شهید صدر پیشگام بزرگترین دانشمندان غربی بود

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، هفتمین نشست از سلسله‌ نشست‌های علمی «اندیشۀ صدر» که به مناسبت چهلمین سالگرد شهادت شهید محمد باقر صدر برگزار می‌شود، امشب با موضوع «شهید صدر، مظهر نبوغ، شهامت، جامع‌نگری و آگاهی از مقتضیات زمان» با حضور دکتر مهدی گلشنی، استادممتاز دانشگاه صنعتی شریف به صورت مجازی برگزار و از صفحه رسمی اینستاگرام پژوهشگاه شهید صدر به آدرس instagram.com/shahidsadr  پخش شد.

استادممتاز دانشگاه صنعتی شریف، نبوغ، شهامت، رفتار اخلاقی، جامع‌نگری و آگاه به مقتضیات زمان بودن شهید صدر را از برجسته‌ترین ویژگی‌های ایشان دانست و گفت: شهید صدر، آیت‌الله مطهری و علامه جعفری از نوابغ جهان اسلام بودند که با ویژگی‌های خود در جهان علم تأثیر گذاشتند.

وی از حرکت سیاسی شهید صدر در دعوت مردم عراق برای راهپیمایی در عصر 22 بهمن 57 صحبت کرد و اظهار داشت: شهید صدر می‌فرماید «در امام خمینی ذوب شوید، همانطور که امام خمینی در اسلام ذوب شدند» الاسلام یقود الحیات شهید صدر در حمایت از انقلاب اسلامی است و توجه ایشان به انقلاب اسلامی در ایران را نشان می‌دهد.

دکتر گلشنی درباره تواضع و اخلاق شهید صدر تصریح کرد: جمع علم و اخلاق در افراد بسیار کم است؛ بسیاری از علمای دانش‌های مختلف، به دلیل حاکمیت سکولاریسم علم همراه با اخلاق ندارند و افرادی متکبر هستند؛ اما مرحوم شهید صدر همانطور که در قله علمی بود در اخلاق هم در درجات بالایی بود.

استادممتاز دانشگاه صنعتی شریف در بیان خاطره‌ای ابراز داشت: یک فرد لیبیایی با دیدن شهید صدر بلافاصله شیعه شده بود و شهید صدر اینقدر بر این فرد تأثیر گذاشته بود که درخواست جنگ با عراق و صدام را با شرکت در جبهه ایران اسلامی داشت.

وی با ابراز تأسف از کم بودن افرادی که نیاز کشور را بدانند و بنا بر آن تلاش علمی خود را انجام دهند گفت: شهید صدر در جواب شبهات غرب، کتاب‌های متعددی نوشت که یکی از آن‌ها فلسفتنا بود؛ شهید صدر این کتاب را در 24 سالگی نوشت.

دکتر گلشنی در پاسخ علمای اسلامی به مارکسیسم، پوزیتیویسم و روند آن‌ها در سال‌های گذشته ابراز داشت: مرحوم مطهری، علامه جعفری و شهید محمد باقر صدر حواس خود را جمع کردند که هم به شبهات مارکسیسم‌ها و هم پوزیتیوسم‌ها پاسخ دهند؛ اوضاع را تغییر دادند و زمینه را برای تغییر وضعیت آماده کردند.

استادممتاز دانشگاه صنعتی شریف با اشاره خاص به نظریه کوانتوم، گفت: کوانتوم می‌گفت ه زمانی که به اتم برسید دیگر شانس حاکم است؛ به دلیل اهمیت مسأله علیت شهید مطهری در کتب خود و شهید صدر در فلسفتنا به آن پرداختند و گفتند که اگر شما علت را نیافتید دلیل نبود علت نیست و نمی‌توانید به سراغ شانس بروید.

وی با اشاره به اینکه انیشتین و پلنک نیز علیت را اصل الاصول می‌دانستند اظهار داشت: علامه صدر علیت را اصل می‌دانست اما اعتقاد داشت به وسیله دیگری باید آن را اثبات کرد. اگر بخواهیم قانون عامی را بپذیریم باید اصل علیت را قبول کرده باشیم البته با اثبات اصل عدم تناقض و غیره؛ در حالی که هنوز هم بعضی دانشمندان عربی همان حرف شانس و مانند آن را بیان می‌کنند.

دکتر گلشنی در بیان مسیر اثبات علیت شهید صدر گفت: این اندیشمند جهان اسلام اصل استقرا را اصلاح کرد و آن را برای اثبات اصل علیت به کار گرفت.

استادممتاز دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد: شهید محمد باقر صدر احتمالات و آمار را که بخش مهمی از ریاضیات است، فرا گرفت؛ این فراگیری سبب ورود ایشان به زبان علم روز شد؛ شهید صدر با چنین علمی می‌گوید «وقتی که ما چند مورد را انجام دادیم و نتیجه مشابه به دست آوردیم، در ذهن ما اثر می‌گذارد که ممکن است درست باشد؛ بیشتر آزمایش می‌کنیم و درجه اطمینان ما بیشتر می‌شود؛ و به یقین نزدیک‌تر می‌شویم». البته در این مسیر دانشمندان دیگری هم حرکت کرده‌اند.

وی تأکید کرد: شهید صدر زمانی به این مسأله اشاره کرد که حتی در غرب کسی چنین توجهی به این مسأله نکرده بود؛ به تازگی دانشمندان غربی روی استقرا و اینکه از روی چند آزمایش می‌توانیم نتیجه قطعی بگیریم کار خود را شروع کرده‌اند.

دکتر گلشنی با اشاره به نظر بزرگترین فلاسفه غرب مبنی بر اینکه ما هیچ وقت به یقین نمی‌رسیم، اظهار داشت: قرن نوزدهم همه فکر می‌کردند که به آخر علم رسیده‌اند، اما در قرن بیستم با رسیدن به معلومات جدیدی در اتم و مانند آن، نتیجه گرفتند هیچ وقت به انتهای علم نمی‌رسند.

استادممتاز دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به نظرات دانشمندان غربی تصریح کرد: سر نخ ایده استقرا و اینکه به یقین نمی‌رسیم و تنها به آن نزدیک می‌شویم، از جهان اسلام و با مرحوم شهید صدر آغاز شد.

وی با اشاره به ابعاد مختلف زندگی شهید صدر در علوم اجتماعی، سیاست، علم و مذهب اظهار داشت: شهید صدر با کسی تعارف نداشت؛ ایرادات بزرگان جهان اسلام را تذکر می‌داد و به حرف ایشان توجه می‌شد.

دکتر گلشنی درخواست کرد: درباره علیت و استقرا که شهید صدر باب آن را گشوده است، کار بیشتری انجام شود؛ شهید صدر این کتاب را در سن 24 سالگی نوشته است؛ لازم است تحقیقات ایشان ادامه پیدا کند.

استادممتاز دانشگاه صنعتی شریف در تأکید برای ادامه مسیر شهید صدر تصریح کرد: تمام علمای بزرگ ترجیح می‌دادند که روی کارهایشان نقد و بررسی صورت گیرد؛ خواجه نصیر کارهای ابن سینا را ادامه داد و کارها و اندیشه‌های شهید صدر نیز باید پیگیری شود. بنابراین کسانی هم باید راه شهید صدر را ادامه دهند.