشه در قنوت‌های خود دعای «رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی وَ يَسِّرْ لِی أَمْرِی وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسٰانِی يَفْقَهُوا قَوْلِی» را بخوانیم تا سعه صدر ما در زندگی بیشتر شود.

وی با بیان اینکه بنا به فرموده پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم، «جهاد المراه حسن التبعل؛ جهاد زن خوب شوهرداری کردن است»، عنوان کرد: بر اساس آمارها تقریبا نیمی از طلاق‌ها در دو سال اول زندگی رخ می‌دهد، حال آنکه تغافل یکی از راه‌های حفظ کیان خانواده است.

استاد اخلاق حوزه با اشاره به اینکه ما تغافل مثبت و منفی داریم، عنوان کرد: تغافل مثبت، خود را به نادانی زدن برای اموری که گاهی یک عمر انسان را نجات می‌بخشد، باعث حفظ آبروی افراد می‌شود، خانواده را از فروپاشی دور می‌سازد و از سقوط افراد جامعه جلوگیری می‌کند.

خوشنامی، زندگی گوارا و حفظ حرمت از آثار تغافل در زندگی است

حجت‌الاسلام والمسلمین لقمانی ادامه داد: تغافل منفی شامل برخی پنهان کاری‌ها که باعث به خطر افتادن امنیت خانواده و یا جامعه شود.

وی در پایان به آثار تغافل در زندگی اشاره کرد و اظهار داشت: خوشنامی، زندگی گوارا و حفظ حرمت از جمله آثار تغافل است. امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «تَغَافَلْ يُحْمَدْ يخمد أَمْرُك؛ چشم پوشى کن تا کارهایت ستایش شود»، همچنین آن حضرت در روایتی می‌فرمایند: هر کس تغافل نکند و از خطای دیگران چشم پوشی نکند، زندگی بر او تلخ و ناگوار می‌شود./1330/ج