دو قولی که رضاخان پیش از کودتا به انگلیسی‌ها داد

ژنرال  آیرونساید فرمانده نیروهای انگلیسی در ایران که هماهنگ‌کننده کودتای رضاخان بود، سه روز پیش از انجام کودتای انگلیسی، تهران را به مقصد بغداد ترک کرد.

آیرونساید پیش از خروج از ایران، در جلسه‌ای با رضاخان، از او قول می‌گیرد که پس از کودتا، علیه نیروهای انگلیسی که در حال ترک ایران خواهند بود اقدامی نکند. همچنین رضاخان به آیرونساید قول می‌دهد که علیه احمدشاه نیز دست به اقدامی نزند.

آنچه در ادامه می‌خوانید روایت این ملاقات از زبان ژنرال آیرونساید است که در کتاب خاطرات او تحت عنوان «خاطرات سری» آمده است.

«در آقابابا(از توابع بوئین زهرا در استان قزوین) مرتب به دیدار بریگاد قزاق می‌رفتم. رضاخان اینک سرهنگ دوم شده بود و بریگاد قزاق با شتاب به سوی کارآیی گام بر می داشت. 

مسئولیت تعیین تاریخی که قزاق‌ها از نظارت ما خارج می‌شدند، به من واگذار شده بود و من در نظر داشتم یک ماه پیش از عزیمت به بغداد این کار را بکنم.

از این رو دو موضوع را با رضاخان در میان گذاشتم. به او تاریخ عقب نشینی‌مان را گفتم و از او خواستم قول بدهد به هنگام عقب نشینی ما، به هیچ گونه اقدام تهاجمی و عملیاتی علیه ما دست نزند.

در این مورد به او هشدار دادم که اگر اقدام خصمانه‌ای علیه ما صورت دهد، تخلیه را متوقف خواهم کرد و به او حمله خواهم برد و در چنان صورتی وضعیت کشور او از این هم متزلزل تر خواهد شد.

من خواهان چنان وضعی نبودم و به او اطمینان دادم که ما بریگاد قزاق را به این نیت بازسازی نکرده‌ایم که در هنگام عقب نشینی آن را نابود کنیم.

موضوع دومی که از او خواستم این بود که اقدام قهرآمیزی برای سرنگون کردن شاه خودکامه صورت ندهد و به دیگران هم اجازه و امکان چنان اقدامی را ندهد. در هر دو مورد قاطعانه به من قول داد که به خواسته‌های من عمل کند و وفادار بماند.

به نظرم مردی قدرتمند و نترس آمد که کشورش را از صمیم قلب دوست دارد. ایران برای روزگار سختی که پیش رو داشت نیازمند یک رهبر بود و او بی تردید مردی فوق‌العاده ارزشمند به حساب می‌آمد.»