فضای مجازی در پرتو تعالیم اسلامی

حجت الاسلام محمد عرب صالحی عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت و گو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی رسا در پاسخ به این که آیا میتوان در فضای مجازی زیست مومنانه داشت گفت: زیست مومنانه به معنای زندگی کردن در پرتو تعالیم اسلام و تنظیم امورات زندگی فردی و اجتماعی مطابق دستورات اسلام. اسلام در تمام زوایای پیدا و پنهان زندگی فردی و اجتماعی انسان حاضر است همانطور که خداوند حضور دارد و تکلیف تمام سوگیری ها و تحرکات و حتی نیت های انسانها را مشخص کرده؛ از یک سو فقه با احکامش همه جا حاضر است و از سوی دیگر آموزه های اخلاقی و تربیتی و اعتقادی انسان را به کمال بی منتها سوق می دهد. اعتقاد و عمل مطابق مجموعه بخشهای مختلف آموزه های دین، انسان را به زیست مومنانه حول محور توحید هدایت می کند. توحید یک آموزه اعتقادی صرف نیست که فقط در دل باید به وحدانیت خداوند ایمان آورد و بس. توحید باید در عمل فردی و اجتماعی انسان متبلور شود.

وی ادامه داد: اکنون باید گفت فضایی که عنوان مجازی به خود گرفته، ولی در واقع بخشی از واقعیت عینی زندگی امروز بشر است از این حیث تفاوتی با آنچه فضای حقیقی نام گرفته ندارد. اگر در فضای واقعی و رو در رو بحث رعایت تقوا، عفت کلام، حفظ آبروی دیگران، احترام به انسانها، حفظ اسرار دیگران، و غیره لازم است و رعایت این امور انسان را به زیست مومنانه میکشاند در فضای مجازی هم دقیقا همین گونه است. اگر در فضای واقعی مجاهدت و جهاد در راه خدا هست اگر تلاش برای هدایت انسانها هست، اگر امر به معروف و نهی از منکر است اگر مجاهدت علمی هست در فضای مجازی هم همه این امکانات فراهم است. 

حجت الاسلام عرب صالحی ضمن تاکید بر لزوم دخول در فضای مجازی گفت: کنار کشیدن از فضای مجازی یعنی سپردن صحنه جدید مبارزه به دشمن و سرانجام اجازه تسخیر خانه و مدرسه و اجتماع توسط دشمن. و اگر وارد فضا بشویم و در زمین دشمن بازی کنیم و گرفتار طعمه و دام و دانه آنان شویم در واقع از طرف او به اسارت گرفته شده ایم. در یک کلام تمام احکام فضای حقیقی بر فضای مجازی هم بار است. در هر دو فضا هم خدا حاضر است و هم شیطان، هم اسلام حاضر است و هم کفر، هم طهارت و پاکیزگی هست و هم فساد ولی این انسان که مختار است کدام راه را انتخاب کنیم.

حجت السلام محمد عرب صالحی ضمن بیان اینکه در فضای مجازی رغبت و جذابیت بیشتری است گفت: تحقق زیست مومنانه در فضای مجازی متحمل یک سری موانع است، به عنوان مثال؛ 1.احساس آزادی عمل و بخصوص آزادی گناه و عدم مزاحمت افراد؛ 2.احساس رها و یله بودندر فضای مجازی و همرنگ جماعت شدن؛ 3.عدم نظارت یا عدم توان نظارت بر فرزندان و زیردستان،البته این اختصاص به فضای مجازی ندارد اما در این فضا شدیدتر است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه السلامی در توضیح بیان احساس آزادی عمل و بخصوص آزادی گناه گفت: این مساله در جوامع غربی که دچار پلورالیزم فرهنگی هستند در فضای حقیقی هم عادی شده و هیچ مانعی برای هرگونه رفتار خود نمی بینند مادامی که به حقوق دیگران تجاوز نشود. علاج این درد و رفع این مانع مهم زیست مومنانه، یک چیز است و آن توجه بحضور خداوند در همه جا و تقویت ایمان و معرفت به پروردگار عالم است. توجه به این نکته است که ولیّ خدا و حضرت صاحب الزمان عج این جا هم حضور دارد. روایت عرض اعمال بر معصوم شامل فضای مجازی هم می گردد. بسیار دیده شده عرفای بزرگ و مردان الهی حتی از نیت شاگردان خود هم باخبرند چه رسد به اعمال آنها. مگر میشود خلیفه الله اعظم حضرت صاحب الامر شاهد اعمال ما نباشد.